عوامل تاثیر گذار بر اسهال خونی

به گزارش خبرنگار ایمنا و بر اساس چکیده یک مقاله، تعیین اپیدمیولوژیک موارد اسهال خونی با سیستم ساماندهی جغرافیایی ((GIS) / 35 Archive of SID ) با توجه به اینکه بیماری‌های اسهالی کماکان به عنوان یکی از معضلات جدی و از جمله عوامل مهم مرگ‌ومیر کودکان زیر ۵ سال بویژه در کشورهای در حالت توسعه محسوب می‌شوند و آگاهی از بار بیماری و ویژگی‌های اپیدمیولوژیک اسهال خونی باکتریایی برای تخصیص منابع و اولویت بندی مداخلات مفید خواهد بود.

چرایی اهمیت اسهال خونی

اسهال خونی یکی از بیماری‌های عفونی مهم به خصوص در کشورهای در حال توسعه است و کاهش فراوانی آن اهمیت بسزایی در راستای پیشگیری و کاهش بار ناشی از آن در کشور دارد.

وضعیت اسهال خونی در ایران

موارد اسهال خونی در شهرستان‌های جنوبی استان کرمان خصوصیات اپیدمیولوژیک منحصر به فردی دارند که با سایر مطالعات متفاوت بوده و نشان دهنده نیاز بیشتر به بررسی دقیق‌تر جهت شناخت علل این تفاوت و برنامه‌ریزی های پیشگیرانه و درمانی خاص متناسب با این منطقه از کشور است.

نحوه محاسبه آماری

نمونه گیری از این جامعه به صورت سرشماری انجام شده و تمام نمونه‌های واجد شرایط وارد مطالعه شدند. معیار ورود به دامنه تحقیقات ابتلاء به اسهال خونی بود و نیز بیمارانی که اطلاعات آنها ناقص بود، از مطالعه خارج شدند. در فرایند انجام پژوهش پس از دریافت تاییدیه کمیته اخلاق دانشگاه با استفاده از چک لیست و بر اساس متغیرهای از پیش تعیین شده اطلاعات موردنیاز بیماران استخراج گردید.

اطلاعات از نرم افزار ثبت بیماری اسهال خونی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی جیرفت دریافت شد. پس از جمع آوری داده‌ها؛ اطلاعات مختلف بیماران از جمله سن، جنس، محل سکونت، وضعیت مراجعه، ملیت و پاسخ به درمان (سرانجام بیماری) با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ۲۳ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. همچنین اطلاعات وارد سیستم ساماندهی جغرافیایی GIS شده و نقشه پراکندگی جغرافیایی بیماری با نرم افزار ترسیم شد.

علائم اسهال خونی

علائم عمده اسهال خونی باسیلی شامل اسهال، تب، دردهای شکمی و مدفوع همراه با خون یا مخاط است. اسهال خونی باکتریایی می‌تواند توسط چهار گونه شیگلا S. ،S. dysenteriae S. boydii ،flexneri و S. sonnei ایجاد شود. شیگلا دیسانتری تیپ ۱ به دلیل وجود سم شیگلا (Stx A-B) از آسیب‌زایی به مراتب بالاتری برخوردار است. شیوع اسهال خونی ناشی از شیگال‌دیسانتری تیپ ۱ در نواحی پرجمعیت به دلیل ضعف بهداشت عمومی، عدم دسترسی به آب سالم، عدم آموزش استاندارد شیوع بیشتری دارد. شیگلادیسانتری و شیگلافلکسنری در مناطق گرمسیری بیشترین شیوع را به خود اختصاص داده اند و این در حالی است که شیگلاسونئی در جوامع صنعتی از فراوانی بالاتری برخوردار است. سالانه ۱۶۵ میلیون مورد اسهال خونی باکتریایی و ۱/۱ میلیون مرگ گزارش می‌شود که به طور برجسته بیشتر در کشورهای در حال توسعه است.

عوامل تأثیرگذار بر اسهال خونی

مطالعه‌ای در بندرعباس نشان داد شایع‌ترین فصل بستری ناشی از اسهال خونی، پاییز و پس از آن بهار بود و در کشت‌خون‌های به عمل آمده از بیماران تنها تعداد کمی از بیماران کشت‌خون مثبت داشتند. بیشتر بیماران مورد بررسی در این مطالعه محل سکونت شأن روستا بود. در طول ۴ سالی که تحقیقات انجام شد موارد بستری روند افزایشی داشت و بیشترین موارد بستری مربوط به سال ۹۷ و در حدود ۲۳ درصد بود. همچنین بر اساس گزارشات ثبت شده بالاترین تعداد مرگ مربوط به سال ۹۶ (۱/۲۵ درصد) بود. شیگلادیسانتری و شیگلا فلکسنری در مناطق گرمسیری بیشترین شیوع را به خود اختصاص داده اند و این در حالی است که شیگلاسونئی در جوامع صنعتی از فراوانی بالاتری برخوردار است. شیگلا مهمترین علت اسهال خونی باکتریایی است که در ۶۱ درصد حمله‌های اسهال خونی و تقریباً در تمام موارد شدید آن یافت می‌شود.

انوع درمان اسهال خونی

بررسی‌ها بر روی ۱۵۵ نمونه مدفوع از کودکان ۶ ماهه تا ۶ ساله‌ای که به دلیل اسهال خونی به بیمارستان حضرت علی اصغر (ع) مراجعه نموده بودند، نشان داد که شیگلا، اشریشیاکلی‌مهاجم و آنتامبا هیستولیتیکا عوامل دخیل بودند. نتیجه گیری تحقیقات نشان می‌دهد که که با توجه به میزان اندک آنتامیا هیستولیتیکا؛ بهتر است تجویز داروی ضدآمیب صرفاً در موارد تشخیص آزمایشگاهی تجویز شود. عوامل فرهنگی و جغرافیایی و احتمالاً الگوی مصرف داروهای آنتی باکتریال در سروتایپ شیگلا و مقاومت دارویی مؤثر است.

نتیجه گیری

در مجموع بر اساس نتایج حاصل از این مطالعه مقطعی چنین استنباط می‌شود که موارد اسهال خونی در شهرستان‌های جنوبی استان کرمان خصوصیات اپیدمیولوژیک منحصر به فردی دارند که با سایر مطالعات متفاوت بوده و نشان دهنده نیاز بیشتر به بررسی دقیق‌تر جهت شناخت علل این تفاوت و برنامه‌ریزی های پیشگیرانه و درمانی خاص متناسب با این منطقه از کشور است.