اصفهان فقط یک مرکز انتقال خون دارد
مدیریت خون یکی از دغدغه‌های اساسی علم پزشکی است که ارتقای دانش و آگاهی در این زمینه از یک‌سو بسترساز پیشگیری از بیماری‌ها و از سوی دیگر بهبود روند درمان در بیماران خواهد بود.
مدیریت خون یکی از دغدغه‌های اساسی علم پزشکی است که ارتقای دانش و آگاهی در این زمینه از یک‌سو بسترساز پیشگیری از بیماری‌ها و از سوی دیگر بهبود روند درمان در بیماران خواهد بود. تهیه و فرآوری خون به‌عنوان مهم‌ترین بخش از فرآیند مدیریت خون در کشور از جایگاه خوبی برخوردار است و درصد فوت براثر کمبود خون در کشور بسیار ناچیز به نظر می‌رسد؛ البته همیشه در گروه‌های خونی منفی در دنیا چالش کمبود وجود دارد. سازمان انتقال خون ایران در بخش فناوری و دانش تهیه و فرآوری از جایگاه خوبی در منطقه برخوردار است؛ اما بزرگ‌ترین چالش این سازمان کمبود مراکز انتقال خون در سطح شهرهای بزرگ ازجمله اصفهان است. دکتر مجید زینلی، مدیرکل سازمان انتقال خون استان اصفهان در گفت‌وگوی اختصاصی با اعلام ضرورت‌های ایجاد واحدهای انتقال خون جدید در سطح شهر اصفهان، توانمندی‌های این سازمان در تأمین نیاز واحدهای بیمارستانی استان اصفهان و استان‌های هم‌جوار را تشریح کرد.
نام سازمان انتقال خون با اهدای خون گره خورده است؛ اکنون استان در زمینه خون اهدایی و تأمین نیاز بیمارستان‌ها در چه شرایطی قرار دارد؟
یکی از اقدامات خوبی که در سال‌های گذشته انجام شد فرهنگ‌سازی در جهت اهدای خون و نشر مزایای این کار خداپسندانه برای سلامتی افراد بوده است و به جرئت می‌توانم بگویم تاکنون در تأمین نیاز بیمارستان‌ها دچار کمبود نبوده‌ایم. اما اهدای خون با چالش‌های اندکی در استان مواجه است که در بلندمدت می‌تواند افراد علاقه‌مند را دچار نارضایتی کند.
چه نوع نارضایتی در اهداکنندگان وجود دارد ؟
اهدای خون در برخی مناسبت‌ها به‌ویژه شهادت ائمه و روزهای تعطیل افزایش می‌یابد و افراد نیز بیشتر دوره‌های خون‌دهی خود را بیشتر با این مناسبت‌ها تنظیم می‌کنند. در این شرایط اگر سازمان انتقال خون قادر به پاسخگویی به مراجعه‌کنندگان نباشد و افراد ناگزیر مدت زیادی در صف باقی بمانند، بدون تردید در بلندمدت از دفعات اهدای خون خود می‌کاهند. اکنون حجم تمام مراجعه‌های شهر اصفهان با جمعیتی بالغ بر سه میلیون نفر به مرکز خواجو خلاصه می‌شود و ساختار فیزیکی دیگری در سطح شهر برای پاسخگویی وجود ندارد.
اکنون چند مرکز در سطح استان و شهر اصفهان فعالیت دارند؟
در سطح شهر اصفهان تنها مرکز خواجو پاسخگوی تمام نیازهای مربوط به مدیریت خون است و در استان نیز چهار شهرستان کاشان، شهرضا، خوانسار و نجف‌آباد مرکز تهیه و فرآوری دارند و نائین و گلپایگان نیز فقط از امکان دریافت خون برخوردار هستند. این تعداد مرکز تهیه و فرآوری و خون‌گیری با میزان مراجعه اهداکنندگان از یک‌سو و همچنین تحویل به‌موقع خون به مرکز بیمارستانی هم‌خوانی ندارد. در روزهای پرترافیک یا مواقع بحرانی این مراکز حتی اگر خون کافی نیز در اختیار داشته باشند، در انتقال و تحویل خون با مشکلات شدیدی مواجه می‌شوند.
اصفهان به چه تعداد مرکز نیاز دارد؟
شهر اصفهان حداقل با توجه به شرایط جغرافیایی در چهار منطقه شمال، جنوب، شرق و غرب نیز باید مراکز جدیدی ایجاد کند تا ضمن تسهیل در امر اهدا و دریافت خون از اهداکنندگان ریسک تحویل به‌موقع خون به مراکز بیمارستانی نیز کاهش یابد. در استان اصفهان نیز ضرورت دارد به تعداد شهرستان‌های موجود یک مرکز ایجاد شود.
مسئولیت ایجاد این مراکز بر عهده کدام سازمان یا نهادهاست؟
سازمان انتقال خون یک سازمان مستقل و البته دولتی است که بودجه آن را دولت‌ها تأمین کرده‌اند اما مانند سایر بخش‌های کشور بدون تردید با کمبودهایی مواجه است. در بخش بهداشت و درمان به‌جز وزارت بهداشت و درمان، شهرداری و شورای شهر نیز نقش اساسی ایفا می‌کنند که حمایت‌های آن‌ها می‌تواند روند توسعه بهداشت و درمان را تسهیل کند. البته خیران حوزه سلامت نیز تاکنون حمایت‌های فراوانی در این زمینه داشته‌اند اما همچنان در بخش ساختمان و ساختار فیزیکی با کمبود مواجه هستیم.
ایجاد این مراکز جدید به چه میزان بودجه‌ای نیاز دارد؟
اگر ساختمان لازم برای ایجاد مراکز در اختیار سازمان انتقال خون قرار بگیرد، سایر هزینه‌های آن از نیروی انسانی تا تجهیزات را سازمان، تأمین خواهد کرد. ما برای ایجاد این مراکز فقط انتظار داریم نهادهایی همچون شهرداری و شورای شهر که بهداشت و درمان بخشی از وظایف قانونی آن‌هاست یا خیران ساختمان مورد نیاز را تأمین کنند؛ اما تمام امکانات مورد نیاز مراکز با بودجه سازمان تهیه خواهد شد.
باوجود کمبود مراکز آیا تاکنون با بحران کمبود خون یا انتقال مواجه شده‌اید؟
تا به حال بحران نداشته‌ایم اما در برخی روزها و مناسبت‌ها با چالش تأمین یا انتقال مواجه هستیم. استان اصفهان در تأمین خون مشکل آن‌چنانی ندارد و آن‌هم به دلیل همکاری خوب مردم بوده است و سازمان انتقال خون استان اصفهان نیز یکی از مجهزترین مراکز کشور به شمار می‌رود. در مدیریت خون یکی از نکات مهم عمر نگهداری خون است که بیش از 35 روز نمی‌توان مورد استفاده قرار داد. در سال گذشته استان سه هزار واحد خون مازاد را به دلیل احتمال گذشت تاریخ مصرف به سایر استان‌ها انتقال دادیم و بنابراین تأمین خون یک امر مستمر و همیشگی است. موضوع استمرار و دائمی بودن تأمین خون بر ضرورت ایجاد واحدهای جدید می‌افزاید.
با توجه به امکانات موجود سال گذشته چه میزان خون در استان تهیه و فرآوری شده است؟
در سال 1395 در کل استان 128 هزار واحد خون دریافت و فرآوری شده و 80 هزار واحد نیز پلاکت تأمین شده است. باز هم تأکید می‌کنم عدم کمبود خون در استان به لطف اهداکنندگان خون بوده است و باید تلاش کرد با تسهیل شرایط دریافت و کاهش زمان مراحل اهدا خون، مردم را حمایت کنیم و همچنین شرایط را برای انتقال خون با سرعت بیشتر به مراکز بیمارستانی افزایش دهیم.