خشکیدگی تالاب گاوخونی ریزگردهای سمی و سونامی نمک را به سمت تهران و سمنان سرازیر می‌کند

استاد دانشگاه ایجاد کارگروه احیای زاینده رود و تالاب بین‌المللی گاوخونی را بسیار الزامی دانست و گفت: با فعال شدن کانون ریزگردها در این تالاب مشکلات شدید زیست محیطی در کمین اصفهان، استانهای مرکزی و تهران خواهد بود.

به گزارش فارس احمد جلالیان خاک شناس و استاد دانشگاه، با اشاره به اینکه ریزگردهای اصفهان دارای سه منشا طبیعی، صنعتی و شهری هستند، گفت منشا طبیعی این ریزگردها عمدتا در شرق اصفهان از منطقه سجزی شروع شده و تا تالاب بین المللی گاوخونی در وسعتی بالغ بر سیصد هزار هکتار ادامه دارد.

وی ادامه داد: بادهای شرقی و شمال شرقی این ریزگردها را به سطح شهر اصفهان می آورد.

این استاد خاک شناس با بیان اینکه ریزگردهای مربوط به صنعت (صنایع ذوب آهن، فولاد مبارکه، کارخانه سیمان، نیروگاه و پالایشگاه) که در غرب اصفهان مستقر هستند توسط بادهای غربی که باد غالب منطقه می باشد به شهر اصفهان آورده می شوند.

وی در خصوص منشا دوم ریزگردهای اصفهان تصریح کرد: ریزگردهای این دسته ناشی از وسایط نقلیه، سوختهای فسیلی و مصارف خانگی است.

ریزگردهای طبیعی و ریزگردهای ناشی از صنعت و سوختهای فسیلی ذرات ثانویه را ایجاد کرده که وقتی در منطقه زیستی 2-3 متری سطح زمین قرار گیرد با استنشاق آن‌ها مشکلات تنفسی و بیماریهای مختلف و همچنین مشکلات زیست محیطی ایجاد می‌کند.

به عقیده جلالیان فرودگاه شهید بهشتی و پایگاه شهید بابایی به وسعت 12 هزار هکتار می‌تواند منشا ریزگردهای طبیعی باشد.

این استاد دانشگاه با اشاره به مطالعات انجام گرفته در خصوص تالاب بین المللی گاوخونی نیز خاطر نشان کرد: کانون ریزگردهای در تالاب گاوخونی هنوز فعال نشده و به همین دلیل لازم است که این تالاب مرتبا پایش شود چرا که در صورت فعال شدن کانون ریزگردهای سمی آغشته به فلزات سنگین به همراه سونامی نمک استانهای زیادی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

جلالیان ایجاد کارگروه احیای زاینده رود و تالاب بین المللی گاوخونی را بسیار الزامی دانست و گفت: همانند اتفاقی که برای دریاچه ارومیه افتاده، لازم است در این منطقه یک کارگروه احیاء داشته باشیم، چراکه با فعال شدن کانون ریزگرد‌ها در تالاب گاوخونی مشکلات شدید زیست محیطی در کمین اصفهان، استانهای مرکزی و تهران خواهد بود.

وی با اشاره به آخرین مرحله نمونه برداری که در آبان ماه 1394 انجام شده، گفت: این نمونه‌گیری نشان می‌دهد که در حال حاضر قسمتهای مرکزی تالاب دارای رطوبت قابل ملاحظه‌ای است که در لایه‌های پایینی سطح تالاب وجود دارد، به لایه‌های سطحی نفوذ کرده و جلوی وقوع پدیده ریزگرد‌ها را می‌گیرد اما قسمتهای شمال و شرق تالاب به تولید چشمه‌های ریزگرد حساس است. به گفته وی خاک تالاب گاوخونی در شمال و شرق دارای بافت ریزی است که اگر چشمه گرد و غبار در این منطقه فعال شود می‌تواند مسیرهای طولانی را طی کند، به‌‌ همان صورت که ریزگردهای ناشی از تالاب هورالعظیم به مناطق دور دست و حتی تهران رسیده است.

جلالیان ادامه داد: اگر کانون ریزگردهای گاوخونی فعال شوند از آن سو که جهت وزش باد شرقی و جنوب شرقی است می‌تواند زندگی میلیون‌ها نفر را تحت تاثیر قرار دهد.

این استاد خاک‌شناس با تاکید بر اینکه اهمیت احیای تالاب گاوخونی کمتر از دریاچه ارومیه نیست خاطر نشان کرد: این تالاب با وسعت 46000 هکتار علاوه بر سونامی نمک می‌تواند ریزگردهای سمی را به استانهای زیادی منتقل کند.

وی در خصوص منشا فلزات سنگین موجود در تالاب گاوخونی توضیح داد: این تالاب سالهای سال زهکش اراضی کشاورزی بوده، همچنین پسابهای کارخانجات کوچک و بزرگ اطراف اصفهان به این تالاب می‌ریخته و انباشت سموم وارد شده به تالاب، رسوبات را آلوده کرده است. از همین رو ریزگردهای شکل گرفته از این تالاب سمی خواهد بود.

به گفته این استاد دانشگاه مسئولین به فکر پیشگیری باشند تا از تشکیل چشمه‌های ریزگرد جلوگیری شود، چرا که همه شرایط برای ایجاد کانون سمی تالاب گاوخونی فراهم است.

جلالیان در خصوص منشا ریزگردهای هفته گذشته شهر اصفهان نیز اظهار داشت: به نظر می‌رسد بادهای شرقی و شمال شرقی که از استان سمنان حرکت کرده بر روی کانون بحرانی سجزی که مهم‌ترین کانون فرسایش بادی استان است و اکوسیستم شکننده‌ای دارد، غنی از ریزگرد‌ها شده و به سطح شهر اصفهان و غرب استان کشیده شده است.

وی تاکید کرد: بر اساس این اطلاعات می‌توان گفت ریزگردهای هفته گذشته هم منشا برون استانی و هم منشا درون استانی داشته‌اند، اما کانون حساس منطقه سجزی و اراضی شرق اصفهان علت عمده این ریزگرد‌ها می‌تواند باشد.