میراثی جهانی بدون متولی در اصفهان

مسجد جامع عتیق اصفهان یکی از معماری‌های بی‌نظیری است که این روزها بیشتر از حال‌وروز آن صحبت می‌شود. کلکسیون هنر اسلامی؛ یعنی مسجد جامع عتیق اصفهان دچار نوعی بی‌توجهی از سوی مردم و مسئولان به‌صورت هم‌زمان شده است. هفته گذشته رسانه‌های زیادی در مورد وضعیت این مسجد گفتند و نوشتند؛ اما همچنان اتفاق خاص و درخور توجهی متناسب با این میراث گران‌بها رخ نداده است. صرف‌نظر از مرمت‌های پایان‌ناپذیر و بخشی از مسجد که تبدیل به محوطه کارگاهی شده از ورود موتورسیکلت‌ها به حیاط این مسجد به‌خصوص در زمان اقامه نماز گرفته تا کم‌توجهی به پاکیزگی و نظافت بصری این مجموعه همه‌وهمه نشانه‌هایی از عادی‌سازی چنین شرایطی که بسیار جای تأسف دارد شده است. سؤالی که در ابتدا مطرح می‌شود اینکه ورود موتورسیکلت‌ها در کنار ظاهر نازیبایی که به مسجد می‌دهد آلودگی‌های دیگری نیز می‌تواند داشته باشد که یک نمونه از آن دوده‌هایی است که بر بدنه کاشی‌کاری‌های بی‌نظیر مسجد کاملا قابل‌مشاهده است و باز هم بی‌توجهی مردم و مسئولان ادامه دارد چرا با چنین ناهنجاری به‌صورت جدی برخورد نمی‌شود.

با نگاهی گذرا به آثار تاریخی دیگر در اصفهان و سایر نقاط جهان در خواهیم یافت که حجم کم‌توجهی تا چه اندازه بوده و هست. سؤال اساسی این است که چه نهاد و سازمانی مسئول توجه به این ناهنجاری است؟ سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری نخستین متولی است که به‌محض آوردن نام یکی از بناهای تاریخی توجه‌ها را به سمت خود جلب می‌کند؛ اما میراث‌فرهنگی در مواجهه با میراث گران‌بها مسجد جامع عتیق چندان دست پری برای پاسخگویی ندارد؛ چرا که همیشه کمبود نیرو و نبود بودجه لازم بزرگ‌ترین چالش عنوان شده از سوی این سازمان بوده است. اوقاف نیز سوی دیگر ماجرا است که باز هم پای نبود بودجه به میان می‌آید و نبود مدیریت واحد را بلای جان رسیدگی به این میراث عنوان می‌کنند. به جز دو سازمان میراث‌فرهنگی و اوقاف اسامی دیگری نیز در فهرست متولیان مسجد جامع عتیق اصفهان به چشم می‌خورند که همین چند مدیریتی و نبود مدیریت واحد باعث شده آش سوءمدیریت در این نقطه از شهر آن‌چنان شور شود که به مذاق بسیاری خوش نیاید. اندکی حس مسئولیت از سوی مردم و مسئولان می‌تواند اوضاع را بهبود ببخشد. توجه داشته باشید مسجد جامع عتیق اصفهان جز 5 مسجد باشکوه تاریخ معماری جهان است و در فهرست آثار جهانی قرار دارد.