علت بوی بد دهان چیست و چگونه برطرف می‌شود؟

اگر فردی در طول روز دو بار مسواک می‌زند، زبان خود را تمیز کرده و از نخ‌دندان استفاده می‌کند و همچنان با بوی بدن دهان مواجه می‌شود، ممکن است علت این مشکل پیروی کردن از رژیم غذایی نا مناسب باشد. مصرف بعضی از مواد غذایی مانند سیر و پیاز تا ساعت‌های اثر تنفسی خود را برجای خواهند گذاشت، زیرا ترکیبات گوگردی موجود در این غذاها در دهان باقی می‌ماند، در جریان خون جذب و با بازدم خارج می‌شود. علاوه بر این، مصرف قهوه و نوشیدنی‌های الکلی نیز با ایجاد محیط مساعد رشد برای باکتری‌های دهان، باعث کاهش میزان ترشح بزاق شده و در نتیجه حضور باکتری‌های ناخوشایند و ایجادکننده بوی بد دهان را طولانی‌ترمی‌کند.

علت ایجاد بوی بد دهان چیست؟

محققان دانشکده دندانپزشکی دانشگاه تافتس آمریکا معتقد هستند که باقی ماندن ذرات و اثرات هر گونه غذا و نوشیدنی در دهان، باعث ایجاد بوی بد آن می‌شود. با این حال مصرف غذا، شایع‌ترین علت ایجاد بوی بدن دهان نیست، بلکه مسئولیت این امر بر عهده باکتری‌های محیط دهان است. میکروب‌های موجود در این محیط با انجام کنش‌هایی روی ذرات مواد غذایی و سلول‌های مرده باقی‌مانده در دهان، ترکیبات گوگردی ایجاد می‌کنند که باعث ایجاد هالیتوز می‌شود. به همین دلیل توصیه می‌شود که افراد با استفاده از نخ دندان و مسواک زدن منظم بقایای غذاها و نوشیدنی‌ها و درنتیجه عوامل ایجاد بوی بد را از دهان حذف کنند. البته پاک کردن زبان نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است. استفاده از دهان‌شویه‌ها یک راه‌حل موقتی در این زمینه است و ادامه بیش‌ازحد آن حتی می‌تواند باعث از بین رفتن بافت‌های ناحیه دهان، کاهش تولید بزاق و ایجاد بوی بد طولانی‌مدت در دهان شود.

مواد غذایی مفید برای رفع بوی بد دهان

مصرف بعضی از غذاها و نوشیدنی‌ها مانند آب باعث ایجاد بوی خوب دهان می‌شود. این مایع بدون بو، باکتری‌های غذایی را از محیط دهان خارج می‌کند. از سوی دیگر مصرف آب به افزایش ترشح بزاق دهان منجر می‌شود که به عنوان یک ماده پاک‌کننده ثابت عمل کرده و مواد بدبوی موجود در موادغذایی و نوشیدنی‌ها را در خود حل می‌کند. جویدن آدامس‌های بدون قند و عاری از "سیکلامات‌ها" نیز نقش بسزایی در این زمینه دارد.

آدامس با خارج کردن مواد غذایی و سلول‌های مرده از بین لثه‌ها، دندان‌ها و زبان و همچنین تقویت تولید بزاق، باعث حذف بقایای نوشیدنی‌ها از دهان می‌شود و در از بین بردن باکتری‌های دهان نقش موثری دارد. آدامس‌های بدون قند که با ماده "زایلیتول" شیرین شده باشد، تأثیر بهتری برای از بین بردن بوی بد دهان دارد. این ماده شیرین‌کننده با وجود ۳۳ درصد کالری کمتر به اندازه قند "ساکاروز" شیرین است، با مهار کردن فعالیت باکتری‌ها از پوسیدگی دندان‌ها پیشگیری می‌کند و با جذب مواد معدنی مفید برای تقویت مینای دندان‌ها، می‌تواند سلامت و استحکام آن‌ها را افزایش دهد.

مصرف غذاهای سرشار از ویتامین C از جمله فلفل دلمه‌ای قرمز و کلم بروکلی نیز یک محیط نامساعد برای باکتری‌های دهان ایجاد می‌کنند و هنگامی که به صورت خام مصرف شوند، با توجه به تردی و اثر سایندگی که دارند، می‌توانند هم‌چون آدامس، مواد غذایی باقی‌مانده بین دندان‌ها را خارج کنند. مصرف منظم ماست‌های بدون قند و چربی پروبیوتیک نیز می‌تواند با کاهش سطح ترکیبات گوگرد، به کاهش بوی دهان کمک کند. همچنین ماست‌های غنی‌شده منابع عالی ویتامین D هستند که نقش چشمگیری در کاهش باکتری‌های دهان دارد. مصرف دیگر منابع این ویتامین هم‌چون شیر غنی‌شده، آب‌پرتقال، ماهی قزل‌آلا و تخم‌مرغ نیز در این زمینه بسیار موثر است. مصرف گیاهان دارای برگ‌سبز هم‌چون جعفری که حاوی کلروفیل است و همچنین محصولات گیاهی مانند میخک و رازیانه که باعث بهبود تنفس می‌شود نیز می‌تواند بوی بد دهان را رفع کند.

بیماری‌ها چه نقشی در ایجاد بوی بد دهان دارند؟

چنانچه با وجود رعایت تمامی موارد بهداشت دهان و دندان و رژیم‌های مناسب تغذیه‌ای، هنوز هم بوی بد دهان ادامه داشته باشد، می‌توان نتیجه گرفت که این بو ناشی از شرایط خاص سلامتی است. گرفتگی سینوس‌ها و آبریزش بینی یکی از عوامل موقت ایجاد بوی بد دهان است. بیماری پریودنتال، التهاب جدی لثه است که می‌تواند باعث آسیب دندان‌ها و همچنین ایجاد بوی بد دهان شود. بعضی از بیماری‌های ریوی، کلیوی و کبدی، تحریک مزمن معده و مری و اختلالات خود ایمنی هم‌چون سندروم "سوژرن"، "زروستومی" (خشکی مزمن دهان) که به رشد میکروب‌های دهان کمک می‌کند نیز ممکن است منجر به هالیتوز شود. خشکی دهاندر اثر مصرف داروهای مختلف، مشکلات غدد بزاقی یا تنفس مداوم از طریق دهان نیز ایجاد می‌شود.