گفتگو با مرضیه چنگیز نائین، هنرمند ملیله‌کاغذی
دست سازه هایی که حس را ماندگار می کنند
مرضیه چنگیز نائین، دانش‌آموخته مهندسی شهرسازی است. او کار ملیله‌کاغذی را از سال ۹۱ شروع کرده و اکنون ترکیب ملیله‌کاغذی و کلاژ را روی کارت‌پستال طراحی می‌کند و می‌سازد.. به بهانه روز و هفته صنایع‌دستی با این هنرمند گفتگویی داشتیم.
مرضیه چنگیز نائین، دانش‌آموخته مهندسی شهرسازی است. او کار ملیله‌کاغذی را از سال ۹۱ شروع کرده و اکنون ترکیب ملیله‌کاغذی و کلاژ را روی کارت‌پستال طراحی می‌کند و می‌سازد. به نظر او: «ملیله‌کاغذی با نام خارجی quiling یک هنر وارداتی است بسیار شبیه به هنر ملیله نقره زنجان و به‌احتمال زیاد از این هنر الهام گرفته شده و اسم ترجمه‌شده‌اش هم برگرفته از همان نام فارسی است». سال‌های ابتدایی که وی این هنر را شروع کرد ابزاری در دسترس نبود و او خودش ابزارش را طراحی کرد و ساخت و استفاده نمود. این هنرمند معتقد است هنر ملیله‌کاغذی الان جایگاه خوبی بین هنردوستان پیدا کرده و به‌راحتی ابزارش در دسترس است. اما او این هنر را خودآموز یاد گرفته و به مرحله‌ای رسیده که به‌راحتی می‌تواند آن را به دیگران آموزش دهد. به بهانه روز و هفته صنایع‌دستی با این هنرمند گفتگویی داشتیم. پاسخ‌های مرضیه چنگیز نائین را با هم بخوانیم:
*تعریف شما از صنایع‌دستی چیست؟ و چه چیزی آن را از غیر صنایع‌دستی جدا می‌کند؟
صنایع‌دستی یک هنر خاص و ویژه است که در آن هنرمند تمام جسم و روحش را باتوجه‌به سلیقه‌اش برای ساختن یک اثر هنری خرج می‌کند. صنایع‌دستی وقتی بهتر درک می‌شود که همه آدم‌ها با سختی‌های آن آشنا بشوند. کارهای دست‌ساز علاوه بر متریالی که برای ساختشان مصرف می‌شود زمان و عمر زیادی برای آنها گذاشته می‌شود و به نظرم تنها دارایی باارزش هر انسان عمرش است در نتیجه صنایع‌دستی یعنی عمر و زندگانی یک هنرمند. شما خریدار یک جسم نیستید شما خریدار آن عمر و حس و حال هنرمند هستید
*چه شد که با توجه به تحصیلات در مهندسی شهرسازی، سراغ صنایع دستی آمدید؟ الان در کنار فعالیت هنری، فعالیت دیگر اقتصادی به خصوص در حوزه شهرسازی دارید؟
من زمانی که دانشجوی رشته مهندسی شهرسازی بودم با ابزار نقاشی آشنا شدم و در مورد هنر کنجکاو شدم و شروع کردم به دیدن نقاشی و کارهای هنری تا اینکه با هنر ملیله‌کاغذی آشنا شدم و دیدم چه هنر جالب و خاصی است. همان را ادامه دادم تا الان و در کنارش نقاشی را هم ادامه دادم هر دو به‌صورت خودآموز! در حال حاضر هم فقط در حوزه هنری فعالیت می‌کنم.
*ملیله کاغذ از کی و کجا به وجود آمده است؟
ملیله‌کاغذی پیشینه تاریخی مشخصی ندارد و به‌سرعت در دنیا فراگیر شده و مشخص نیست کدام کشور اول‌ازهمه این هنر را که البته ریشه تاریخی با فلز دارد به‌صورت کاغذی اجرا کرده است؟! این هنر کاغذی شده هنر ملیله‌کاری است که در همه جای جهان آثاری ازش پیدا شده به‌ویژه در ایران که به دوره هخامنشیان برمی گردد. یکی از شهرهایی که در ایران هنر ملیله‌کاری را انجام می‌دهند شهر زیبای زنجان هست که در سال ۱۳۹۸ شهر جهانی ملیله لقب گرفته است.
*چه چیزی در ملیله کاغذ بوده که شما را به خود جذب کرده است؟
این هنر آرامش بسیار خاصی به آدم می‌دهد. نسبت به سایر هنرها هنر راحت‌تری است و هر شخصی به‌راحتی با کمی تمرین می‌تواند آن را یاد بگیرد. نیاز به ابزار خاص و پیچیده‌ای هم نداشته و با این که زمان شروع فعالیت من ابزارش را در دسترس نداشتم اما توانستم خودم برای خودم ابزارش را طراحی کنم و ساخت کارت‌پستال با این هنر را شروع کنم.
*برای ایجاد فضای جدید، شما دست به یک نوع ترکیب زده‌اید، چرا؟ این کار ترکیبی تا چه اندازه جواب داده است؟
شروع فعالیت من در حوزه کارت‌پستال به سبک ملیله شروع خوب و قابل‌قبولی بود و از همان ابتدا توانستم کسب درآمد کنم. رفته‌رفته سعی کردم این هنر را با هنر نقاشی و کلاژ ترکیب کنم چون نه در نمونه‌های خارجی و نه در نمونه‌های داخلی مشابه این کار را ندیدم و چون مردم بیشتر کارهای پرزرق‌وبرق را دوست‌داشتن من هم کارهای ترکیبی و خاص‌تری را طراحی کردم.
* یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های هنرمندان صنایع‌دستی، مسئله بازار و فروش آثار است. شما چه راهی برای این مسئله پیش گرفته‌اید؟ چقدر از فضای مجازی برای معرفی و فروش استفاده می‌کنید؟
ابتدای فعالیت من هم فروش مجازی داشتم هم حضوری، رفته‌رفته چون کارهایم سفارشی‌تر شدند و خاص‌تر و از هر کارت‌پستال یک عدد می‌سازم کار را به سمت فروش مجازی سوق دادم چون هم بازار بهتری داشت هم ارتباط‌گرفتن با آدم‌های مختلف با سلایق مختلف به پیشرفت کارم کمک کرد در مورد فروش آثار هنری من این را هم همیشه به هنرجوهای خودم می‌گویم که برای پیداکردن بازار بهتر باید خاص، منحصربه‌فرد، خلاق و حرفه‌ای بود در زمینه فعالیت هنری یک هنرمند باید اصول حرفه‌ای بودن را یاد بگیرد تا دیگران به هنرش احترام بگذارند و ارزش کار هنری آن را درک کنند.
*توصیه شما به جوانان دیگری که دوست دارند وارد این کار بشوند، چیست؟
به نظر من کسانی که می‌خواهند وارد هنر شوند اول باید صبر و تحمل بالایی داشته باشند دوم کسانی که خلاق هستند و خیلی خوب می‌توانند ایده‌پردازی کنند وارد این وادی بشوند چون هنر به آدم‌های کپی کار نیاز ندارد. ارزش کار هنری را بدانند و از انجام‌دادن آن اول‌ازهمه خودشان احساس رضایت کنند.
*مهم‌ترین حمایت دستگاه‌ها و سازمان‌های مربوط از هنرمندان صنایع‌دستی به‌خصوص جوانان چه می‌تواند باشد؟
متأسفانه، نه‌تنها از صنایع‌دستی چه در تولید و چه در فروش حمایت نمی‌شود بلکه بعضاً سنگ‌اندازی‌هایی هم می‌شود. متأسفانه در زمان فیلترینگ بسیاری از هنرمندان مجبور به تعدیل‌نیرو حتی تعطیلی شدند. اجاره‌های بسیار زیاد کارگاه‌ها دلیل دیگری است که صنایع‌دستی دچار مشکل شده و جلوی گسترش آن را می‌گیرد. دستگاه‌های مربوطه تلاشی برای جاانداختن هنر در بین نیازهای مردم نکردند. هنر و صنایع‌دستی جایگاهی در بین نیازهای مردم ندارد و فقط زمان هدیه خریدن به آن رجوع می‌کنند.
*کار شما چقدر به مطالعه نیاز دارد؟ شما چه نوع مطالعه‌هایی را دنبال می‌کنید؟ فضای مجازی چقدر به مطالعه تصویری شما کمک می‌کند؟
کارهای هنری نیاز به مطالعه دارد چرا که هنر دنیای بی‌انتهایی است که برای جا نماندن از آن باید به‌روز بود. باید رنگ‌ها و متریال‌ها را شناخت. ابزار را به‌روز خریداری کرد و گاهی باید برای خلاقیت در یک اثر هنری با هنرهای دیگر هم آشنا شد. صنایع‌دستی امروزه مدام سرحال به‌روزشدن است و با نیازهای جامعه مدام تغییر می‌کند.
*محصول تولید شده شما فقط جنبه تزئینی و دکوراتیو دارد، یا می‌تواند در محصولات کاربردی هم استفاده شود؟
حیطه فعالیت ما تولید کارت‌پستال‌های خاص و منحصربه‌فرد دست‌ساز برای همه مناسبت‌ها که تمام ارگان‌ها و سازمان‌ها می‌توانند برای مناسبت‌های مختلف از آن استفاده کنند. کارت‌پستال جز هدیه‌های است که ماندگاری بالایی دارد و در خاطرات هر فرد جایگاه خاصی پیدا می‌کند. علاوه بر کارت‌پستال، ما تولید بسته‌بندی و جعبه هم داریم که برای بسته‌بندی محصولات بسیار پرکاربرد و کسانی که دنبال بسته‌بندی شیک و خاص هستند جعبه‌های ما را انتخاب می‌کنند.
