تئاتر اصفهان نیازمند شورای سیاست‌گذاری
تئاتر اصفهان این روزها حال‌وروز خوشی ندارد از طرفی سالن اصلی و مهم شهر یعنی تالار هنر برای بازسازی تخریب‌شده و از طرف دیگر سالن‌های تئاتر مجتمع فرهنگی فرشچیان اصفهان به بخش خصوصی واگذار شده است. تعطیلی تالار هنر و مشکلات همیشگی سالن‌های تئاتر در اصفهان بهانه‌ای شد تا جمعی از هنرمندان تئاتر اصفهان در بیانیه‌ای، صدای اعتراض خود را به گوش مسئولین برسانند. هنرمندان تئاتر اصفهان سه‌شنبه هفتم خردادماه با حضور در مجتمع فرهنگی هنری فرشچیان اعتراض خود را نسبت به مشکلات حوزه تئاتر در اصفهان با امضای بیانیه‌ای بیان کردند، بیانیه‌ای که با واکنش‌های بسیاری روبه‌رو شد و توانست صدای تئاتر اصفهان را به گوش مسئولین برساند. با جلیل عالی پور یکی از هنرمند فعال در جمع‌آوری امضا و تنظیم این بیانیه اعتراضی درباره وضعیت تئاتر اصفهان و مشکلات این هنر در اصفهان به گفت‌وگو پرداخته‌ایم.
راضیه چنگیز نائین- اصفهان امروز: تئاتر اصفهان این روزها حال‌وروز خوشی ندارد از طرفی سالن اصلی و مهم شهر یعنی تالار هنر برای بازسازی تخریب‌شده و از طرف دیگر سالن‌های تئاتر مجتمع فرهنگی فرشچیان اصفهان به بخش خصوصی واگذار شده است. تعطیلی تالار هنر و مشکلات همیشگی سالن‌های تئاتر در اصفهان بهانه‌ای شد تا جمعی از هنرمندان تئاتر اصفهان در بیانیه‌ای، صدای اعتراض خود را به گوش مسئولین برسانند. هنرمندان تئاتر اصفهان سه‌شنبه هفتم خردادماه با حضور در مجتمع فرهنگی هنری فرشچیان اعتراض خود را نسبت به مشکلات حوزه تئاتر در اصفهان با امضای بیانیه‌ای بیان کردند، بیانیه‌ای که با واکنش‌های بسیاری روبه‌رو شد و توانست صدای تئاتر اصفهان را به گوش مسئولین برساند. با جلیل عالی پور یکی از هنرمند فعال در جمع‌آوری امضا و تنظیم این بیانیه اعتراضی درباره وضعیت تئاتر اصفهان و مشکلات این هنر در اصفهان به گفت‌وگو پرداخته‌ایم.
جلیل عالی پور متولد 1365 بازیگر تئاتر است. او تجربه بازی در تئاترهای بسیاری همچون دنیا در 20 دقیقه، هنوز مهره‌های پشتم نی لبک می‌زند، جایی دیگر، این میز برای دو نفر چیده شده است، تماشاچی محکوم‌به اعدام، واگویه های گاه و بی گاه مردی که به خاطر نمی‌آورم، آخرین روایت شهرزاد قصه‌گو، هی تو و... را در کارنامه هنری خود دارد. تندیس بهترین بازیگر (جشنواره تئاتر منطقه‌ای كشور) و دریافت لوح سپاس ششمین دوره بزرگداشت روز جهانی تئاتر بخشی از افتخارات او محسوب می‌شود. عالی پور در فیلم‌های کوتاهی همچون کسی شبیه من، آقای راننده، دیگری و ذهنی با ظرفیت یک خاطره بیشتر به ایفای نقش پرداخته و در سریال‌های همه بچه‌های ما به کارگردانی تاجبخش فنايیان و آسمان من به کارگردانی محمدرضا آهنج نیز به ایفای نقش پرداخته است.
از دیگر فعالیت‌های او می‌توان به عضویت در خانه سینما اصفهان اشاره کرد.
درباره بیانیه اعتراضی هنرمندان تئاتر اصفهان توضیح دهید بیانیه‌ای که با واکنش‌های بسیاری روبه‌رو شد و اخبار فرهنگ و هنر اصفهان را تحت تأثیر قرار داد.
اوایل خردادماه بود که شنیدیم تالار هنر اصفهان برای بازسازی تخریب‌شده اما پس‌ازآن اعلام شد که بودجه کافی برای این بازسازی تأمین نشده و پروژه بازسازی متوقف‌شده است اخبار ضدونقیض بسیاری از آینده تالار هنر اصفهان به گوش می‌رسید هرچند برخی از آنها نیز شایعه بود اما همین امر نگرانی‌هایی را در میان هنرمندان تئاتر اصفهان به وجود آورد. از طرف دیگر درباره حوزه هنری هم شنیدیم که قرار است خانه هنرمندان به‌طورکلی تعطیل شود و اداره تئاتر حوزه هنری نیز که مدیرش برکنار شده بود در آستانه تعطیلی است. هم‌چنین اعلام شد که سالن‌های حوزه هنری به بخش خصوصی واگذار شده است. همین اخبار منتشرشده سبب شد تا به همراه جمعی از اهالی تئاتر اصفهان بیانیه اعتراضی منتشر کنیم و همه این مسائل را در آن بیانیه مطرح کنیم. همین بیانیه موجب شد تا آقای احمدی فر رئیس حوزه هنری اصفهان اعلام کنند که خانه هنرمندان تنها ساختمانش منتقل‌شده و اداره تئاتر و سایر بخش‌های خانه هنرمندان به فعالیتشان ادامه می‌دهند و خبر انحلال خانه هنرمندان و اداره تئاتر به‌طورکلی کذب است. رئیس حوزه هنری اعلام کردند که تنها مدیر اداره تئاتر اصفهان تغییر کرده و هرگز تصمیمی برای تعطیلی اداره تئاتر گرفته نشده است. بدین ترتیب سو تفاهم‌ها کاملا برطرف شد و اعتراضمان نسبت به حوزه هنری منتفی شد. بخش دیگر اعتراضمان به شهرداری و عملکردش در ارتباط با تالار هنر بود. در این بخش خانم فریده روشن با ما گفت‌وگو کرده و حمایت کردند. ایشان مشکلات تئاتر و تالار هنر را در شورای شهر مطرح کردند و قرار شد که وضعیت سالن‌های تئاتر تالار هنر هرچه سریع‌تر مشخص شود. دیگر مطالبه ما از شهرداری اصفهان تئاتر شهری بود که از سال 92 شهرداری اصفهان کلنگ آن را در کوچه سینما سپاهان و هم‌چنین مکان قبلی سینما همایون زده بود اما پس‌ازآن خبری از تئاتر شهر اصفهان نشد و پروژه به سرانجام نرسید. به همین دلیل از شهرداری خواستیم تا وضعیت تئاتر شهر اصفهان و احداث آن را مشخص کند.
روی دیگر صحبتمان در این بیانیه اعتراضی با اداره کل ارشاد اصفهان بود که درواقع باید متولی اصلی تئاتر باشد اما به نظر می‌رسد آخرین متولی تئاتر است. اعتراضمان به اداره کل ارشاد اصفهان درباره سالن فرشچیان بود. سالنی که ازلحاظ موقعیت جغرافیایی یکی از بهترین جانمایی ها را در شهر اصفهان دارد ولی متأسفانه چند سالی است همین یک سالن دولتی هم به بخش خصوصی واگذار شده و در حال حاضر بین 400 تا 600 هزار تومان به ازای هر شب برای اجرا در این سالن از کارگردانان دریافت می‌شود، درواقع اگر یک کارگردان بخواهد این سالن را برای اجرا کرایه کند برای ده شب باید 6 میلیون تومان پرداخت کند. بحث ما این بود که فلسفه خصوصی‌سازی باتوجه به وضعیت تئاتر این است که در کنار سالن‌های دولتی سالنی به‌صورت خصوصی اضافه شود نه اینکه همان یک مجموعه دولتی هم به بخش خصوصی واگذار شود. در حال حاضر مجموعه فرشچیان اعلام کرده که سالن‌های این مجموعه را 5 تا 6 شب به‌صورت رایگان در اختیار کارگردانان قرار می‌دهد که باتوجه به تعداد روزهای استاندارد اجرای نمایش که کم‌تر از 15 شب نیست همان هزینه 6 میلیون برای کارگردان تمام می‌شود. اعتراض ما به اداره کل ارشاد این است که این اداره کل می‌توانست حداقل از بین دو سالن فرشچیان یکی از سالن‌ها را واگذار کند نه هردو سالن را.
درباره تخریب و بازسازی تالار هنر صحبت کردید. با انتشار این نامه اعتراضی تکلیف تالار هنر و زمان اتمام بازسازی آن مشخص‌شده است؟
قبلا می‌گفتند که بازسازی این مجموعه یک سال زمان می‌برد اما حالا اعلام کرده‌اند که هزینه بازسازی تأمین نشده اما طبق وعده‌ای که به ما داده‌شده 7 تا 8 ماه دیگر بازسازی تالار هنر به اتمام می‌رسد و در اختیار هنرمندان تئاتر قرار می‌گیرد اما مشخص نکرده‌اند که بازسازی انجام می‌شود یا سالن‌ها به همان روال قبل بازمی‌گردد.
چند نفر از هنرمندان تئاتر اصفهان این بیانیه را امضا و از آن حمایت کردند؟
70 نفر
هنرمندان دیگر از سراسر کشور هم از این بیانیه حمایت کردند؟
بله آقای حمیدرضا نعیمی از نویسندگان و کارگردانان سرشناس تئاتر از این نامه حمایت کردند. صفحه اینستاگرام تئاتربازها و فستیوال تئاتر دو صفحه مهم تئاتری در شبکه اجتماعی این نامه را پوشش دادند و هم‌چنین آقای رضا گوران و دیگر هنرمندان تئاتر نیز از این بیانیه حمایت کردند.
با نمایندگان مجلس یا مسئولین شهر هم در راستای این بیانیه دیدار و گفت‌وگویی داشته‌اید؟
در این چند روز دیدار و گفت‌وگویی با آقای دکتر عابدی نماینده مجلس داشته‌ایم و من و دو نفر از دوستان تئاتری جلسه‌ای هم با حضور دکتر عابدی و معاون مدیرکل ارشاد آقای جعفری و هم‌چنین آقای شهرانی کارشناس نمایش اداره کل فرهنگ داشته‌ایم. آقای عابدی در این جلسه گفتند که اداره کل فرهنگ و ارشاد اصفهان یک‌بار هم برای تأمین بودجه و ردیف به نمایندگان اصفهان مراجعه نکردند درحالی‌که سایر سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها در زمان بودجه مراجعات بسیاری به نمایندگان مجلس دارند. بااین‌حال آقای عابدی فرمودند که در بهمن‌ماه که کمسیون تلفیق هست می‌توانیم یک ردیف بودجه‌ای برای تئاتر اصفهان اختصاص دهیم و قرار شد مکاتبه‌ای با وزیر ارشاد و استاندار و شهردار نیز در این رابطه انجام بگیرد. هم‌چنین ایشان نامه اعتراضی هنرمندان تئاتر اصفهان را برای پیگیری‌های آینده ضمیمه نامه خود کردند.
در بیانیه اعتراضی هنرمندان تئاتر اصفهان به ناکارآمدی انجمن هنرهای نمایشی نیز اشاره‌شده است. دراین‌باره بیشتر توضیح دهید.
اعضای انجمن نمایش همگی از رفقای قدیمی ما هستند اما هیچ حمایتی از این بیانیه نکردند و حتی از اینکه در متن این بیانیه ناکارآمدی انجمن نمایش قید شده بود ناراحت بودند درحالی‌که منظور ما از ناکارآمدی این بود که انجمن نمایش نه اختیاراتی دارد، نه سالنی، نه بودجه‌ای و نه می‌تواند مجوزی صادر کند. این موضوع را مطرح کردیم تا فکری برای این انجمن شود تا اختیاراتی داشته باشند و هنرمندان مطلع شوند که این انجمن دقیقا چه اقداماتی انجام می‌دهد.
باوجوداینکه اصفهان از قدیم‌الایام به تئاترش مشهور بوده اما پروژه‌های ساخت سینماهای مجهز و پیشرفته در اصفهان سریع‌تر انجام می‌شود و سالن‌های سینمایی مجهز بسیاری در اصفهان وجود دارد اما سالن‌های تئاتر در اصفهان به‌شدت مهجور واقع‌شده‌اند و شهر اصفهان سالن‌های تئاتر مجهزی ندارد. دلیل این تبعیض چیست؟
من فکر می‌کنم رویکرد مسئولین استان اصفهان این است که دوست دارند بیشتر به سمت سینما برویم تا تئاتر و علاقه‌مند هستند که اصفهان بیشتر به‌عنوان پایتخت سینمایی شناخته شود. اتفاق خوبی است که سالن‌های مجهز سینما در اصفهان این‌قدر زیاد شده اما اصفهان شهری است که سابقه تئاتری‌اش به 400 سال پیش می‌رسد و طبق نوشته‌های مکتوب، قدمت تئاتر اصفهان به عصر صفوی بازمی‌گردد و اولین اجراهایی که در میدان نقش‌جهان بوده است. اگر بخواهیم درباره تعزیه به‌عنوان گونه‌ای از نمایشی نگاه کنیم اولین تعزیه نیز به روایت مورخان در اصفهان اجراشده است. در زمان تئاتر حرفه‌ای روز دنیا هم به ارامنه اصفهان می‌رسیم. ارامنه اصفهان جزو اولین گروه‌های حرفه‌ای در ایران بوده‌اند که زمانی که در ایران چیزی به معنای تئاتر امروزی وجود نداشت نمایشنامه‌های مشهور جهان را در اصفهان اجرا می‌کردند به همین دلیل می‌توان گفت اصفهان پایتخت و مهد تئاتر در ایران است؛ اما در مهد تئاتر ایران به آن اهمیت داده نمی‌شود.
به نظر من سینما و تئاتر باید در کنار هم پیشرفت کنند یعنی اگر 4 تا 5 سالن سینما ساخته می‌شود یک یا دو سالن مجهز تئاتر نیز احداث شود. اتقاقا وجود تئاتر و مخاطبان حرفه‌ای تئاتر به سینما هم کمک می‌کند. چون سینما وامدار تئاتر است و تئاتر مادر تمام هنرها است.
یکی از گلایه‌های هنرمندان تئاتر اصفهان که بارها در گفت‌وگوهای مختلف مطرح کرده‌اند این است که تئاتر اصفهان متولی مشخصی ندارد. نظر شما دراین‌باره چیست؟
در تهران وقتی می‌خواهید از متولی تئاتر صحبت کنید می‌گویید مرکز هنرهای نمایشی که زیرمجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد است. شما هرکاری درباره تئاتر داشته باشید از مجوز گرفته تا جشنواره و سالن و... در این مرکز بررسی می‌شود و ساختمانی در تالار وحدت به این مرکز اختصاص دارد. ولی ما در اصفهان با چندین نهاد و سازمان روبه‌رو هستیم حوزه هنری، شهرداری و اداره کل فرهنگ و ارشاد هر سه متولی تئاتر در اصفهان هستند. به‌عنوان‌مثال اگر هنرمندی بخواهد در تالار هنر به اجرا بپردازد یک‌بار باید به اداره کل فرهنگ و ارشاد و بازبینان این اداره کل مراجعه کند و بار دیگر برای شورایی در تالار هنر بازبینی بدهد.
راهکار پیشنهادی شما برای بهبود وضعیت تئاتر و رفع موانع و مشکلات امروز تئاتر اصفهان چیست؟ما باید سه متولی را در تئاتر اصفهان بپذیریم و راهکار بدهیم. راهکار من برای حل مشکلات تئاتر اصفهان این است که حوزه هنری، شهرداری و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی در کنارهم شورایی به نام شورای سیاست‌گذاری تئاتر اصفهان تشکیل دهند. در این شورا تمام بودجه، امکانات، سالن، خط و مشی و ...را تجمیع کرده و یک‌کاسه کنند. مجری این شورا هم انجمن نمایش باشد و اختیارات اجرایی کامل داشته باشد تا ما به‌عنوان هنرمند فقط با انجمن نمایش و شورای سیاست‌گذاری تئاتر سروکار داشته باشیم. این صورت هم انجمن نمایش هویت پیدا می‌کند و اختیارات پیدا می‌کند و هم هنرمندان برای اجرای تئاترشان سردرگم نمی‌شوند و مجبور به درگیر بودن با چند ارگان و سازمان نیستند. با این راهکار هم می‌توان جشنواره تئاتر استانی‌مان را به بهترین شکل انجام دهیم، هم صاحب تئاتر شهر شویم و هم مشکل سالن تئاتر نداشته باشیم.
این بیانیه اعتراضی را در ماه‌های آینده پیگیری می‌کنید؟
زمانی که این بیانیه را تنظیم می‌کردم بسیاری از دوستان ناامید بودند و پیام می‌دادند که این کار فایده‌ای ندارد و تلاش بیهوده‌ای است اما من امیدوار و پیگیر هستم هرچند اگر حل مشکلات تئاتر به زمان فعالیت ما نرسد و در درازمدت اتفاقات خوبی برای تئاتر اصفهان بیافتد بازهم ارزش تلاش دارد. یکی از مطالبات اصلی و بلندمدت ما تئاتر شهر است تئاتر شهری که در خیابان چهارباغ خواستگاه اصلی تئاتر اصفهان و با امکانات روز دنیا ساخته شود و چهارباغ اصفهان را به مهد تئاتر ایران تبدیل کند.
-**-*