تعامل کلانشهرها برای ایجاد نوآوری در حوزه خدمات شهری
در سیوهشتمین نشست معاونان محیط زیست و خدمات شهری کلانشهرهای ایران که امروز(چهارشنبه) در اصفهان برگزار شد، پیرامون مسایل و مشکلات شهری در این حوزه بحث و تبادل نظر شد.
به گزارش خبرنگار ایمنا، سیوهشتمین نشست معاونان محیط زیست و خدمات شهری کلانشهرهای ایران صبح امروز _چهارشنبه، چهارم خردادماه_ به میزبانی شهرداری اصفهان برگزار شد.
لزوم ارتقای سطح فرهنگ و تعلق خاطر شهروندان به اصفهان
علی قاسمزاده، شهردار اصفهان در این جلسه با بیان اینکه شهرها مانند موجودات زنده دارای چرخه تحول هستند، اظهار کرد: در چرخه تحول شهرها ادوار مختلف و متعددی ثبت شده، ابتدا میتوان به دوره بدوی شهرها اشاره کرد که بر این اساس اولین شهرها در حاشیه رودخانهها شکل گرفته و نظم و شمایلی برقرار کرده است.
وی با بیان اینکه در مسیر تحول شهرها به تدریج از شهرهای بدوی به سمت شهرهای صنعتی وارد میشویم، افزود: در این عرصه صنعت اهمیت زیادی پیدا میکند بهطوری که میزان کارخانهها، تعداد دودکشها و تعداد کارگران به عنوان شاخص تعیین میشدند و گردشگران برای انتخاب مقصد خود به این شاخصها توجه میکردند، بهعنوان مثال در این دوره رفتن به کشور صنعتی آلمان بسیار مورد توجه بود.
شهردار اصفهان تصریح کرد: در چرخه تحول شهرها بعد از شهرهای صنعتی وارد دوره شهرهای پاک میشویم، در این دوره توسعه فضای سبز و پارکها و مسائل مرتبط با آن، شاخص ارزیابی قرار گرفته است.
وی خاطرنشان کرد: بعد از دوره شهرهای پاک، در دوره شهرهای فرهنگی قرار گرفتیم، البته این به آن معنی نیست که دورههای مختلف چرخه تحول شهرها با یکدیگر در تضاد باشند.
قاسمزاده با بیان اینکه امروز در دنیا شهرهایی مقصد گردشگری هستند که در قالب شهرهای فرهنگی باشند، اظهار کرد: شهر فرهنگی شهری است که علاوه بر شاخصههای مختلف فرهنگی همچون موزه دارای رویدادهای فرهنگی شهری خاص باشد بهطوری که گردشگران برای انتخاب مقصد سفر خود این رویدادها را در زمان خاص خود مدنظر قرار دهند.
وی با بیان اینکه یکی از مزیتهای شهرهای فرهنگی، نگاه به رفع مسائل شهری با رویکرد فرهنگی است، گفت: در این شهرها همیشه راه حل مشکلات، مسائل مالی و سرمایه انسانی نیست، بلکه باید سواد فرهنگی مردم ارتقا یابد، در واقع باید فرهنگ مردم رشد کند تا به عنوان مثال زباله کمتر تولید شود.
قاسمزاده با تاکید بر اینکه در شهر فرهنگی فرهنگ شهرنشینی و به طور کلی مسائل فرهنگی موضوعیت پیدا میکند، افزود: سطح مشارکت مردم در شهرهای فرهنگی یک اصل تلقی میشود، در این راستا اگر مردم شهر را از خود بدانند و تعلق خاطر به آن داشته باشند، این مهم تحقق خواهد یافت.
وی با بیان اینکه هدف مدیریت شهری از شعار «اصفهان من، شهر زندگی» از باب ایجاد تعلق خاطر پیدا کردن شهروندان به اصفهان است، اظهار امیدواری کرد: از مسیر ارتقای سطح فرهنگ و تعلق خاطر، بتوانیم مجموع اقدامات خدمات شهری را افزایش دهیم تا در نهایت کیفیت زندگی در این شهر ارتقا یابد.
شهردار اصفهان با بیان اینکه شهر جسم و روح دارد، تصریح کرد: خدمات شهری طبیب جسم و کالبد شهر است و به نوعی سلامت جسم شهر در دستان معاونان خدمات شهری است.
قاسم زاده خاطرنشان کرد: از تمام کارشناسان، نخبگان شهر و حاضرانی که در این جلسه حضور دارند، در خواست میشود با گذر و نگاه در شهر اصفهان هدیههایی را از جنس بیان پیشنهادات و نقطه نظرات خود برای بهبود عملکرد مدیریت شهری و ارتقای شهر ارائه کنند.
بر کسب ایدههای تازه و نوآوری در حوزه خدمات شهری تاکید داریم
سید امیر سامع، رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر اصفهان در این جلسه، اظهار کرد: مهمترین چالش در حوزه خدمات شهری مشارکت مردم است که حتی بیش از مسائل مالی اهمیت دارد.
وی گفتمانسازی با مردم را از دیگر امور ضروری در این زمینه دانست و افزود: ضرورت دارد که نیاز مردم را دقیق بشناسیم و آن را رفع کنیم؛ در این راستا باید ایدههای نو و تازه را از مردم دریافت و برای رفع مسائل از آنها استفاده کنیم که ارتباط با نخبگان شهر در این میان اهمیت زیادی دارد.
رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر اصفهان با بیان اینکه تفاهم برای انتخاب روش حل مسئله از دیگر دستاوردهای گفتمان سازی با مردم در حوزه خدمات شهری است، تصریح کرد: برخی موضوعات مانند روز بازارها همواره نیازمند تفاهم برای روش حل مسئله است به نحوی که با کمترین آسیب، مسئله رفع شود.
وی گفت: از مشارکت مردم در برونسپاری فعالیتها نیز میتوان بهرهمند شد که موجب ترغیب بخش خصوصی به همکاری میشود.
سامع با بیان اینکه شهرداری هنوز چنان که باید از مشارکت دستگاههای مرتبط در حوزه خدمات شهری بهرهمند نشده است، اظهار کرد: باید با استفاده از ظرفیتهای قانونی در این زمینه با دستگاهها به تفاهم برسیم.
وی خاطرنشان کرد: استفاده از فناوریها و روشهای علمی، تأمین تجهیزات لازم و استفاده مناسب از فناوریهای جدید از دیگر امور ضروری در این زمینه است.
رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر اصفهان با اشاره به دورههای موفقیتآمیز فعالیت خدمات شهری در این شهر، گفت: در ۲۰ سال اخیر خدمات شهری در اصفهان دورههای مختلفی را به خود دیده است؛ در یک دوره قوت و قدرت ویژهای در آن ظهور کرد و دورهای دیگر در کنار این قوت به دنبال برنامه ریزی بود؛ در دوره فعلی نیز بر کسب ایدههای تازه و نوآوری تاکید میشود که قطعاً تجارب خوبی را ایجاد خواهد کرد.
دفن ۷۵ درصد از کل پسماندهای کشور قابل دفاع نیست
سید حبیب راضی، مدیرکل محیط زیست و خدمات شهری سازمان شهرداریهای کشور نیز در این نشست ضمن عرض تسلیت برای کشته شدگان حادثه برج متروپل آبادان اظهار کرد: امیدوارم شاهد تکرار حوادثی این چنینی نباشیم که قلب همه مردم به درد آید.
وی با بیان اینکه حوزه خدمات شهری مسائل مختلفی را دنبال میکند و بهطور مستقیم با زندگی آحاد شهروندان در ارتباط است، افزود: اکنون در شرایطی هستیم که دولت، مجلس، وزارت کشور، شهرداریها به طور کلی همگی، دارای یک رویه هماهنگ هستند، بنابراین باید از این فرصت استفاده کنیم.
مدیر کل محیط زیست و خدمات شهری سازمان شهرداریهای کشور تصریح کرد: طی ۳۰ سال سابقه کاری وزیری ندیده ام که با این عمق و دقت نظر کارشناسی در زمینه خدمات شهری ورود کند، در این زمینه وزیر کشور حداقل ۱۰ جلسه مستقیم در خصوص پسماند شهری برگزار کرده است.
وی تاکید کرد: در این راستا افرادی که در بدنه اصلی خدمات شهری و مسائل زیست محیطی فعال هستند، باید مسائل را جدی بگیرند و در راستای بهبود عملکرد کشور گام بردارند تا شهروندان دچار تحول اساسی در این زمینه شوند.
راضی اظهار امیدواری کرد: حوادثی مثل حادثه پلاسکو و متروپل آبادان با نظارتها، بسترسازیها، همفکریها و تاکید بر مقررات ملی ساختمان و مباحث بیستودوگانه دیگر رخ ندهد.
وی با تاکید بر اینکه کمیسیونی خاص کلانشهرها در دولت تشکیل شده که البته دو سال فعال نبوده است، گفت: کمیسیون کلانشهرها در زمینه خدمات شهری بسیار مثمر ثمر بوده و بهعنوان مثال هشت سند مصوبه این کمیسیون بوده که از این تعداد شش سند مرتبط با خدمات شهری است.
مدیر کل محیط زیست و خدمات شهری سازمان شهرداریهای کشور با طرح این سوال که آیا با این وجود، تمام ظرفیتهای قانونی ایجاد شده و اسناد تهیه شده منجر به هماهنگی همه دستگاههای دولتی و قانونی با یکدیگر شده است یا خیر؟ تصریح کرد: اکنون زمان آن رسیده است که تکالیف دستگاهها در همراهی با یکدیگر بررسی و آسیب شناسی شود و اصلاحات لازم و مورد نیاز به کمیسیون کلانشهرها به ریاست وزیر کشور انتقال یابد.
وی خاطرنشان کرد: سند آتشنشانی از جمله اسناد مصوب کمیسیون کلانشهرها است که بحث محوری آن تدوین قانون یکپارچه ایمنی است که برای هیئت دولت نیز ارسال شده، اما اشکالاتی از سوی دولت به آن وارد شده است.
مدیر کل محیط زیست و خدمات شهری سازمان شهرداریهای کشور اظهار کرد: سند فضای سبز نیز در کمیسیون کلانشهرها با توجه به قانون هوای پاک تهیه شده و تکالیف سایر دستگاهها در حوزه فضای سبز را مشخص کرده به عنوان نمونه از جمله تکالیف، تأمین نهال از سوی منابع طبیعی و تأمین پساب مورد نیاز از سوی وزارت نیرو است.
راضی اضافه کرد: حداقل سرانه فضای سبز برای شهرهای بالای ۱۵۰ هزار نفر باید ۱۵ متر باشد که هنوز در شهرها این مهم محقق نشده است، البته از مدت زمان تعیین شده عقب نیستیم، وزیر کشور نیز در این زمینه تاکید دارند که پساب رایگان در اختیار شهرداریها قرار گیرد.
وی با اشاره به تدوین سند میادین میوه و ترهبار گفت: امروزه معیشت مردم دست خوش تنگنا است، لذا طرحی تحت عنوان ارائه محصولات به صورت علمی، منطقی و زنجیرهای از مزرعه تا سفره دیده شده است که ۲۳ حلقه در این زنجیره وجود دارد و در حلقههای پایانی شهرداریها نقش تعیین کنندهای دارند، بهعنوان مثال شهرداری تهران در این عرصه خوب ورود و امکان عرضه محصولات از مزرعه به دست مردم را فراهم کرده است.
مدیرکل محیط زیست و خدمات شهری سازمان شهرداریهای کشور مدیریت بحران با نگاه به نقش محوری شهرداریها را سند دیگر کمیسیون دانست و ادامه داد: ساماندهی مشاغل موضوع دیگری است که در این زمینه نیز فرایندی علمی برای آن ارائه شده است.
راضی با بیان اینکه موضوع پسماند امروزه به یک بحران در کشور تبدیل و در کمیسیون کلانشهرها نیز مطرح شده است، خاطرنشان کرد: موضوع پسماند برای دولت، شخص رئیس جمهور، وزارت کشور و معاون محیط زیست کشور دارای اهمیت بالایی است، در این راستا زیرساختهایی مانند قانون کمک به ساماندهی پسماندهای عادی با مشارکت بخش خصوصی و غیردولتی شکل گرفته است.
وی با بیان اینکه مشکل عمده ما در پسماند کشور، عدم ورود بخش خصوصی به صورت جدی و رقابتی در این بخش است، گفت: این قانون با شش ماده کمک کرده که ورود بخش خصوصی در حوزه پسماند از منظر اقتصادی توجیه پذیر باشد.
مدیرکل محیط زیست و خدمات شهری سازمان شهرداریهای کشور اضافه کرد: معافیت مالی همه فعالیتهای مرتبط با پسماند اعم از جمع آوری و تفکیک، حمل و نقل، پردازش و کمپوست از بندهای این قانون است، همچنین در راستای بازدارندگی و کاهش میزان پسماند، تمامی تولید کنندگان، واردکنندگان مواد، قطعات و تجهیزات قابل بازیافت باید محصولات خود را بازیافت کنند؛ در غیر اینصورت باید عوارض یک در هزارم را بابت این کار به حساب متمرکزی برای وزارت کشور واریز کنند تا در حوزه ایجاد تأسیسات و زیرساختهای تبدیل پسماند و انرژی هزینه شود.
راضی اظهار کرد: در هفتههای آینده شاهد تشکیل اداره کل پسماندها در سازمان شهرداریها خواهیم بود که این مهم در راستای مطالبه شهرداریها برای تشکیل یک ساختار منسجم در این عرصه انجام خواهد شد.
وی تاکید کرد: حوزه پسماند درآمد زا نیست به غیر از یکی دو عرصه، اما سازوکارهایی مشخص شده است که میتوان این موضوع را به عنوان یک بسته تشویقی مشخص و با هدایت شهرداریها و ورود بخش خصوصی ارائه کرد.
مدیرکل محیط زیست و خدمات شهری سازمان شهرداریهای کشور تصریح کرد: بحث ورود فناوری و تکنولوژی در حوزه پسماند، دیگر موضوع مطرح شده است، تا به امروز غالب پروژههای این حوزه به صورت دفن بهداشتی، سپس سیستمهای پردازش و در نهایت تولید کمپوست و زباله سوزی است.
راضی با اشاره به برقراری ارتباط مستمر سازمان شهرداریها با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ادامه داد: ۱۹ عنوان فناوری و تکنولوژی مرتبط با پسماند را احصا کردیم که در این راستا با حمایت افراد در این معاونت، درصدد تحقق مباحث هاضم در چرخه پسماند هستیم.
وی اظهار کرد: در کمیسیون کلانشهرها، در زمینه استارت آپ ها هم مطالبی ارائه شده که قرار است مدلی که مورد قبول همه است و در مشهد در حال اجراست، به عنوان زیرساخت و دستورالعمل فعالیت استارتآپها برای هفته آتی برای سراسر کشور ابلاغ شود.
مدیرکل محیط زیست و خدمات شهری سازمان شهرداریهای کشور گفت: اشکال بزرگ ما در حوزه پسماند، این است که ۷۵ درصد از پسماندها بدون هیچ گونه فرایندی دفن میشود و این اصلاً قابل دفاع نیست.
پایگاه مدیریت دانش راه اندازی میشود
حسین جعفری، معاون هماهنگی و برنامهریزی مجمع شهرداران کلانشهرهای ایران در این نشست هدف اصلی ایجاد این مجمع را هم افزایی در حوزه ظرفیتها و فرصتهای کلانشهرها عنوان و اظهار کرد: طبق اساسنامه مجمع کلانشهرها دارای ۱۰ کمیسیون است که یکی از مهمترین این کمیسیونها که همواره مورد تاکید بوده و برنامهریزیهای منسجمی در آن صورت میگیرد، کمیسیون محیط زیست و خدمات شهری است
وی با اشاره به اهمیت این کمیسیون به عنوان پنجره ارتباط بدون واسطه با مردم، افزود: یکی از مهمترین برنامههای مجمع انتقال تجربیات در شهرها در حوزههای مختلف مدیریت شهری است، در واقع سعی داریم انتقال تجربیات را به عنوان یکی از اهداف مهم و به صورت ویژه در کارگروههای گوناگون دنبال کنیم.
معاون هماهنگی و برنامهریزی مجمع شهرداران کلانشهرهای ایران با اشاره برنامههای ویژهای که برای سال ۱۴۰۱ تدوین شده، تصریح کرد: راهاندازی پایگاه مدیریت دانش توسط هر کمیسیون به صورت جداگانه از جمله این برنامهها است که با توجه به تجربیات و پژوهشهای کاربردی شهرداری اصفهان در زمینه مدیریت شهری و خدمات شهری، این برنامه فرصت مغتنمی برای انتقال دانش و تجربه خواهد بود.
وی ادامه داد: برگزاری جایزه مدیریت تعالی شهری، دیگر برنامهای است که در سال ۱۴۰۱ کلید میخورد و در سال ۱۴۰۲ نیز منتظر اجرای آن خواهیم بود؛ این جایزه به برترین کلانشهر از حیث تلاش برای ارتقای خود، توانمندسازی سایر شهرها و بهره گیری از از ظرفیت نخبگان اهدا خواهد شد.
جعفری به تجربهنگاری تجارب به عنوان دیگر اقدام سال جاری اشاره کرد و افزود: انعکاس تجارب موفق و ناموفق توأم با یکدیگر موجب پرهیز از تکرار مسیرهای گذشته و تجارب ناموفق میشود.
معاون هماهنگی و برنامه ریزی مجمع شهرداران کلانشهرهای ایران به رایزنیهای صورت گرفته برای مشارکت مجمع شهرداران کلانشهرهای ایران در تدوین برنامه توسعه هفتم کشور اشاره و خاطرنشان کرد: این مشارکت میتواند منجر به تصویب برنامههای سالانهای شود که میتوانند به شهرداریها کمک کنند.
وی با اشاره به ایجاد فرصت همفکری برای بررسی بودجه ۱۴۰۱ اظهار کرد: همچنین برای تدوین بودجه ۱۴۰۲ از همفکری اعضای مجمع بهره خواهیم برد.
بهرهگیری از اشتراکات با رویکرد توسعه محور
علی نجفی، رئیس کمیسیون محیط زیست و خدمات شهری مجمع شهرداران کلانشهرهای ایران در این نشست با بیان اینکه در شهرهای مختلف ایران مشکلات و دغدغههای مدیریت شهری همه از یک جنس است، اظهار کرد: مشکلات و نیازها فصل مشترک همه ماست و همین عامل میتواند کمک کند تا با همفکری و همکاری راهکارهای مناسبی برای رفع آن بیندیشیم.
وی ادامه داد: اعضای کمیسیونهای مجمع کلانشهرها باید بر اساس ظرفیتهای خود و با به کارگیری ارتباطات گوناگون سازمانی و هم افزایی در استفاده از امکانات در یک راستا حرکت کنند چرا که حرکات پراکنده و یا موازی کاری باعث میشود برآیند عملکردها خنثی شود.
رئیس کمیسیون محیط زیست و خدمات شهری مجمع شهرداران کلانشهرهای ایران با اشاره به لزوم پرهیز از رقابتهای ناسالم، افزود: اگرچه گاهی رقابت لازم است، اما اگر فضای رقابتی سالم نباشد و هرکس بخواهد با خودداری از انتقال دانش و تجربه، به تنهایی در رأس و رتبه برتر قرار بگیرد، در سطح کشور به نتیجه خوبی نخواهیم رسید.
نجفی با تأکید بر توسعه متوازن، اضافه کرد: لازمه رشد برخورداری از توازن است در حالی که گاهی در زمینه رشد رقابت منفی داریم و به سوی اختفای تجارب و اندوختهها پیش میرویم که بنده از منتقدان این موضوع هستم.
وی خاطرنشان کرد: برای پرهیز از رشد تک بعدی و حرکت به سمت توسعه لازم است مشترکات را به جهت هم افزایی و با رویکرد توسعه محور سرلوحه کار قرار دهیم.
رئیس کمیسیون محیط زیست و خدمات شهری مجمع شهرداران کلانشهرهای ایران ضمن ارائه پیشنهاد برگزاری جشنواره انتخاب بهترین عملکرد یا بهترین فعالیت، تصریح کرد: با استفاده از ظرفیت موجود و همراهی اعضای مجمع برای به اشتراکگذاری تجارب موفق، میتوان بهترین عملکرد را ارائه داد و با برگزاری این جشنواره و تعیین جایزه برای آن به ایجاد فضای رقابتی مثبت در زمینه ارائه بهترین عملکرد کمک کرد.
نجفی با تأکید بر موضوع محوری در نشستها و جلسات، خاطرنشان کرد: در مسیر نشستهای مجمع باید به رویکردی برسیم که جلسه برای جلسه نداشته باشیم، بلکه هدف جلسات تعیین شده باشد و کمیتهها فعال شوند و به طور منظم خوراک نشستها را آماده کنند تا در سیاستگذاری نشستها مورد استفاده قرار بگیرد.
وی با اشاره به لزوم مستندسازی خروجی نشستها، پیشنهاد داد: سامانهای ایجاد شود که مصوبات و موضوعات جلسه در آن ثبت شود و قابل دسترسی باشد تا مصوبات کمیسیونها و کمیتهها و همچنین تجارب این نشستها برای مدیران، مسئولان و اعضای دورههای بعدی قابل استفاده باشد.
حوزه خدمات شهری به نوآوری و خلاقیت نیاز دارد
مهدی بقایی، معاون معاون محیط زیست و خدمات شهری شهردار اصفهان در این جلسه اظهار کرد: حوزه خدمات شهری نیاز مبرمی به خلاقیت، هوشمندسازی و نوآوری دارد.
وی افزود: از محاسن برگزاری چنین نشستهایی به جز بررسی مباحث تخصصی، تبادل تجربیاتی است که میان حاضران رخ میدهد.
معاون محیط زیست و خدمات شهری شهردار اصفهان با تاکید بر اینکه بسیاری از این جلسات بار معنایی لازم را دارد، اظهار امیدواری کرد: برگزاری این جلسهها در فضای تخصصی و علمی همچنان ادامه داشته باشد.