حدود ۲۵ میلیون نفر از جمعیت کشور واکسن کامل نزدند/پاندمی کرونا در حال خاموشی نیست

حمید سوری در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار کرد: آنچه تاکنون از پاندمی کووید ۱۹ در جهان اتفاق افتاده و تجربه کرده‌ایم، نمی‌تواند مبنای قضاوت ما برای آینده باشد زیرا ویروس رفتار بسیار پیچیده و پیش‌بینی نشده‌ای از خود نشان می‌دهد.

رئیس کارگروه بهداشت و پیشگیری قرارگاه عملیاتی ستاد ملی مقابله با کرونا، ویروس کووید ۱۹ را شبیه دشمنی غیرقابل پیش‌بینی دانست و افزود: گاهی ویروس پنهان می‌شود یا آتش‌بس یک‌طرفه می‌دهد و سپس شبیخون می‌زند بنابراین شاخص‌های اپیدمی، نشان‌دهنده خاموشی اپیدمی نیست همانگونه که کشورهای موفق در مدیریت اپیدمی در دو سال به دلیل همین غفلت و ساده‌انگاری دچار مشکلات جدی شدند در حالی‌که کشورهایی مانند نیوزلند و سنگاپور با حفظ احتیاط و آمادگی، هنوز شرایط را به نفع خود حفظ کرده‌اند.

این اپیدمیولوژیست و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی خاطرنشان کرد: وضعیت موجود اگرچه مناسب است و تعداد مرگ‌ها با نوساناتی کاهش یافته است اما هیچ تضمینی بر ادامه این وضع نخواهد بود بنابراین نکته نخست اینکه تصور نکنیم اپیدمی پایان یافته است زیرا هیچ شاخص اپیدمیولوژی آن را تأیید نمی‌کند و باید همچنان آماده باشیم.

وی وجود آمادگی تجهیزاتی، مدیریتی و همچنین تهیه نقشه راه برای هر یک از سناریوهای احتمالی را مؤثرترین روش پیشگیری از تکرار غافلگیری سال ۱۳۹۸، دانست و گفت: باید در مدیریت اپیدمی این فضا فراهم شود و نیاز به یک برنامه قوی، چابک و چالاک داریم که بار ناشی از اپیدمی‌ها در کشور به حداقل برسد.

واکسیناسیون تنها راه کنترل چرخش ویروس در جامعه

سوری با اشاره به طغیان‌هایی که هم‌اکنون در گوشه و کنار کشور به طور پراکنده مشاهده می‌شود، تاکید کرد: شرایط کنونی در کاهش آمار بیماران، تنها مربوط به کشور ما نیست بلکه در همه جای دنیا روند کاهش شیوع ویروس اتفاق افتاده است ضمن اینکه ما اقدامات مدیریتی یا مداخلات معناداری در این زمینه انجام نداده‌ایم.

وی تنها اقدام صورت گرفته برای کنترل چرخش ویروس در جامعه را واکسیناسیون دانست و گفت: آنچه اکنون می‌بینیم بیشتر به ماهیت بیولوژیک و ژنتیک خود ویروس برمی‌گردد و با شیوه رفتار سهل‌انگارانه در اپیدمی، هیچ تضمینی برای ایجاد جهش بعدی ویروس وجود ندارد همچنین ممکن است واریانت‌های بعدی جهش‌های نگران‌کننده‌ای باشند همانگونه که برخی کشورهای دنیا این هشدارها را مرتب تکرار می‌کنند که ممکن است واریانت بعدی وضعیت بسیار نگران‌کننده‌تری ایجاد کند.

آماده‌باش بیمارستان‌ها در برابر طغیان احتمالی

این اپیدمیولوژیست با تاکید بر اینکه منظور از بیان این مطالب، به وحشت انداختن مردم نیست، افزود: بیشترین نگرانی را باید نظام سلامت و مدیریت اپیدمی داشته باشد و آماده باشد و این آمادگی یعنی داشتن برنامه، فراهم کردن تجهیزات، امکانات و نیازهایی که در صورت طغیان احتمالی پیک‌ها لازم است و دوباره نگرانی‌های تأمین ماسک، تخت بیمارستانی و داروها و سرم تکرار نشود.

وی بخشی از این برنامه‌ریزی را مربوط به آمادگی منابع انسانی دانست و خاطرنشان کرد: در صورت تکرار شرایط شکننده باید مجوز مرخصی کسانی که در خط اول مقابله با اپیدمی قرار دارند یعنی کادر بهداشت و درمان، بسیار باید با احتیاط انجام شود و همه حالت آماده‌باش خود را حفظ کنند.

سوری درباره جمع شدن بخش کرونا در برخی بیمارستان‌های کشور گفت: نکته نگران‌کننده در کشور ما این است که ساختار رفتاری و مدیریتی ما انعطاف لازم را برای تطبیق با شرایط ندارد و برای انجام این تطبیق زمان بسیار زیادی صرف می‌شود به عنوان مثال اگر بخواهیم اعلام کنیم که استفاده از ماسک فعلاً در محیط‌های باز ضروری نیست، برقراری دوباره ماسک دردسرهای بسیار زیادی ایجاد می‌کند که ممکن است هزینه‌های بسیار زیادی را برای سلامت مردم داشته باشد.

لزوم تشکیل دوباره تیم‌های واکنش سریع

رئیس کارگروه بهداشت و پیشگیری قرارگاه عملیاتی ستاد ملی کرونا تصریح کرد: در مدیریت اپیدمی بسیاری از بخش‌هایی که جمع و تعطیل می‌شود ممکن است اکنون مشکلی ایجاد نکند اما نظام سلامت باید این آمادگی را داشته باشد که بلافاصله بتواند دوباره خود را با شرایط احتمالی پیش‌رو آماده کند.

وی با اشاره به لزوم تشکیل تیم‌های واکنش سریع گفت: این تیم‌ها موظف هستند که نخست طغیان‌ها را بشناسند و به محض مشاهده و شناسایی کانونی از طغیان، آن‌را کنترل کنند و دوم اینکه تیم‌های واکنش سریع باید در زمینه آمادگی اقدام لازم را انجام دهد، این تیم‌ها با وجود اینکه تشکیل شده بود و فعالیت خوبی داشت به دلایل نامشخصی کمرنگ شده و تنها قرارگاه عملیاتی ستاد کرونا فعالیت‌هایی به نام تیم‌های واکنش سریع انجام می‌دهد که با توجه به بضاعت محدود نیروی انسانی آن، جوابگوی نیازها نیست.

شدت حمله بعدی وابسته به جهش‌های جدید

سوری با بیان اینکه پیک هفتم کرونا را تا حدی در یکی دو هفته اخیر پشت سر گذاشتیم، خاطرنشان کرد: البته قله پیک بلند و محسوس نبود، نه به دلیل اقدامات ما بلکه به‌خاطر ماهیت واریانت‌های موجود بود زیرا برای اوج‌گیری اپیدمی باید عامل بیماری‌زا، راه انتقال و میزبان حساس به اندازه کافی وجود داشته باشد که همه اینها مهیاست و وقتی مداخلات مؤثر مانند رعایت پروتکل‌ها، محدودیت سفرها و اجتماعات کمرنگ می‌شود و هنوز حدود ۲۵ میلیون نفر جمعیت کشور واکسن کامل نزده‌اند، احتمال بازگشت اپیدمی وجود دارد.

این اپیدمیولوژیست شدت حمله جدید ویروس را وابسته به ماهیت عامل بیماری‌زا دانست و افزود: عامل بیماری‌زا یا واریانت های غالبی که اکنون وجود دارد، شدت بسیار زیادی ندارند بنابراین اصلاً نمی‌توان براساس آنچه گذشته است، اپیدمی را در آینده پیش‌بینی کرد زیرا ماهیت ویروس و اپیدمی تغییرپذیر است و شاید ویروس عقب‌نشینی تاکتیکی کرده باشد تا ما را سرگرم کند اما با یک شبیخون و جنگ جدی دوباره همه را غافلگیر کند.

سوری هوشیاری مسئولان نظام سلامت را برای شناسایی به موقع طغیان‌های بعدی ویروس و کنترل آنها ضروری دانست و گفت: به نظام سلامتی نیاز داریم که آنچنان هوشیار و انعطاف‌پذیر باشد که بتواند در مراحل اولیه طغیان را شناسایی و به سرعت با نیازهای روز افراد همخوانی پیدا کند وگرنه با این تصور که هیچ خبری از کرونا نیست ممکن است دشمن به پایتخت برسد و ما را شکست دهد.

هنوز اپیدمی کرونا تمام نشده است

رئیس کارگروه بهداشت و پیشگیری قرارگاه عملیاتی ستاد ملی مقابله با کرونا در توصیه به مردم برای کاهش خسارت‌های احتمالی از بازگشت کرونا گفت: در اپیدمی‌های پیش‌رونده این موضوع طبیعی است که تاب‌ آوری مردم در برابر مسائل مرتبط با اپیدمی محدود است و تا جایی می‌توان محدودیت‌های جدی مانند تعطیلی آموزش حضوری، بسته شدن کسب و کار و ادارات ایجاد کرد اما اگر گمان کنیم اپیدمی تمام شد و آمادگی نداشته باشیم ممکن است دچار مشکل شویم.

وی ادامه داد: مردم هوشمندانه متوجه باشند که اپیدمی هنوز تمام نشده و هر اتفاقی در هر جای دنیا می‌تواند کانونی برای پیک بعدی باشد همان‌طور که واریانت بتا در بریتانیا یا دلتا در هند کشف شدند و چند هفته بعد در ایران مشاهده شد، پس اپیدمی محدود به گستره جغرافیایی ما نیست بلکه یک پاندمی است که در هر کجای دنیا وجود دارد و تا وقتی که در هر جای دنیا احتمال این رخداد وجود دارد هیچ مردمی مصون نیستند.

سوری خودداری از تراکم در محیط‌های بسته، کنار نگذاشتن ماسک و جدی گرفتن علائم اولیه بیماری کرونا مانند عوارض تنفسی، سرفه، حالت آسم و اختلالات گوارشی را بهترین راه پیشگیری از ابتلای افراد به کرونا دانست و افزود: اگر فردی در خانواده، مدرسه یا اداره دچار عوارض تنفسی شد احتمال دهیم که کرونا باشد و باید مراقبت‌های جدی برای جلوگیری از انتقال بیماری انجام شود یعنی کسانی که کوچک‌ترین علامتی پیدا کنند باید محافظت از خود برای جلوگیری از ابتلای دیگران را جدی بگیرند و مشکل را تنها یک سرفه یا سرماخوردگی ساده فرض نکنند زیرا در اپیدمی‌ها فرض بر این است که فرد دارای علامت بیمار است مگر اینکه خلاف آن ثابت شود.