ضرورت ساماندهی اتباع خارجی در اصفهان

شاید یکی از کارزارهایی که پس از انتخاب پزشکیان به‌عنوان رئیس‌جمهور به راه افتاد و تاکنون بیش از 100 هزار نفر آن را امضا کرده‌اند پویش «درخواست اخراج مهاجرین غیرقانونی افغان از ایران» است. کارزاری که از 21 تیر آغاز شد و فردا هم به پایان می‌رسد. در کنار این کارزار، تصاویری از محمودآباد اصفهان در کنار دریاچه چیتگر تهران در روزهای گذشته در فضای مجازی منتشر شد که حضور گسترده اتباع افغانی در این نقطه شهر را نشان می‌داد. تصاویری که شاید این روزها در هر نقطه‌ای از اصفهان کم‌وبیش بتوان دید. اگر با خانواده به کوه صفه بروی یا در چهارباغ و کوچه‌پس‌کوچه‌های جلفا قدم بزنی، حتی تا امامزاده سید محمد بروی حضور چشمگیر خانواده‌های افغان را در کنار خودتان خواهید دید. گاهی تصور می‌کنیم تعدادشان از شهروندان اصفهانی بیشتر نباشد کمتر نیست؛ اتفاقی که امروز در برخی از محله‌ها بخصوص در حاشیه شهر اصفهان به‌وضوح دیده می‌شود. در روزهای اخیر و در برخی شهرهای استان و نقاط اصفهان شهروندان تصمیم گرفته‌اند با پویش اجاره‌ندادن منزلشان به اتباع افغانی و تقاضا از مالکان و املاکی‌ها برای تن‌دادن به این تقاضای شهروندان از حجم حضور اتباع در محلات شهر کم کنند. 

هنوز نمی‌توان آمار دقیقی از جمعیت اتباع در کشور و در استان ارائه کرد. آماری که گاهی به 10 میلیون نفر در کشور و بیش از 500 هزار نفر در اصفهان حکایت دارد. اینکه چه میزان از این جمعیت به صورت غیرقانونی هم در ایران و هم در اصفهان زندگی می‌کنند مشخص نیست؛ اما چیزی که مشخص است این است که این حجم از مهاجران غیرقانونی که از بیراهه‌ها و سوار بر شوتی‌ها و در دل شب به شهرهایی همچون اصفهان کوچ می‌کنند با خود حس ناامنی و آسیب‌ها و تنش‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و... را به همراه خواهند آورد که باید پیش‌از آنکه دیر شود فکر اساسی به حال آنان کرد. 

ادامه این شرایط، ‌حتی حضور آن دسته از اتباع افغانی که سال‌هاست به‌صورت قانونی و در صلح و صفا با شهروندان ایرانی و اصفهانی زندگی می‌کنند را هم به مخاطره خواهد انداخت و خدمت‌رسانی به آنان را هم محدود می‌کند. 

آسیب‌هایی که از مدرسه تا جامعه مردم و شهروندان را ناراضی کرده است. چند روز پیش‌معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری اصفهان تأکید کرد که مدارس استان اصفهان در سال تحصیلی جدید تنها ۲۰ درصد از ظرفیت خود را به اتباع خارجی اختصاص خواهد داد درحالی‌که تا پیش‌ازاین این میزان تا 40 درصد هم می‌رسید. اما وقتی که به خاطر مشکلات کمبود معلم و مدرسه در اصفهان مدارس دونوبته هنوز وجود دارد با افزایش جمعیت اتباع خدمت رسانی به آنها کاهش پیدا می‌کند. 

اما مشکل فقط این نیست. در حال حاضر اتباعی که به‌صورت غیرمجاز در اصفهان حضور دارند از منابع دیگری همچون آب، ‌گاز، برق، بهداشت و... که حتی کفاف جمعیت امروز استان را هم نمی‌دهد استفاده می‌کنند که همین امر به تنش اجتماعی در استان منجر می‌شود. اصفهان امروز توان میزبانی از جمعیت بیشتر در کلان‌شهر و استان را ندارد. 

افزایش پدیده‌هایی همچون تکدی‌گری، کودکان کار، ازدواج‌های غیرقانونی و صوری برای گرفتن تابعیت ایرانی، بالارفتن نرخ بیکاری، تغییر الگوها و فرهنگ کار و تغییر بافت جمعیتی در مناطق مختلف و سکونتگاه‌های غیررسمی، افزایش گسترده حاشیه‌نشینی تنها بخشی از این آسیب‌ها است که با حضور اتباع غیرمجاز در اصفهان شکل‌گرفته است. 

به هر سو باید در دولت جدید تصمیم‌های اساسی برای ساماندهی اتباع گرفته شود، اگر ساماندهی اتباع خارجی با تفکیک وظایف دستگاه‌ها و نهادهای مختلف همراه باشد بدون شک می‌توان امیدوار بود که وضعیت مطلوب‌تری از امروز داشت و از میزان آسیب‌های آن کم کرد. در کنار آن طرح انسداد مرزهای شرقی باید سریع‌تر تکمیل شود و طرد اتباع غیرمجاز با قوت در دستور کار دولت چهاردهم قرار گیرد. مجلس هم در قوانین تابعیتی برای حضور، ‌ازدواج و تابعیت اتباع بازنگری کند و هر آنچه که باعث سروسامان بخشیدن به اوضاع کنونی می‌شود را انجام دهد.