شناسنامه شهر در یک‌قدمی ویرانی

آثار باستانی و میراث‌فرهنگی هر کشوری شناسنامه آن به‌حساب می‌آید. آثار باستانی است که قدمت، تاریخچه و تمدن هر سرزمینی را مشخص می‌کند، حفاظت و حراست از میراث گران‌بها پیشینیان امری ضروری است و نسل‌های مختلف نیز چون گذشتگان باید از این میراث اجدادی پاسداری کنند. اصفهان نیز دارای میراث‌فرهنگی زیادی است و گاهی زیاد بودن این میراث باعث شده نوعی غفلت نسبت به نگهداری درست از آنها صورت بگیرد. یکی از گنجینه‌های بی‌همتا میراث‌فرهنگی در قلب نصف جهان میدان نقش‌جهان است. این نگین سبز با شاهکارهای بی مثالی چون عالی‌قاپو، بازار قیصریه و مسجد شیخ لطف‌الله و مسجد جامع که مجموعه‌ای غنی از هنر معمای ایرانی در دل خود جای‌داده داستانی طولانی و شنیدنی دارد. نقش‌جهان آمیخته‌ای از معماری است که در اوج ظرافت، چون نقشی روشن از جهان به نمایش می‌گذارد. هرآنچه از زیبایی و هنرنمایی دست معماران سالیان دور در این میدان بگوییم کم گفته‌ایم؛ اما این روزها میدان نقش‌جهان دستخوش نامهربانی‌هایی شده است؛ گاهی مرمت و احیاهای غیراصولی و بدون نظارت و گاهی به سخت‌ترین شکل ممکن با آسیب بر پیکر نحیف این میدان زخمی جبران ناشدنی ایجاد کرده‌ایم. دراین‌بین بارهاوبارها میراث دوستان نسبت به استفاده از میکروفون و نصب داربست‌های فلزی به مناسبت‌های مختلف در این میدان هشدار داده‌اند؛ اما به نظر می‌رسد گوش شنوایی برای شنیدن این مطالبه میراثی که به حق است وجود ندارد. سال‌ها هزینه‌های هنگفت برای ساخت میدان‌های دیگر در نزدیکی میدان نقش‌جهان و کمی آن‌سوتر شده است؛ اما باز هم شاهد هستیم که میدان اصلی برای برگزاری مناسبت‌های ملی و مذهبی میدان نقش‌جهان بوده است. میخ‌های فولادی هر بار برای اتصال پرچم‌ها و بنرها به دیوار میدان نقش‌جهان باقی‌مانده جان این کهن میدان را می‌گیرد و باز هم سکوت تنها واکنش اداره کل میراث‌فرهنگی است که باید متولی حفاظت از این گنجینه بی‌همتا باشد. صرف‌نظر از این اداره که شاید وظایفی مهم‌تر از حفاظت از میراث‌فرهنگی به عهده دارد، برخی از سازمان‌ها و نهادها که در پسوند یا پیشوند نام خود کلمه «فرهنگی» را یدک می‌کشند نیز بلای جان این میدان شده‌اند. هرکدام از این سازمان‌ها برای عرض‌اندام و به‌رخ‌کشیدن دست آوردهای خود اسباب و اثاثیه را جمع می‌کنند و به قلب نقش‌جهان می‌آورند چرا که برای جمع‌بندی میزان استقبال و ارائه گزارش پایان فعالیت خود شلوغ‌ترین نقطه شهر بهترین گزینه است. تمام نقاط میدان نقش‌جهان از مساجد و بازار گرفته که دارای قدمتی تاریخی هستند تا حوض میانه میدان که در حافظه بصری مردم اصفهان و جهان ثبت شده میراثی است که حفاظت از آن وظیفه تمام مردم است. نقش‌جهان این روزها آسیب‌پذیرتر از همیشه شده است اگر آلودگی هوا را نمی‌توانید کنترل کنید؛ درصورتی‌که احیا و مرمت درست و اصولی را فرانگرفته‌اید؛ کمترین لطف به میراث گذشتگان این است که با میخ‌های فولادی به جان آن نیفتید کمی آن‌سوتر میدانی فراخ‌تر وجود دارد تا مراسم و جشنواره‌های بزرگ‌تر در آن برگزار شود.