امید به بهتر شدن محیط کسب‌وکار اصفهان
اصفهان یکی از استان‌هایی است که علاوه بر نامدار بودن در حوزه صنعت کشور، در زمینه‌های گردشگری و دیگر حوزه‌های اقتصادی مانند کشاورزی و اقتصاد دانش‌بنیان از ظرفیت‌های بسیار بالایی برخوردار است. اما مسئله‌ای که چند سال اخیر بسیاری از مسئولان و فعالان این حوزه‌ها در اصفهان را نگران کرده وضعیت نامناسب کسب‌وکار و نرخ بالای بیکاری باوجود تمام ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل است.
نجمه معینی
در این چند سال نرخ بیکاری اصفهان حتی از میانگین کشوری بالاتر بوده و در رده پایین بهبود فضای کسب‌وکار در میان استان‌ها قرار داشته است. نتایج طرح پایش ملی کسب‌وکار در تابستان امسال که توسط مرکز آمار و اطلاعات اقتصادی اتاق بازرگانی ایران نشان می‌دهد باوجود تمام تلاش‌ها برای بهبود این وضعیت، شاخص کسب‌وکار اصفهان به‌طور نسبی بهبود یافت و از 6.58 در تابستان 97 و 6.33 در بهار امسال، به 6.1 در تابستان رسید که مؤید این است که تا حدودی این تلاش‌ها مثمر ثمر بوده است. این شاخص عددی بین یک تا 10 بوده که کاهش آن نشان‌دهنده بهبود فضای کسب‌وکار است .
حال ناخوش وضعیت کسب‌وکار اصفهان
چند سالی است که فعالان اقتصادی اصفهان به خاطر رکود شدید در صنعت این استان معترض‌اند که فضای کسب‌وکار در اصفهان بسیار نامساعد است و یکی از دلایل آن‌ها بروکراسی اداری می‌دانند که یکی از نتایج منفی این اتفاق سرمایه گریزی از این استان بوده است. مسعود گلشیرازی رئیس اتاق بازرگانی اصفهان اوایل سال جاری اظهار کرده بود که این استان وضعیت خوب و مناسبی در شاخص‌های محیط کسب‌وکار ندارد و در رده بعدی چهار استان محروم كشور قرار دارد . وی در ن شست بررسی توسعه خدمات صندوق ضمانت صادرات و رفع مشكلات صادركنندگان گفت که آمار بیكاری اصفهان 3.2 درصد از میانگین كشور بیشتر است و این آمار سال گذشته هم افزایش یافته است . وی اظهار داشت: صنایع استان اصفهان سال‌های گذشته ظرفیت‌های خالی زیادی داشتند درصورتی‌که بازار مناسب و تأمین مالی به‌موقع برای آن‌ها انجام شده بود، می‌توانستیم بیشتر و بهتر از آن‌ها استفاده كنیم . وی تصریح كرد: باید سازوکارهایی را اتخاذ كنیم كه با تسهیل گری بیشتر در حوزه‌های سیاست‌گذاری، بنگاه و نهادهای عمومی و اجتماعی بتوانیم این حلقه‌ها را به هم متصل كنیم و نتیجه مطلوب را به دست آوریم .
وخیم نبودن وضعیت کسب‌وکار اصفهان
اما مدیرکل دفتر جذب و حمایت از سرمایه‌گذاری استانداری اصفهان اوضاع کسب‌وکار اصفهان را زیاد وخیم نمی‌داند. محسن ایروانی مهر امسال با اعلام اینکه وضعیت کسب‌وکار استان اصفهان در حالت میانه قرار دارد یعنی نه زیاد خوب و نه زیاد وخیم است، گفت: بهبود فضای کسب‌وکار که شرط لازم برای تحول اقتصادی است نیازمند انجام اقداماتی کوتاه و بلندمدت است . وی شرط اساسی برای بهبود محیط کسب‌وکار را انجام اصلاحات ساختاری در بدنه دولت و بخش خصوصی ذکر کرد و افزود: اهتمام استاندار و اتاق بازرگانی اصفهان به شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی تا حد زیادی در رفع مشکلات فعالان اقتصادی و بهبود فضای کسب‌وکار استان مؤثر بوده و همدلی این دو به الگویی برای کل کشور تبدیل شده است .
رتبه 21 محیط کسب‌وکار اصفهان در میان استان‌ها
دوازدهمین گزارش فصلی مرکز آمار و اطلاعات اقتصادی اتاق بازرگانی ایران کاهش شاخص محیط کسب‌وکار اصفهان از 6.33 در بهار امسال به 6.1 در تابستان امسال و رتبه 21 این استان در میان استان‌ها را نشان می‌دهد. این شاخص عددی بین یک تا 10 بوده که کاهش آن نشان‌دهنده بهبود فضای کسب‌وکار است . در این گزارش همچنین آمده است که شاخص محیط کسب‌وکار اصفهان در سال 95، 5.79 و در سال 96، 5.92 و در سال 97 میزان 6.47 برآورد شده است. این اعداد گویای این مطلب هستند که اوضاع اقتصاد و تولید اصفهان روند خوبی را طی نکرده و رکودی بیشتر بر اقتصاد استان حاکم شده است.
رقم شاخص محیط کسب‌وکار اصفهان به تفکیک مؤلفه‌های پیمایشی
در گزارش مرکز آمار و اطلاعات اقتصادی اتاق بازرگانی ایران 28 مؤلفه پیرامون محیط کسب‌وکار در نظر گرفته شده و در قالب پرسش‌هایی از واحدهای نمونه استان‌ها، رقم آن‌ها برآورد شده که رقم شاخص اصفهان در ادامه به تفکیک آورده می‌شود: 1- نحوه استقبال مشتریان از نوآوری و ابتکار در ارائه خدمات و محصول با شاخص( 3.8) 2- برداشت‌های سلیقه‌ای از قوانین و مقررات توسط مأموران محیط‌زیست، شهرداری، گمرک، بهداشت و ... با شاخص (7.07 ) 3- بی تعهدی طرف‌های قرارداد و معامله به اجرای تعهدات و وعده‌هایشان با شاخص (5.41) 4- بی‌ثباتی سیاست‌ها، قوانین و مقررات و رویه‌های اجرایی ناظر بر کسب‌وکار با شاخص (7.64) 5- غیرقابل‌پیش‌بینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات با شاخص (8.19) 6- رویه‌های سخت‌گیرانه اداره‌های کار و بیمه تأمین اجتماعی برای مدیریت نیروی انسانی با شاخص (6.86) 7- تمایل عمومی به خرید کالاهای خارجی و بی‌رغبتی به خرید محصولات ایرانی با شاخص (4.79) 8- تولید و عرضه نسبتاً آزاد کالاهای غیر استاندارد و تقلبی در بازار با شاخص (7.08) 9- وجود رقابت غیرمنصفانه شرکت‌ها و مؤسسات دولتی یا شبه‌دولتی در بازار با شاخص (6.77) 10- رویه‌های ناعادلانه ممیزی و دریافت مالیات با شاخص (6.71) 11- دشواری تأمین مالی از بانک‌ها با شاخص (7.68) 12- فقدان یا شفاف نبودن آمار و اطلاعات مورد نیاز برای فعالیت اقتصادی با شاخص (6.62) 13- ضعف زیرساخت‌های حمل‌ونقل (جاده‌ای، ریلی، هوایی، دریایی و بندری) با شاخص (5.68) 14- ضعف دادگاه‌ها در رسیدگی به شکایات و پیگرد مؤثر متجاوزان به حقوق دیگران با شاخص (7.41) 15- وجود انحصار، امتیاز یا هر نوع رانت به یک یا تعدادی از رقبا در بازار با شاخص (6.98) 16- ضعف نظام توزیع و مشکل در رساندن محصول به بازار با شاخص (5.42) 17- عرضه کالاها و محصولات قاچاق در بازار ایران با شاخص (6.43) 18- فقدان ارتباط مناسب میان عوامل تأمین مواد اولیه، تولید و عرضه یک محصول در بازار با شاخص (5.79) 19- دخالت‌های غیرمنطقی نهادهای حاکمیتی در تعیین قیمت‌ها در بازار با شاخص (6.49) 20- کارگریزی عمومی و ضعف فرهنگ کار در جامعه با شاخص (6.9) 21- کمبود تقاضا در بازار با شاخص (5.58) 22- کمبود فناوری‌های نوین و تجهیزات مورد نیاز با شاخص (6.04) 23- کمبود نیروی ماهر با شاخص (5.41) 24- محدودیت دسترسی به شبکه تلفن همراه و اینترنت با شاخص (3.18) 25- محدودیت دسترسی به آب با شاخص ( 3.6) 26- محدودیت دسترسی به حامل‌های انرژی ( برق، گاز، گازوییل، ...) با شاخص (3.18) 27- فساد و سوءاستفاده افراد از مقام و موقعیت‌های اداری در دستگاه‌های اداری با شاخص (7.18) 28- موانع در فرایندهای اداری و اخذ مجوزهای کسب‌وکار در دستگاه‌های اجرایی با شاخص (7.24)
مهم‌ترین موانع کسب‌وکار از نظر فعالان اقتصادی
در گزارش مذکور از میان این 28 مؤلفه، پنج مؤلفه مهم‌ترین موانع کسب‌وکار فعالان اقتصادی بوده است. این مؤلفه‌ها به ترتیب غیرقابل‌پیش‌بینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات، دشواری تأمین مالی از بانک‌ها، بی‌ثباتی سیاست‌ها، قوانین و مقررات و رویه‌های اجرایی ناظر بر کسب‌وکار، تولید و عرضه نسبتاً آزاد کالاهای غیر استاندارد و تقلبی در بازار و وجود رقابت غیرمنصفانه شرکت‌ها و مؤسسات دولتی یا شبه‌دولتی در بازار هستند. این مؤلفه‌ها به‌طور میانگین در سه بخش صنعت، کشاورزی و خدمات مورد ارزیابی اتاق بازرگانی ایران به دست آمده‌اند.
بهبود رقم شاخص ملی کسب‌وکار ایران
همچنین در این گزارش آمده است که رقم شاخص ملی کسب‌وکار از 6.57 به 6.17 رسیده که نشان‌دهنده بهبود آن است. همچنین در بیشتر استان‌ها وضعیت بیشتر مؤلفه‌های مؤثر بر محیط کسب‌وکار در تابستان امسال تا حدودی مساعدتر شده اما استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان شمالی و البرز دارای محیط کسب‌وکار نامساعدتری نسبت به سایر استان‌ها بوده‌اند .