آیا خاتمیِ دوم وارد بازی انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ می‌شود؟
صحبت از رئیس دولت اصلاحات نیست، بلکه انگار جماعت اصلاح طلب این بار قرار است به سراغ برادر کوچک بروند.
این روز‌ها اگر چه هنوز به طور قطعی قرعه نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ به نام هیچکس در نیامده ، اما در بسیاری از حرفها ، پچ پچ‌ها و اما و اگرها می‌توان نام‌هایی را شنید که ممکن است یکی از گزینه های احتمالی این کارزار باشند؛ نام‌هایی که البته شاید بیشتر از جریان اصلاحات شنیده شود.
نام خاتمی را شاید بتوان گره خورده با جریان اصلاحات دانست، اما این بار صحبت از رئیس دولت اصلاحات نیست بلکه انگار جماعت اصلاح طلب این بار قرار است همای سعادت انتخابات را بر شانه برادر کوچک او بنشانند؛ موضوعی که شاهد آن را می‌توان در مقاله‌های مختلف روزنامه‌های اصلاح طلب دید.
پانزدهم مهرماه بود که روزنامه اصلاح طلب اعتماد در مقاله‌ای نوشت: آن طور که شنیده می‌شود صفایی‌فراهانی و مصطفی معین، تمایلی به حضور در کارزار انتخابات ندارند. آخوندی برای نامزدی آماده است، اما طیف همراه او در اتحاد اقلیت هستند. صدر و ظفرقندی هم دست بالا را ندارند و هم برای افکار عمومی چهره‌ای کاریزما، شناخته شده یا تاثیرگذار نیستند؛ بنابراین با نگاهی به گزینه‌های موجود می‌توان گفت که رضا خاتمی مهم‌ترین گزینه اتحادی‌هاست که اکثریت با حضور او موافق هستند. یک اصلاح‌طلب تمام‌عیار که نایب‌رئیس مجلس ششم و دبیرکلی جبهه مشارکت را در کارنامه دارد و البته شاید در اذهان یادآور حضور سیدمحمد خاتمی بر مسند ریاست‌جمهوری باشد. به نظر می‌رسد که گزینه خاتمی، گزینه جدی باشد.
البته رروزنامه شرق کمی پیشتازتر از اعتماد بود به نحوی که از مردادماه به این فرضیه پرداخته و در مقاله روز بیست و ششم مردادماه اینگونه درباره رضا خاتمی نوشته بود که «بی‌گمان اگر سیدمحمدرضا خاتمی به هر دلیلی و با استفاده از هر ابزاری می‌توانست تأیید خود را از شورای نگهبان بگیرد، یکی از مهم‌ترین شانس‌های ریاست‌جمهوری شمرده می‌شد و نه لزوما او شانس انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ بود که پیش‌تر، بیشتر از امروز شانس داشت، زیرا اکنون شرایطی به وجود آمده است که از یک‌سو اقبال مردم برای کنشگری سیاسی کاهش یافته و از سوی دیگر همان دسته‌ای که به‌طور سنتی به اصلاح‌طلبان رأی می‌دادند و از زمره آرای خاکستری شمرده نمی‌شدند هم د‌رحال‌حاضر به دلیل انتقاد‌هایی که به عملکرد دولت دوازدهم و مجلس دهم وجود دارد، میل چندانی به اعتماد دوباره به جریان اصلاحات ندارند و به نوعی سرمایه اجتماعی این جریان سیاسی در این مقطع خاص قدری کاهش یافته است، اما به گمان بسیاری از فعالان سیاسی هنوز برخی شخصیت‌ها به دلیل صفت شخصی خود سبد رأی قابل‌توجهی دارند و حتی اگر ایشان به‌صورت مستقل هم وارد انتخابات شوند، می‌توانند رأی نسبتا خوبی به دست
آورند؛ چه رسد به آنکه جریان و حزب متبوعشان هم از آنها حمایت کنند. حالا اگر قرار باشد تمام این احتمالات را درست در نظر بگیریم شاید بد نباشد بخشی از اقدامات محمدرضا خاتمی را مرور کنیم.
محمدرضا خاتمی کیست؟
شاید مهم‌ترین دلیل شهرت او را بتوان نسبت برادری با رئیس دولت اصلاحات دانست؛ اما خود او نیز سابقه فعالیت‌های بسیاری در عرصه سیاسیت دارد ، برای مثال نایب‌رئیس مجلس ششم بوده، دبیر کل سابق جبهه مشارکت و عضو فعلی شورای مرکزی آن است. اما مهم ترین حاشیه‌‌ای که دامن گیر محمدرضا خاتمی بوده را شاید بتوان متعلق به فتنه سال ۸۸ دانست که باعث شد او در سال ۱۳۹۸ به تحمل دو سال حبس تعزیری در دادگاه به سبب ادعای تقلب ۸ میلیونی محکوم شود.محمد ایمانی فعال رسانه‌ای، یک روز بعد از دادگاه او در این باره نوشت: «محمدرضا خاتمی امروز پس از دادگاه مدعی شده "ثابت کردم حداقل تعداد ۷ میلیون و ۸۹ هزار و ۹۹۳ رای تقلب شده است". او البته دروغ می‌گوید و کم ترین سندی برای اثبات تقلب حتی در حد و اندازه چند هزار رای هم ندارد. اما به قول ملا نصر الدین، "من می‌گویم اینجا مرکز دنیاست؛ می‌گویید نه؟ بگیرید و دور دنیا را متر کنید!»
اما این صحبت خاتمی باعث شد تا بسیاری از صحبت‌های پیش از این یادآوری شود برای مثال تاج زاده در ویدئوی منتشره در جمع دوستانش در این باره گفته بود «من که خود رئیس ستاد انتخابات بوده ام و تجربه دارم، می‌دانم تقلب آن هم در حد ۱۱ میلیون امکان‌پذیر نیست و ما انتخابات (۱۳۸۸) را باختیم.»
ناگفته نماند که برادر بزرگ او یعنی رئیس دولت اصلاحات هم در سال ۹۱ در دیدار جمعی از جوانان تصریح کرد که «در انتخابات ۸۸ تقلبی صورت نگرفته و من نمی‌گویم که تقلب شده است؛ وقتی فضا یک خورده باز شد، هر کسی ادعایی می‌کند… هر کسی می‌آید یک حرف‌هایی می‌زند و من باید تاوان به حسین شریعتمداری بدهم که بله شما گفتید علیه خدا هم می‌توان تظاهرات کرد، اصغرزاده گفته به من چه؟ یا گفتید امام خمینی به موزه تاریخ سپرده شود، گنجی گفت، من با گنجی اختلاف نظر داشتم. یا اینکه در عاشورا علیه امام حسین شعار دادند، خوب غلط کردند، چرا به حساب من می‌گذارید؟ شاید ما نقصمان این بود که روشن‌تر مطالب خود را نگفتیم.»
همچنین رضا خاتمی که یکی از حامیان جدی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری بوده و در دوره دوم انتخابات او در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چه تضمینی وجود دارد که همراهی که با آقای روحانی در مقطع انتخابات داریم تا پایان چهار سال دوم ایشان هم وجود داشته باشد؟ گفته است: تضمینش خود ما هستیم... آقای روحانی این ویژگی را در خود نشان داده که به افکار عمومی توجه دارد و قدرشناس جریان‌های سیاسی و افکار عمومی است که به او قدرت داده‌اند... آنچه سبب می‌شود ما مطمئن باشیم که آقای روحانی در دولت دومش دولت بهتر و کارآمدتری از دولت اول خواهد داشت، اعتقاد و باور به خودمان است که می‌توانیم خواسته خودمان را محقق کنیم» صحبتی که احتمالا خاطره جالبی برای مردم ناراضی از عملکرد دولت هم محسوب نشود.
آیا خاتمی از سد شورای نگهبان رد خواهد شد؟
عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان در سال ۸۹ گفته بود که كسانی كه عالماً و عامداً به هر نحوی در شكل گيری و ادامه فتنه ۸۸ نقش داشتند از فيلتر شورای نگهبان عبور نخواهند كرد. او دو سال بعد هم با اشاره به انتخابات مجلس نهم گفته بود که در انتخابات مجلس نهم کسانی که در فتنه ۸۸ فعالیت جدی داشتند و استمرار پیدا کرد و حاضر نشدند از نظر‌های خود برگردند صلاحیت آنها مورد تایید شورای نگهبان قرار نگرفت و عده‌ای نیز بودند که در روز‌های آغازین در جریان فتنه بودند و بعد برگشتند و با برائت از فتنه مورد تایید واقع شدند.حجت الاسلام والمسلمین حسین سبحانی نیا کارشناس حقوقی و عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس هشتم هم در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، گفته است که محمدرضا خاتمی هنوز نامزد نشده، اما برخی می‌گویند به دلیل سوابقش در فتنه و در مجلس نمایندگان شورای اسلامی احتمالا رد صلاحیت خواهد شد؛ طبیعی است افرادی که چنین سابقه‌ای دارند به سختی مورد تایید صلاحیت قرار خواهند گرفت و شورای نگهبان با وسواس بیشتری به آنها نگاه خواهد کرد.
اما از تمام این حرفها هم که بگذریم قطعا نمی‌توان از این صحبت مقام معظم رهبری گذشت که گفته بودند :«مسئله فتنه و فتنه‌گران، از مسائل مهم و از خطوط قرمز است... باید حتماً خطوط قرمز و خطوط فاصل رعایت شوند.»
با این حال سوالی که برجا می‌ماند این است که با وجود این همه شواهد و مدارک چرا اصلاحات در صدد است تا دست بر روی افرادی بگذارد که با یک نگاه ساده می‌توان به دلایل عدم تایید صلاحیت آنها پی برد؟ موضوعی که البته محمد زارع فومنی دبیرکل حزب مردمی اصلاحات، هم به آن اشاره داشته و در این باره گفته است که با توجه به اینکه آقای محمدرضا خاتمی برادر سید محمد خاتمی پرونده‌های مختلفی در دادگاه‌های امنیتی، سیاسی و مسائل مختلف داشته ، به هیچ وجه نامزد نخواهد شد و به نظرم این صرفا یک شایعه است و چون محمدرضا خاتمی از حزب اتحاد ملت است احتمالا به همین دلیل او را دعوت خواهند کرد، اما اگر هم او به میدان بیاید قطعا تایید صلاحیت نخواهد شد و این از الان هم مشخص است؛ اصلاح طلبان هم احتمالا با یک گزینه تازه‌ای وارد انتخابات خواهند شد و تا نزدیک انتخابات هم نام او را رونمایی نخواهند کرد.
حال باید منتظر ماند و دید که اصلاحات با دست گذاشتن بر روی افرادی که سوابق نه چندان درخشانی دارند در صدد برپا کردن قائله‌ای تازه هستند و یا به گفته دبیرکل حزب مردمی اصلاحات، اینها صرفا شایعه است؟