تولدهای تقویمی؛ مُدهایی به قیمت جان

تولد در روزهای خاص یا لاکچری؛ موضوعی که بسیاری از والدین اصرار دارند تا علی رغم عوارض زایمان زودرس به دلایل و نگرش‌های مختلف فرزندشان در این روزها متولد شوند، این درحالیست که برخی از جامعه‌شناسان معتقدند این موضوع پدیده‌ای است که ریشه در فرهنگ و نوع تربیت و پرورش والدین دارد.

سارا گلستانی در گفت‌وگو با ایسنا، ریشه و علت گرایش بسیاری از والدین به این موضوع را در نوع پرورش و نظام آموزشی دانست و تاکید کرد: زمانی که در سیستم آموزش و پرورش "پذیرش بی قید و شرط کودکان" به اندازه مطلوبی از طرف والدین و مسئولین آموزشی مورد اهمیت قرار نگیرد طبیعی است که کودکان در بزرگسالی رفتارهای عجیب و خاصی را برای مطرح شدن از خود بروز می‌دهند، چرا کودکان دیروز که اکنون در جایگاه والدین جامعه قرار گرفته‌اند برای داشتن احساس امنیت و مطرح شدن در جامعه نیاز دارند فرزند خود را در تاریخ‌های خاصی به دنیا آورند و در زمان تولد موجود دیگری دخالت کنند.

وی افزود: با توجه به اینکه هر موجودی حق دارد به واسطه بودن، مورد توجه والدین خود باشد و نیازی به خاص بودن و یا انجام کارهای عجیبی ندارد، اما سیستم آموزش و پرورشی کشور به نحوی است که اگر کودکان کارهای خاصی انجام ندهند، والدینشان آنها را طرد کرده یا توجه کافی به او نمی‌کنند؛ به همین دلیل است که کودکان دیروز (والدین امروز) همیشه نگران طراحی و انجام رفتارهای جدید و عجیب هستند تا مورد مقبولیت جامعه قرار گیرند و حداقل نیاز روانی خود را با طرح برنامه‌های ویژه انجام دهند.

این روانشناس یکی دیگر از علت‌های گرایش والدین به این موضوع را نبود آموزش روانشناختی در نظام آموزشی دانست و افزود: زمانی که از آموزش‌های روانشناسی و روانشناختی برای پرورش کودکان استفاده نشود مسلما در این شرایط تعدادی کودک معلول از نظر روانی تربیت خواهد شد که در پی آن بروز هر رفتار عجیبی از یک فرد افراد دیگر را به این نتیجه می‌رساند که با آن رفتار عجیب بیشتر در جامعه مطرح می‌شوند که با تکرار و افزایش به مُد تبدیل خواهد شد.

او درباره علت گرایش والدین تحصیل کرده به این موضوع تاکید کرد: لازم به ذکر است که تحصیلات تنها دانش افراد را افزایش می‌دهد و بخشی که در شکل‌گیری شخصیت انسانها موثر است به نوع تربیت کودکان و مراقبین آنها ارتباط دارد؛ هیچ چیز به غیر از تجربه‌های هیجانی در دوران کودکی در بروز رفتارهای دوران بزرگسالی انسان‌ها اثر گذار نیست.

گلستانی با بیان اینکه انسان‌ها از نظر روانشناسی به مطرح شدن، مورد توجه قرار گرفتن در جامعه و خاص بودن نیاز دارند بیان کرد: چه اتفاقی می افتد که نیازهای روانی برخی افراد به شرایط بسیار ویژه و خاصی مانند گرایش به تولد فرزندشان در تاریخ‌های خاصی مشروط می‌شود؟ شرایطی که شاید افراد بسیار زیادی توان مالی و شرایط انجام آن را نداشته باشند یا حتی به آن فکر نکنند؟.

وی ادامه داد: بسیاری از افراد به بروز رفتارهای متفاوت و ویژه بسیار گرایش دارند تا نسبت به دیگران متفاوت دیده شوند این درحالیست که ممکن است به مرور زمان انجام این رفتارها برای این نوع از افراد بسیار عادی و معمولی جلوه کند به طوری‌ که دیگر احساس ویژه‌ای نداشته باشند و در نهایت به انجام کارهای جدید و متفاوتی متمایل شوند.

این روانشناس در پاسخ به این سوال که چرا بسیاری از والدین به تولد فرزند خود در تاریخ‌های خاص گرایش پیدا کرده‌اند؟ گفت: زمانی که رفتارهای جدیدتری برای خاص بودن در جامعه شکل گیرد بسیاری از والدین به انجام کارهای عجیب‌تر (هرچند ناسالم) متمایل می‌شوند.

در همین راستا احمد بخارایی- جامعه‌شناس نیز در گفت‌وگو با ایسنا، گرایش بسیاری از والدین برای تولد فرزندشان در روزهای خاص را پدیده‌ای دانست و آن را از دو جهت "تقدیرگرایی" و "برند"شدن ارزیابی کرد.

وی با بیان اینکه تقدیرگرایی مقوله‌ای است که ریشه در فرهنگ جامعه دارد، گفت: فرهنگ ایرانی و اسلامی ایران از نظر "تقدیرگرایی" بسیار قوی است به طوری‌ که نقش عوامل غیر انسانی مانند عوامل ناشناخته و ماورایی بسیار پررنگ است و نقش انسان در خلق هر چیز کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد.

این جامعه‌شناس با اشاره به علت گرایش والدین برای تولد فرزند خود در تاریخ‌های خاص با اشاره به ارزیابی بعد "تقدیرگرایی" درباره این پدیده بیان کرد: از نظر والدین اینطور تصور می‌شود که شاید با تولد در این روزها سرنوشت خوبی در انتظار فرزندشان باشد و یا شاید این تاریخ‌ها نشانگر اعداد مقدس و خاصی است، به عبارت دیگر والدین آینده و موفقیت کودک را مشروط و منوط به عواملی خارج از تلاش‌های کودک می‌دانند.

بخارایی معتقد است که تقدیرگرایی به نوعی به هیجانات دامن زده و تعقل و اندیشه‌ورزی را به حاشیه می‌راند، همچنین رفتارها و کنش‌های جمعی بیشتر از نوع احساسی و هیجانی و عاطفی شکل می‌گیرد.

وی یکی دیگر از عوامل موثر در این موضوع را مسئله "برند" شدن دانست و بیان کرد: جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنیم جامعه‌ای صورتگرا، قالب‌گرا و فرمالیست است، به عبارت دیگر اجتماع فقط به ظاهر توجه دارد و به عبارتی عقل ستیز است.

این جامعه‌شناس با بیان اینکه هیچ پدیده‌ای در اجتماع از پدیده‌های دیگر منفک نیست افزود: تقدیرگرایی به نوعی با موضوع "برند" در ارتباط است؛ به عبارت دیگر تقدیرگرایی قالب دیگر خود را به شکل برند نشان داده که این موضوع در جوامع هیجانی شدت و گسترش بیشتری دارد.

او در پاسخ به این سوال که چرا والدین تحصیل‌کرده و روشنفکر هم به تولد فرزندشان در تاریخ‌های خاص گرایش دارند؟ گفت: پدیده‌ای بنام "هیستری توده‌ای" وجود دارد که رفتارهای جمعی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و در این زمان همه افراد به نوعی یک رفتار را از خود بروز می‌دهند.

بخارایی افزود: جامعه عاملی کلان و تعیین کننده برای بروز رفتار انسانهاست به همین دلیل افراد تحصیل‌کرده هم به انجام این رفتارها علاقه‌مند می‌شوند.