فرش دستباف چشم‌انتظار حمایت، در بیم و امید فراموشی
انتقاد نسبت به جابجایی مرکز ملی فرش دستباف به وزارت میراث فرهنگی، دریافت مالیات بر ارزش افزوده از مواد اولیه فرش و همچنین افزایش تعرفه واردات ابریشم برای فرش دستباف از مهم‌ترین موضوعات و مطالبات مطرح شده در دومین نشست مجمع تشکل‌های فرش دستباف ایران بود.
به گزارش روابط عمومی شرکت نمایشگاه‌های بین‌المللی استان اصفهان، دومین نشست مجمع تشکل‌های فرش دستباف ایران در حاشیه بیست و چهارمین نمایشگاه فرش دستباف اصفهان با حضور نمایندگان و روسای اتحادیه‌ها و انجمن‌های فرش دستباف کشور برگزار شد.
رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف تبریز در این نشست با تأکید بر اینکه متولی مرکز ملی فرش باید از جنس فرش باشد، اظهار کرد: متولی مرکز ملی فرش باید فردی از جنس این صنعت باشد تا صفر تا صد آن را بداند و نباید اجازه دهیم برای این صنعت خودسرانه تصمیم‌گیری شود.
احد عظیم‌زاده با انتقاد بر تصمیم انتقال مرکز ملی فرش دستباف به وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری که فعلاً با فشارهای وارده متوقف شده است، گفت: در حال حاضر ۲ میلیون و ۵۷ هزار بافنده فرش در کشور فعال هستند و به نوعی به همراه خانواده‌هایشان ۱۰ میلیون نفر از این صنعت نان می‌خورند، بنابراین این صنعت نیاز به وزارتخانه‌ای جداگانه دارد و اگر این امکان نیست باید تحت یک سازمان، زیر نظر معاون اول رئیس جمهور قرار گیرد.
وی با اشاره به اینکه به دلیل مشکلات موجود به ویژه ارز حاصل از صادرات، امروز صادرات فرش به شدت کاهش یافته است، توضیح داد: بر اساس بخشنامه بانک مرکزی صادرکنندگان فرش باید به نوعی با دلار ۳۰ هزار تومانی صادرات کنند، اما در زمان تحویل، دولت ارز ۲۳ هزار تومانی به صادرکننده می‌دهد، به همین دلیل فعالان این حوزه به ندرت زیر بار صادرات می‌روند.
وی تأکید کرد: اگر تعهد صادراتی از سوی بانک مرکزی برداشته شود، شرایط برای صادرات بهتر می‌شود و به نوعی دولت باید صادرات را آزاد و بر روی ارز آزاد برنامه‌ریزی کند.
عظیم‌زاده گفت: اگرچه با تحریم آمریکا بخشی از بازارهای صادراتی را از دست دادیم، اما مشکل امروز تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف خودتحریمی‌ها است.
نماینده اتحادیه فرش دستباف مشهد نیز در این نشست با اشاره به اینکه در چند سال گذشته پیگیر موضوع کاهش تعرفه واردات ابریشم برای فرش دستباف هستیم، گفت: متأسفانه دولت به یکباره و در یک تصمیم غیرکارشناسانه تعرفه فرش دستباف را به ۲۶ درصد افزایش داد.
حامد چمن‌رخ با بیان اینکه بخش اندکی از ابریشم مورد نیاز فرش دستباف در داخل تولید می‌شود، افزود: بخش زیادی از ابریشم مورد نیاز به دلیل کمبود و همچنین کیفیت پایین ابریشم داخلی، وارد می‌شود که بخش عمده از این ماده اولیه مورد استفاده فرش دستباف شهرهای قم و اصفهان قرار می‌گیرد.
وی با بیان اینکه در این زمینه جلسات مختلفی در مجلس، وزارت صمت و همچنین با حضور جهانگیری، معاون اول وقت رئیس جمهور برگزار شد، گفت: بعد از پیگیری و نامه‌نگاری‌های مختلف قرار شد تعرفه واردات ابریشم از ۲۶ درصد به ۲۰ درصد تغییر کند و حتی در جلسه با معاون اول رئیس جمهور موضوع کاهش تعرفه مطرح شد، اما اسفندماه سال گذشته متوجه شدیم دولت در کتاب قانون خود، تعرفه واردات ابریشم را ۲۶ درصد تأیید کرده است که ما همچنان نسبت به این موضوع گلایه داریم.
نماینده فرش دستباف خراسان ادامه داد: اگرچه خراسان مانند قم مصرف ابریشم ندارد، اما آسیب‌های افزایش تعرفه واردات این محصول به چشم تمام فعالان این حوزه می‌رود.
چمن‌رخ توضیح داد: به دلیل بالا رفتن تعرفه ابریشم، برخی بافندگان روی به استفاده از ابریشم مصنوعی آورده‌اند که تولید این فرش‌ها برای ایران خطرناک و به حیثیت فرش ایرانی لطمه وارد می‌کند.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرش دستباف قم نیز در این نشست با تأکید بر اینکه امروز اصفهان و قم به شدت درگیر موضوع تعرفه بالای واردات ابریشم هستند، تصریح کرد: باید توجه داشت که ابریشم داخل، کیفیت لازم را برای تولید فرش دستباف اصفهان و قم ندارد و ابریشم داخلی بیشتر مورد استفاده قالی‌های «گل‌ابریشم» است.
ابوالفضل رجبیان تأکید کرد: اگر کیفیت ابریشم تولید داخل خوب بود، تولیدکنندگان فرش دستباف اصرار به واردات این محصول ندارند، اما کیفیت این ابریشم قابل استفاده نیست.
وی همچنین با اشاره به اینکه مطابق قانون، مواد اولیه فرش دستباف معاف از مالیات بر ارزش افزوده است، گفت: متأسفانه امسال بر مواد اولیه فرش دستباف همچون ابریشم مالیات وضع شده است.
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان فرش دستباف روستایی اصفهان نیز در این نشست گفت: متأسفانه متصدیان حوزه تصمیم‌گیری در فرش، باور به این صنعت ندارند، اما معتقدم باید این باور را در کشور ایجاد کنیم.
علی شهبازی، به تشکیل کمیته فرش دستباف استان در استانداری اصفهان اشاره کرد و گفت: بارها مشکلات و موضوعات مربوط به فرش را در این کمیته بررسی کرده‌ایم و حتی مخبر، معاون اول رئیس جمهور نیز خواستار برپایی جلسه با فعالان فرش اصفهان است.
وی همچنین با اشاره به وضع مالیات بر ارزش افزوده بر مواد اولیه فرش دستباف در حالیکه قانون چیز دیگری تصویب کرده است، گفت: مطابق قانون نباید هیچ ارزش افزوده‌ای از مواد اولیه فرش دستباف گرفته شود و البته این برای ابریشم پذیرفته شده، اما چیزی که قبول نکرده‌اند مربوط به بخش رنگ‌رزی فرش است.
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان فرش دستباف روستایی اصفهان یادآور شد: اگرچه از ۱۳ دی‌ماه از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده مواد اولیه فرش دستباف معاف شده‌ایم، اما قانون نادیده گرفته شده و ۹ درصد مالیات از فعالان فرش گرفته می‌شود.
همچنین رئیس اتحادیه بافندگان، تولید و فروش فرش استان قم نیز در این نشست، با انتقاد از انتقال مرکز ملی فرش از وزارت صمت به میراث فرهنگی، تأکید کرد: تصمیم خارج کردن فرش از بدنه وزارت صمت، نادرست و به نوعی غیرکارشناسی است و امیدواریم برای بهبود وضعیت، این صنعت به سازمان فرش تبدیل شود.
ابوالفضل صادقی گفت: متأسفانه هر زمان که دولت بدون کارشناسی به موضوعی ورود کرد، بدنه فرش به مشکل برخورد و انتقال مرکز ملی فرش به وزارت میراث یکی از این اشتباهات است.
وی در ادامه با اشاره به اینکه کمتر از ۲۰ درصد ابریشم مورد نیاز فرش دستباف در ایران تولید می‌شود، توضیح داد: متأسفانه در حالیکه توتستان و تکنولوژی‌های روز دنیا را برای تولید ابریشم باکیفیت نداریم، اما برخی با منافع شخصی و اصرار در رسانه‌ها و به مقامات می‌گویند که ما توان تولید ابریشم را در داخل داریم، به همین دلیل تعرفه واردات این محصول را افزایش داده‌اند.
رئیس اتحادیه بافندگان، تولید و فروش فرش استان قم افزود: در حالیکه هندوستان دومین تولیدکننده ابریشم دنیاست، اما تعرفه واردات این محصول را صفر لحاظ کرده، با این وجود در کشور به ما می‌گویند با ابریشم داخلی باید ذائقه دنیا را تغییر دهید، در حالیکه با این کار بازارهای جهانی را از دست می‌دهیم. انتظار داریم دولت و تصمیم‌گیران حوزه فرش از افراد تخصصی برای تصمیم‌گیری در این صنعت استفاده کند.
محمدرضا صباغ، عضو انجمن فرش و طراحان فرش دستباف استان همدان نیز در این نشست، تأکید کرد: قالی، مجموعه‌ای از خرده فرهنگ‌های جای جای ایران است که متأسفانه ارزشی کمی در کشور به آن داده می‌شود، در حالیکه فرش علاوه بر ارزش مادی، ارزش معنوی دارد.
رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف اصفهان نیز در این نشست، گفت: اتحادیه‌ها و تشکل‌های فرش دستباف کشور حاصل چندین سال تجربه فعالان این هنر و صنعت هستند.
رحمت‌الله تجدد درخواست کرد که یک وزارتخانه تحت عنوان فرش و یا یک سازمان زیر نظر معاون اول رئیس جمهور در کشور تشکیل شود.
کسایی، رئیس سابق اتحادیه فرش دستباف تهران نیز در این نشست با بیان اینکه اشکال کار در حوزه فرش ناشی از عدم هماهنگی بین فعالان این بخش است، تأکید کرد: باید حرف‌های فعالان فرش کشور یکدست شود، اگرچه اختلاف نظرها مقبول است، اما جمع بندی حرف‌ها و نظرات، شرایط این صنعت را بهتر خواهد کرد.
وی بیان کرد: امروز اگر نتوانیم بافندگان فرش را از خود راضی کنیم، روزهای بدی پیش رو خواهیم داشت.
در ادامه این نشست رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران با اعتقاد بر اینکه ما ضرر صنعت فرش را ضرر نظام می‌دانیم، گفت: ایران مهد، برند، تمدن و زادگاه اصلی فرش دستباف دنیا است، رقبای ما از امکانات و روش ما کپی‌برداری کرده‌اند، اما صنعت فرش در آن کشورها از جایگاه بالاتری نسبت به ما گرفته است؛ به‌عنوان مثال کشورهایی همچون ترکیه، افغانستان، پاکستان و هندوستان برای صادرکنندگان این صنعت تسهیلات طلایی در نظر گرفته‌اند.
احمدرضا کریمی با بیان اینکه اکنون دغدغه فعالان فرش، ضعیف‌ترین قشر یعنی بافندگان آن است که پایین‌ترین درآمد را دارند، اظهار کرد: به هر نسبت که دولت موانع را زیاد و شرایط را سخت کند، به طور قطع چند میلیون بیکار در حوزه فرش، روی دست دولت می‌ماند.
وی با اشاره به اینکه دولت هنوز از ظرفیت‌های صنعت فرش مطلع نیست، گفت: از دولت می‌خواهیم با باور به این صنعت، مشکلات آن را کم کند، به این دلیل مخالف انتقال مرکز ملی فرش به وزارت میراث هستیم، از سوی دیگر دولت بدون نظرخواهی و صحبت با فعالان این حوزه، مالیات بر ارزش افزوده را بر مواد اولیه تولید فرش لحاظ کرده، در حالیکه ما باید معاف از مالیات باشیم.
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران افزود: اگرچه صادرات لوکوموتیو صنعت فرش است، اما باید به بخش‌های دیگر این صنعت توجه کنیم.
وی توضیح داد: با افزایش تعرفه بر واردات ابریشم به ما می‌گویند باید ذائقه دنیا را تغییر دهیم، درحالیکه براساس قانون تجارت، باید مطابق ذائقه دنیا تولید کنیم.
کریمی افزود: متأسفانه امروز دولت با وضع مالیات بر ارزش افزوده بر مواد اولیه فرش دستباف و همچنین افزایش تعرفه واردات ابریشم پیش‌روی فعالان فرش دستباف مانع ایجاد کرده است.
به اعتقاد رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران، هر هزینه‌ای که برای این صنعت لحاظ شود، باعث ایجاد درآمد برای نظام خواهد شد و امروز اگر از ارتقای جایگاه فرش صحبت می‌کنیم، در مجموع برای منافع نظام خواهد بود.
کریمی در ادامه نشست در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره مقاومت تولیدکنندگان نسبت به استفاده از ابریشم داخلی، گفت: ما منکر این نیستیم هر آنچه در داخل تولید می‌شود نباید از بیرون وارد شود، اما امروز ابریشم تولید داخل از نظر کمی و کیفیت مشکل دارد.
وی افزود: ما نمی‌توانیم کالایی که بالای ۸۰ درصد ارزش‌افزوده دارد را فدای ۲۰ درصد تولید نامرغوب ابریشم داخلی کنیم، از سوی دیگر اگر ما کالای نامرغوب تولید کنیم، جایگاه فرش دستباف کشور در دنیا از بین می‌رود.
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران تأکید کرد: با توجه به اینکه تولید داخل ابریشم پایین است، نمی‌توان صنعت فرش را تعطیل کنیم و این تفکر به نوعی تنگ نظری است و نباید ۸۰ درصد ارزش افزوده را فدای ۲۰ درصد تولید داخل کنیم.
همچنین نایب رئیس اتحادیه فرش دستباف اصفهان نیز در پاسخ به سوالی درباره شرایط صادرات فرش دستباف، گفت: متأسفانه امروز به جای ابریشم درجه یک چینی، ابریشم با کیفیت پایین از دیگر کشورها وارد ایران می‌شود که این بر درجه فرش دستباف کشور تأثیرگذار است.
سعید عصاچی اظهار کرد: به دلیل مشکلات موجود، ایران از جایگاه اول صادرات فرش دستباف دنیا به جایگاه چهارم رسیده است که اکنون نسبت به این موضوع اعلام خطر می‌کنیم.
وی اضافه کرد: در حال حاضر ایران تکنولوژی تولید ابریشم درجه یک، توتستان و باغستان‌های خوب را ندارد و به نوعی ۲۰ درصد ابریشم تولید داخل در قالی‌های متوسط و ضعیف مورد استفاده قرار می‌گیرند.