علت اصلی آمبولی ریه چیست؟

محمدحسین نجفی آمبولی ریه یا همان لخته شدن خون در ریه را عارضه قلبی خطرناک و جدی دانست که نیازمند درمان فوری است و اظهار کرد: آمبولی در معنای لغوی به معنی کنده شدن لخته خون و حرکت آن است، یعنی ابتدا در نقطه دیگری از بدن لخته تشکیل می‌شود سپس به سمت نقطه دیگری از بدن حرکت می‌کند. در لخته شدن خون در ریه مقصد این حرکت ریه است و لخته پس از تشکیل در جای دیگری از بدن، کنده شده و وارد ریه می‌شود.
این متخصص قلب و عروق با بیان اینکه معمولاً در شرایط لخته شدن خون در ریه این لخته در پا تشکیل شده و پس از کنده شدن، وارد عروق ریه می‌شود، تصریح کرد: این خون‌های لخته شده در ریه، داخل عروق انسداد ایجاد می‌کند و در نتیجه فرد دچار کاهش خون رسانی ریه، تپش قلب، تنگی نفس و در صورت پیشرفت، دچار نارسایی تنفسی می‌شود همچنین این افزایش ناگهانی فشار ریه سبب آسیب همزمان قلب نیز می‌شود.
وی به تشریح علل ایجاد آمبولی ریه پرداخت و گفت: بی حرکتی مثل سفر‌های هوایی یا زمینی طولانی مدت، عمل‌های جراحی ارتوپدی یا مغز و اعصاب یا هر جراحی که فرد بعد از آن به مدت طولانی استراحت در بستر داشته باشد و تحرک کافی نداشته باشد، مصرف دارو‌های جلوگیری از بارداری (OCP)، ابتلا به سرطان، برخی بیماری‌های ارثی، افزایش فاکتور‌های انعقادی خون و نیز بستری‌های بیمارستانی طولانی مدت از عواملی است که فرد را در معرض تشکیل لخته ابتدا در اندام تحتانی و سپس حرکت این لخته به سمت ریه‌ها و وقوع آمبولی قرار می‌دهد.
نجفی با بیان اینکه گاهی لخته از ابتدا در خود ریه تشکیل شده و لزوماً ابتدا در پا تشکیل نمی‌شود، خاطرنشان کرد: ویروس کرونا نیز با افزایش انعقادپذیری خون، خطر ایجاد لخته در ارگان‌های متفاوت بدن از جمله مغز، قلب و ریه را افزایش داده و سبب سکته مغزی، سکته قلبی و آمبولی ریه می‌شود.
این فوق تخصص آنژیوپلاستی، تنگی نفس را یکی از مهمترین علائم لخته شدن خون در ریه برشمرد و ادامه داد: تنگی نفس‌هایی که کاملاً ناگهانی آغاز می‌شوند، از مهمترین علائم این بیماری هستند همچنین تپش قلب، اُفت فشارخون و نیز مشاهده تورم یک طرفه اندام تحتانی به صورت دردناک که نشانه تشکیل لخته در پا است، از دیگر علائم آمبولی ریه هستند.
وی یادآور شد: مهمترین روش تشخیص لخته شدن خون در ریه استفاده از نوعی خاص از سی تی اسکن به نام سی تی آنژیوگرافی است که در آن با تشخیص عروق ریه، می‌توان لخته‌ها را در عروق به وضوح مشاهده کرد. گاهی روش‌های تکمیلی مانند اکوکاردیوگرافی و نوارقلب نیز در تشخیص کمک می‌کنند.
این عضو انجمن قلب آمریکا استفاده از دارو‌های ضدانعقاد و به اصطلاح رقیق کننده خون را از روش‌های درمان اصلی آمبولی ریه دانست و اظهار کرد: دارو‌های ضدانعقاد مانند وارفاین و ریواروکسابان با حل کردن لخته ایجاد شده، به بهبود بیمار کمک می‌کنند. به طور کلی نزدیک به ۹۰ درصد مبتلایان با مصرف ضدانعقاد‌های خوراکی بهبود می‌یابند.
وی خاطرنشان کرد: در برخی موارد به علت شدت بالای درگیری ریه‌ها و وسعت بسیار زیاد لخته ها، استفاده از حل کننده‌های لخته وریدی و جراحی باز برای خارج کردن لخته از ریه‌ها توصیه می‌شود، البته تنها در ۱۰ درصد موارد، بیماران به درمان‌های پیشرفته نیاز پیدا می‌کنند.
نجفی با بیان اینکه ادامه یافتن زمان مصرف این دارو‌ها به علت بروز لخته شدن خون در ریه بستگی دارد، تأکید کرد: اگر لخته شدن خون در ریه ناشی از بی حرکتی یا جراحی باشد، مصرف شش ماهه داروی ضدانعقاد کفایت می‌کند، اما در مواردی که علت خاصی برای این تشکیل لخته یافت نمی‌شود باید به صورت بلندمدت از این دارو‌ها استفاده کرد.
رئیس بخش قلب مرکز عالی پزشکی FIFA و AFC، به لزوم داشتن تحرک کافی پس از انجام جراحی اشاره و تصریح کرد: تحرک کافی از مهمترین روش‌های مقابله با بروز لخته شدن خون در ریه پس از جراحی است همچنین دارو‌های تجویز شده توسط پزشک در دوره پس از جراحی به منظور جلوگیری از تشکیل لخته، باید طبق دستور مصرف شود.