«رابط ناشنوا»، ساعتی 50 هزار تومان

30 سپتامبر (هشتم مهرماه) با هدف ارتقای فرهنگ ارتباط با ناشنوایان، دانسته‌هایی از زبان اشاره و آگاهی سیاست مداران و همچنین عموم مردم از مشکلات این قشر با نام «روز جهانی ناشنوایان» نامگذاری شده است. مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق معلولان به بهانه این روز به بررسی چالش‌های پیش روی این افراد پرداخت و به نکات جالبی در باب نحوه برقراری ارتباط و تفاوت «طرح‌واره‌های زبانی» آنها نسبت به سایر افراد عادی اشاره کرد.
علی همت محمودنژاد در گفت‌وگو با ایسنا، ضمن بررسی چالش‌های پیش روی ناشنوایان به ویژه در زمینه «آموزش» آنها، گفت: ناشنوایی یکی از سخت‌ترین نوع معلولیت‌ها در جهان است و این سختی تا جایی است که حتی «طرح واره‌های زبانی» آنها نیز با سایرین تفاوت‌های جدی دارد.
وی در ادامه به تعریف طرح واره‌های زبانی پرداخت و گفت: همه ما انسان‌ها برای صحبت کردن از الفبایی استفاده می‌کنیم و علاوه بر آن اصوات و همچنین مواردی همچون اشارات، کنایه‌ها، حرکات بدنی و ... نیز به فهم پیام به مخاطب کمک می‌کنند؛ به طوریکه برای مثال هر چند ما در زبان فارسی 32 حرف داریم اما برای برقراری ارتباط تنها از این حروف استفاده نمی‌کنیم و بسیاری از پیام‌های خود را از طریق کنایه‌ها، حرکات بدنی، اشارات و ... به یکدیگر می‌رسانیم.
مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق معلولان در ادامه با بیان آنکه منظور از زبان، درک، فهم و گفتار است، گفت: طرح واره‌های زبانی همان الفبای اولیه زبان جهت برقراری ارتباط است که شامل حروف، اصوات، اشارات و ... می‌شود اما طرح واره‌های زبانی ناشنوایان با سایر انسان‌ها تفاوت‌های جدی دارد.
ناشنوایان قادر به درک مفاهیم «عشق ورزیدن» یا «دفاع کردن» نیستند
محمودنژاد ادامه داد: به طور مثال همه ما می‌دانیم که مفاهیمی چون «عشق ورزیدن» یا «دفاع کردن» چه معانی می‌دهد اما یک ناشنوا قادر به درک معانی این عبارات نیست و این عبارات در ناشنوایی هیچ مفهومی ندارد زیرا مسائل انتزاعی در ناشنوایی بی‌مفهوم است.
وی در ادامه عنوان کرد: در ناشنوایی لمس کردن انسان‌ها بخشی از حروف الفبایشان است در حالیکه در انسان‌های عادی این امر چندان مورد تایید نیست؛ به همین دلیل است که ناشنوایی را یکی از سخت‌ترین نوع معلولیت‌ها می‌دانیم که در کشور ما از هیچ گونه خدمات رفاهی برخوردار نیستند.
مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق معلولان ادامه داد: طرح واره‌های زبانی ناشنوایان آنقدر با ما تفاوت دارد که هیچ ناشنوایی نمی‌تواند یک زندگی دائم با افراد سالم داشته باشد به همین دلیل آنها بیشتر تمایل به ازدواج با افراد ناشنوا دارند زیرا نمی‌توانند به خوبی با افراد سالم ارتباط برقرار کنند همین امر باعث شده تا شاهد ازدواج ناشنوایان زیادی با یکدیگر باشیم در حالیکه ازدواج این افراد با یکدیگر احتمال تولد نوزاد ناشنوا را افزایش داده و این چرخه را ادامه می‌دهد.
محمودنژاد در ادامه با بیان آنکه افراد دارای ناشنوایی در ایران از کمترین حقوق برخوردارند، گفت: مستمری که سازمانهای حمایتی به معلولان می‌پردازد مشمول ناشنوایان نمی‌شود.
وی ادامه داد: ناشنوایان به دلیل معلولیت خود متاسفانه از طریق کارفرماها خیلی سخت جذب بازار کار می‌شوند به طوریکه معمولا افراد ناشنوا در کارگاه‌هایی که به صورت ویژه برای آنها طراحی شده جذب شدند اما با توجه به تعداد محدود این مراکز فقط تعداد اندکی از آنان می‌توانند در این مراکز جذب شده و صاحب شغل شوند.
ضرورت حضور کودکان کم شنوا و ناشنوا در مهدهای کودک
مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق معلولان داشتن سمعک را ابتدایی‌ترین حق هر فرد ناشنوا دانست و گفت: متاسفانه در بسیاری از کمیسیون‌های توزیع سمعک یا کمیته‌های توانبخشی آن به ویژگی‌هایی چون دانشجو بودن و یا صاحب شغل بودن فرد ناشنوا توجه جدی می‌شود تا جاییکه افراد سالمند به ندرت می‌توانند از کمیته توانبخشی سمعک دریافت کنند.
محمودنژاد در ادامه به ضرورت حضور کودکان کم شنوا و ناشنوا در مهدهای کودک نیز اشاره کرد و گفت: متاسفانه در برخی از موارد پذیرش کودکان ناشنوا و کم شنوا در مهدهای کودک با سختی‌هایی همراه است در حالیکه باید حضور این کودکان در مراکز مهدهای کودک به صورت جدی پذیرفته و آموزش‌های لازم به مربیان آنها نیز جهت حضور این کودکان داده شود.
تربیت شنیداری، عاملی مهم در درک مفهوم صداها پس از «کاشت حلزون»
وی در ادامه بر تربیت شنیداری ناشنوایان نیز تاکید کرد و گفت: زمانی که پس از غربالگری ناشنوایی و یا کم شنوایی کودک تشخیص داده شد باید در اسرع وقت نسبت به تامین سمعک برای آنها اقدام کرده و تربیت شنیداری آنها را در دستور کار خود قرار دهیم، زیرا تنها در این صورت می‌توان در آینده برای آنها امکان کاشت حلزون را فراهم کرد.
مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق معلولان تصریح کرد: کاشت حلزون امکان شنیدن صداهای اطراف را به فرد ناشنوا می‌دهد اما این مسئله تنها زمانی نتیجه می‌دهد که پیش از آن کودک قبل از زبان آموزی از سمعک برخوردار بوده و بتواند زبان ما را یاد بگیرد در حالیکه اگر این امر اتفاق نیفتد حتی در صورت کاشت حلزون، شنیدن صداها برای فرد بی مفهوم خواهد بود.
محمودنژاد ادامه داد: کودک ناشنوا به دلیل نداشتن کانال شنیداری ناشی از عدم تربیت شنیداری و فقدان سمعک و ... اصوات، لحن‌ها و گفتارها را تشخیص نداده و این مسائل برای او هیچ مفهومی ندارد. به این ترتیب کاشت حلزون هم برای وی فایده‌ای نخواهد داشت زیرا دوره زبان آموزی او تمام شده است.
به گفته وی دوره زبان آموزی حداکثر تا پایان شش سالگی است.
مدیرعامل انجمن حمایت در ادامه از حقوق معلولان از سوء استفاده‌ها و قاچاق در در حوزه کاشت حلزون اظهار تاسف کرد.
کمبود رابط ناشنوا؛ خواسته‌ای تکراری اما بی‌نتیجه
رابط ناشنوا، ساعتی 50 هزار تومان
محمودنژاد در ادامه به عدم وجود «رابط ناشنوا» در کشور نیز اشاره کرد و گفت: یکی از بزرگترین مشکلات ناشنوایان در کشور عدم وجود رابطه ناشنواست. برای مثال یک دانشجوی ناشنوا در میان سایر دانشجویان این کلاس وقتی فقط لب زدن‌های استاد خود را می‌تواند ببیند چگونه موفق خواهد شد؟.
وی افزود: دسترسی ناشنوایان کشور تا حدی کم و محدود است که متاسفانه بر اساس مطالعاتی که داشته‌ام که حتی به تعداد انگشتان یک دست در ایران فرد ناشنوایی که موفق به اخذ مدرک دکتری و یا حتی فوق لیسانس شده باشد، نداریم.
مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق معلولان ادامه داد: این مسئله به این معنی نیست که ناشنوایان بی استعداد هستند، بلکه ابزار لازم برای نشان دادن استعداد و شکوفایی آنها در کشور وجود ندارد که یکی از مصادیق آن عدم وجود رابط ناشنوا در کشور است.
محمودنژاد افزود: در حال حاضر هر رابط ناشنوا حداقل ساعتی 50 هزار تومان دستمزد دارد اما دولت حتی ریالی را به عنوان حق رابط ناشنوا به دانشجویان ناشنوا پرداخت نمی‌کند اما می‌بینیم که به معلولینی همچون ضایعه نخاعی‌ها حق پرستاری می‌دهند و همین جاست که مدعی می‌شویم ناشنوایی سخت‌ترین نوع معلولیت است و ظلم به ناشنوایان تا حدی فاحش است که حتی از حقوق سایر معلولان هم برخوردار نیستند.
مشاغل پر سر و صدا را به ناشنوایان واگذار کنیم
مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق معلولان با تاکید بر آنکه ناشنوایان دارای مهارت‌های دستی بسیار بالایی نسبت به سایر افراد جامعه هستند، گفت: پیشنهاد داده‌ام مشاغل پر سر و صدا به ناشنواها واگذار شود؛ برای مثال در سنگ‌بری‌ها، چکش‌کاری‌ها، صنایع خودرو و یا سایر مشاغلی که با سر و صدای بسیار زیاد همراه هستند می‌بینیم که افراد سالم را به کار می گمارند و آن فرد بعد از 10 تا 15 سال افت شنوایی پیدا کرده، ناشنوا یا کم شنوا و یا حتی دچار پیرگوشی می‌شود، به همین دلیل باید از ابتدا اینگونه مشاغل را به افراد ناشنوا واگذار کنیم.
محمودنژاد در ادامه با تاکید بر آنکه مهارت‌های دستی ناشنوایان نسبت به افراد شنوا آنقدر بالاست که قابل تصور نیست گفت: این موضوع را علم ثابت کرده اما هیچ کس در کشور ریسک نمی‌کند و این موضوع را نمی‌پذیرند.
نبود تابلوهای راهنمای ناشنوایان در واگن‌های مترو
وی در ادامه با بیان آنکه افراد ناشنوا به بطن جامعه راه داده نمی‌شوند، گفت: کمبود تابلوهای راهنمایی در سطح شهر، مراکز خرید، واگن‌های مترو ـ تنها صدای گویا پخش می‌شود که ناشنوایان قادر به شنیدن آن نیستند ـ ، اتوبوس و ... برای افراد ناشنوا به شدت آزار دهنده است اما متاسفانه به این موضوع هیچ توجهی نمی‌شود.
مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق معلولان در خصوص آموزش ناشنوایان نیز گفت: بهترین شیوه آموزش به افراد ناشنوا «آموزش انفرادی شده» است. زیرا در این آموزش متناسب با ظرفیت‌ها و توانایی‌های فرد، مربی با کتاب مخصوص به فرد آموزش می‌دهد اما متاسفانه به علت آنکه این نوع آموزش گران است در کشور اجرایی نمی‌شود زیرا ما حتی در آموزش و پرورش استثنایی از پرداخت حق ایاب و ذهاب معلولان ناشنوا و یا سایر معلولان نیز مانده‌ایم.
محمودنژاد در ادامه بر استفاده از تکنولوژی‌های روز دنیا در جهت تسهیل ارتباط ناشنوایان با سایر افراد جامعه نیز تاکید کرد و گفت: باید نرم افزارهای تبدیل صوت به متن ویژه ناشنوایان در کشور وارد و در اختیار آنها قرار گیرد که متاسفانه هنوز این نرم افزارها به کشور وارد نشده است.
وی همچنین با بیان آنکه یکی از دلایل آنکه حقوق ناشنوایان در جامعه پایمال می‌شود این است که آنان امکان برقراری ارتباط نداشته و نمی‌توانند به منابع قدرت فشار وارد کنند، گفت: سازمان‌های مدافع حقوق آنها نیز جان کلام آنها را منتقل نکرده و توانایی مطالبه صحیح خواسته‌های آنان را از منابع قدرت ندارند.
میزان شیوع ناشنوایی در کشور و بین دو جنس زن و مرد
مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق معلولان در خصوص آمار ناشنوایان کشور نیز گفت: در حال حاضر حدود 120 هزار ناشنوا و حدود 420 هزار ناشنوا و کم شنوا در کشور داریم.
به گفته محمودنژاد، تحقیقات خاصی در زمینه میزان شیوع ناشنوایی در میان زنان و مردان صورت نگرفته است اما تقریبا نرخ شیوع آن در هر دو جنسیت یکسان است.
وی همچنین گفت: وضعیت شیوع ناشنوایی در کشور نرمال است اما اینکه از ناشنوایی جلوگیری نمی‌شود و پیشگیری صورت نمی‌گیرد و شاهد غربالگری‌ها و مداخله‌های زودهنگام نیستیم همگی از دغدغه‌هایی است که باید به آن پاسخ داده شود.
مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق معلولان ادامه داد: زمانی می‌توانیم ادعا کنیم طرح غربالگری موفق بوده که مطالعات صحیح و آمارهای روز استانی و شهرستانی داشته باشیم و بتوانیم روند کاهشی این معلولیت را در کشور احصاء کنیم تا جایی که شاهد کاهش ورودی‌های ناشنوایی به سازمان بهزیستی باشیم. این در حالیست که معتقدم در چند سال اخیر ورودی ناشنوایان به بهزیستی کاهش نیافته و وزارت بهداشت و سایر نهادهای مدعی پیشگیری در این حوزه نیز هیچ وقت موفق به پیشگیری از معلولیت‌ها در کشور نشدند.