تنها ۱۰درصد مبتلایان به اسکیزوفرنی در کشور از اختلال خود خبر دارند

شبنم مقتدری در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار کرد: اسکیزوفرنیا یک طیف گسترده از اختلالات روانشناسی است و سایر اختلالات روان‌پریشانه نیز در این طبقه قرار می‌گیرد. این اختلال روانشناسی دارای انواع متعددی است و فرد علائمی مانند هذیان، توهم، آشفتگی در گفتار و رفتار و نشانه‌هایی مانند بی‌ارادگی و بی‌تفاوتی اجتماعی، قطع شدن ارتباط با دنیای حقیقی و بسیاری از نشانه‌ها و علائم دیگر را دارا است که عملکرد روزانه فرد در کار، تحصیل و روابط وی را با مشکل مواجه می‌کند.

اسکیزوفرنیا اختلالی کمتر شناخته شده در بین مردم

وی افزود: این علائم تنها به عنوان نمونه ذکر شده و نمی‌توان تنها با داشتن یک مورد از آنها به فرد برچسب این اختلال را زد، زیرا علائم و نشانه‌های دیگری هم وجود دارد و باید شدت، مدت و فراوانی مانند زمان شیوع دوره، فعال بودن علائم و شدت علائم درنظر گرفته شود.

این عضو سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور تصریح کرد: تظاهر این اختلال در افراد مختلف می‌تواند متفاوت باشد و برای تشخیص باید از طریق مصاحبه در جلسه درمان و بعد از آن انجام آزمون‌های روانشناختی دارای پایایی و روایی توسط روان درمانگر دارای پروانه تخصصی از سازمان نظام روانشناسی صورت گیرد و در صورت تشخیص در کنار روان‌درمانی ارجاع به روان‌پزشک جهت دارو درمانی انجام شود.

۲۱ میلیون نفر در سراسر جهان مبتلا به اسکیزوفرنی هستند

وی با بیان اینکه چک کردن منظم مصرف دارو توسط خانواده مبتلایان به این اختلال تأثیر مثبتی می‌تواند داشته باشد، گفت: مطابق آمار سازمان بهداشت جهانی بیش از ۲۱ میلیون نفر در سراسر جهان مبتلا به اسکیزوفرنی هستند و در ایران تنها ۱۰ درصد از مبتلایان به این بیماری از اختلال خود خبر دارند.

مقتدری ادامه داد: پژوهش‌های مختلف از جمله پژوهش‌های محققان در دانشگاه تگزاس نشان می‌دهد افراد مبتلا به اسکیزوفرنی چهار برابر بیشتر از افرادی که مبتلا به این اختلال نیستند احتمال مرگ ناشی از کووید -۱۹ در آن‌ها وجود داشت. در زمان شیوع کرونا عواملی مانند ماندن بیشتر این افراد در خانه و نرفتن به کلاس‌های آموزشی، جلسات درمان و همچنین ارتباط نداشتن با دیگران احتمال عود این بیماری را زیاد کرده بود.

وی اضافه کرد: از موارد مهم در مورد افراد مبتلا به اختلال درنظر گرفتن محیطی است که در آن احساس امنیت کنند، در برخی و شاید تمام انواع اسکیزوفرنی عوامل ژنتیک دخالت دارند و در بخش اعظمی استعداد ابتلاء به اسکیزوفرنی مربوط به عوامل ژنتیکی است که اثرات افزایشی دارند.

نقش ژنتیک در ابتلای افراد به اسکیزوفرنی

عضو سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور گفت: باید به این مسئله توجه کرد افرادی که زمینه ژنتیکی ابتلاء به اسکیزوفرنی را دارند به این بیماری دچار نمی‌شوند و برای بروز اسکیزوفرنی در این افراد دخالت عوامل دیگر مانند عوامل محیطی ضروری است.

وی افزود: به زبان ساده یکی از موارد مهم علت ابتلاء به این اختلال ژنتیک است که می‌تواند ناشی از وراثت باشد و محیط هم می‌تواند تأثیرگذار باشد اما پژوهش‌ها نشان می‌دهد زمانی که محیط هم به عنوان عامل تأثیرگذار، نیازمند زمینه ژنتیکی بوده است البته در این رابطه نظریه‌پردازان نظریه‌های مختلفی دارند.

مقتدری تصریح کرد: برخی پژوهش‌ها نشان داده است که شیوع این بیماری در زنان و مردان یکسان است و در مردان در سن پایین‌تر بروز می‌کند. شروع بیماری اغلب می‌تواند از دوران نوجوانی یا جوانی باشد اما احتمال مبتلا شدن در سنین کودکی هم وجود دارد.

لزوم آموزش درمانگران برای کاهش آسیب‌ها

وی تاکید کرد: یکی از توصیه‌های مهم به خانواده‌های این افراد این است که در کنار همدلی، خودشان را جای آن فرد بگذارند و از زاویه نگاه آن فرد مبتلا به پدیده‌ها و رویدادها نگاه کنند، افزایش همدلی و نحوه برقراری ارتباط صحیح با آنها نیازمند آموزش‌های لازم خانواده‌های این افراد است، هر چقدر بتوانند آگاهی خود را به وسیله منابع معتبری که توسط متخصص معرفی می‌شود، افزایش دهند در بهبود ارتباط با افراد مبتلا به اسکیزوفرنی می‌تواند مفید باشد.

این عضو سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور تصریح کرد: افزایش آگاهی و پذیرش بیشتر خانواده‌های این افراد توسط تکنیک‌هایی مانند ذهن‌آگاهی و آموزش توسط متخصص می‌تواند در جهت پذیرش و انکار نکردن و فرار از انگ اختلال هم مؤثر باشد. بیشتر خانواده‌ها و مراقبان افراد مبتلا به این اختلال دچار استرس هستند و نیازمند جلسات روان درمانی در جهت آموزش مهارت‌های مقابله با استرس هستند.

وی گفت: نتایج این مطالعه نشانگر این است که درصد زیادی از خانواده‌های مبتلا به این اختلال به دلیل انگ یا برچسب، درصد قابل توجهی از آن‌ها از وجود بیمار روانی در خانواده احساس شرم می‌کنند که آگاهی و آموزش لازم توسط درمانگر می‌تواند در کاهش این قبیل آسیب‌ها مؤثر باشد.