۳ تا ۷ دقیقه! زمان معاینه بیماران در ایران

زمان استاندارد ویزیت در مصوبه تعرفه سال ۹۴ هیئت وزیران برای پزشکان عمومی ۱۵ دقیقه، پزشکان متخصص ۲۰دقیقه، پزشکان فوق تخصص ۲۵دقیقه و روانپزشکان نیز ۳۰ دقیقه تعیین شده، اما این در حالیست که اغلب پزشکان در مطب خود برای معاینه بیمارشان این مقدار زمان را صرف نمی‌کنند.

به گزارش ایمنا، آنچه در نگاهی گذرا در وضعیت بیمارستان‌ها و مطب‌های خصوصی دیده می‌شود این است که متاسفانه بسیاری از پزشکان، زمان استاندارد معاینه برای بیماران خود را لحاظ نمی‌کنند، این در حالیست که در برخی مطب‌ها یا حتی بیمارستان‌های دولتی اوضاع بقدری وخیم است که حتی ویزیت‌های چندنفره در اتاق پزشکان صورت می‌گیرد بطوری که ۲ یا ۳ بیمار همزمان وارد اتاق پزشک می شوند. این امر قطعا باعث بی‌دقتی در ویزیت و البته از بین رفتن فضای خصوصی بیمار و پزشک می‌شود که درکل تمام لطمات و صدمات آن شامل حال بیماران می‌شود.

زمان معاینه بیماران در غرب

بررسی‌ها در ایالات متحده آمریکا نشان می‌دهد که تعداد بیماران معاینه شده در این کشور در سال ۱۹۹۷ حدود ۲۷۳ میلیون نفر بوده که این میزان با ۱۰درصد افزایش در سال ۲۰۰۵ به ۳۳۸ میلیون در سال رسیده است. با برنامه‌ای که در این سال‌ها در این کشور اجرا شد زمان معاینه هر بیمار از ۱۸ دقیقه در سال ۱۹۹۷ به حدود ۲۱ دقیقه در سال ۲۰۰۵ و به بیش از ۲۲دقیقه در سال ۲۰۰۷ افزایش پیدا کرد. این افزایش بیشتر در معاینه بیماران مبتلا به بیماری قند، فشار خون و بیماری‌های مزمن مفاصل و استخوان نظیر آرتروز صورت گرفته است.

این افزایش ۳ تا ۴ دقیقه‌ای به شدت کیفیت درمان را در آمریکا بهبود بخشید و تجویز داروهای مختلف نظیر داروهای ضد فشارخون را دقیق‌تر کرد. جالب اینکه این برنامه که باعث طولانی شدن زمان معاینه می‌شد همزمان کاهش ۱۰درصدی درآمد پزشکان را دربر داشت که تحقیقات نشان داد جامعه پزشکی آمریکا به‌رغم کاهش درآمد، به طولانی‌تر معاینه کردن بیماران پایبند ماندند. در تحقیق دیگری که بر روی زمان معاینه بیماران مبتلا به سرطان در آتلانتا در سال ۲۰۱۲ انجام گردید، زمان متوسط معاینه ۲۲.۹ دقیقه گزارش شد .

بر اساس گزارش دیگری در سال ۲۰۱۱، بیشترین زمان معاینه در ایالات متحده مربوط به رشته‌های تخصصی داخلی مغز و اعصاب، رادیولوژی و متخصص بیهوشی (در کشورهای غربی بیماران قبل از جراحی بایستی توسط متخصص بیهوشی معاینه شوند) با حدود ۲۵ دقیقه یا بیشتر بوده است. این گزارش نشان داد که پزشکان خانم، وقت بیشتری را صرف معاینه بیمارانشان می‌کرده‌اند.

افزایش کیفیت درمان با طولانی کردن زمان معاینه

همچنین در تحقیقی که در سال ۲۰۱۳ در آلمان صورت گرفته است حدود ۲۰ درصد پزشکان بیش از ۲۰ دقیقه را برای ویزیت هر نوع بیماری اختصاص داده‌اند. زمان متوسط معاینه قبل از جراحی توسط متخصصین بیهوشی در آلمان بین ۱۷.۵ تا ۲۱ دقیقه بوده است. همچنین زمان میانگین معاینه پزشکان عمومی در بلژیک ۱۵ دقیقه و در سوئیس حدود ۱۶ دقیقه گزارش شده است.

میانگین زمان ملاقات بیماران در استرالیا توسط پزشکان عمومی بین ۱۳.۵ تا ۲۳ دقیقه بوده است و پزشکان عمومی انگلیسی بیماران خود را در مطب بین ۱۷ تا ۲۴ دقیقه معاینه می‌کنند.

لازم به ذکر است که در دهه ۱۹۸۰ و اوایل دهه ۱۹۹۰ زمان معاینه بیماران در کشورهای اروپایی حدود ۱۰ دقیقه بوده است که با هدف ساماندهی سیستم بهداشتی، درمانی این کشورها با انجام تمهیدات لازم و برنامه‌ریزی، این زمان را به بالای ۱۵ تا ۲۰دقیقه رسیده و توانسته کیفیت درمان را افزایش داده و هزینه‌ها را کاهش دهند.

۳ تا ۷ دقیقه! زمان معاینه بیماران در ایران

در بین مقالات علمی منتشر شده در جهان در مورد زمان معاینه بیماران دو مقاله ISI در مورد ایران از دانشگاه‌های قزوین و گرگان به چاپ رسیده است. در مطالعه انجام شده در بیمارستان آموزشی اطفال قدس در قزوین، زمان میانگین معاینه کودکان بیمار توسط متخصصین اطفال در سال ۱۹۹۷، ۳.۵ دقیقه بوده است. زمان میانگین ملاقات بیماران توسط پزشکان عمومی در گرگان نیز تنها ۶.۹ دقیقه گزارش شده است. این دو مقاله گزارشاتی را که توسط خبرگزاری‌ها و روزنامه‌ها در ایران انتشار پیدا کرده‌اند را تایید می‌کنند.

ویزیت گروهی تخلف است

سخنگوی وزارت بهداشت در این‌باره می‌گوید: باید توجه کرد که ما در برخی مناطق کشور و در بخش دولتی با کمبود پزشک عمومی و متخصص مواجهیم و گاهی بنا به ضرورت و از روی ناچاری چنین شرایطی رخ می‌دهد؛ چرا که تعداد متخصصان ما کم بوده و توزیع آنها هم به دلیل محدودیت‌هایی که وزارت بهداشت دارد نامتقارن است.

ایرج حریرچی تصریح می کند: حتی در بیمارستان‌های ارجاعی برخی شهرهای بزرگ هم پزشک ما در یک شیفت کاری باید ۵۰ تا ۶۰ بیمار را ویزیت کند که منجر به تراکم می‌شود و ما از این بابت از مردم عذرخواهی می‌کنیم و امیدوارم با تدابیری مانند بومی‌گزینی این مسئله حل شود. در عین حال با توسعه متوازن و بهبود شرایط زیست در مناطق محروم و با محرومیت‌زدایی می‌توان بخش عمده‌ای از این مسئله را حل کرد .

حریرچی درباره زمانی که طبق قانون یک پزشک باید برای ویزیت بیمار در نظر بگیرد، هم اینگونه توضیح می‌دهد: طبق مصوبه دولت متوسط زمان ویزیت برای پزشک عمومی حداقل ۱۵ دقیقه، برای پزشک متخصص حداقل ۲۰ دقیقه، برای پزشک فوق‌تخصص حداقل ۲۵ دقیقه و برای روانپزشک حداقل ۳۰ دقیقه زمان ویزیت مشخص شده است .

بیمارستان‌های دولتی با انبوه مراجعان روبرو هستند

عباسعلی جوادی رییس نظام پزشکی استان اصفهان در این باره به خبرنگار ایمنا می گوید: زمان ویزیت پزشکان بستگی به تخصص‌های مختلف دارد که پزشک عمومی در دنیا حدود ۸ معاینه در ساعت دارند. لذا در ایران بیشتر شلوغی‌ها مختص متخصصین است که باید حدود ۶ بیمار در ساعت ببینند البته روانپزشکان باید تعداد کمتری بیمار در ساعت ویزیت کنند.

جوادی در ادامه تصریح کرد: بیمارستان‌های دولتی با اجرای طرح تحول سلامت دارای ارباب رجوع بسیاری هستند هم درمانگاه‌ها و هم بیمارستان‌ها بدلیل پایین بودن مبلغ ویزیت مراجعان بسیاری دارند.

جوادی با اشاره به اینکه حسن درمانگاه‌های بیمارستان‌های دانشگاهی این است که رزیدنت هم در آن وجود دارد، ادامه می دهد: در بیمارستان‌های دانشگاهی رزیدنت‌ها هم مشغول هستند و پزشک فقط نظر نهایی می‌دهد و رزیدنت‌ها بقیه کارها را انجام می‌دهند بنابراین در مقابل تعداد زیاد بیمار، تعداد پزشکان هم بسیار است.

رییس نظام پزشکی اصفهان در مورد اورژانس بیمارستان‌های دولتی تصریح می کند: در اورژانس‌ها بدلیل مراجعه از جاهای مختلف همه تخت‌ها پر است و بیمارستان‌های دولتی جوابگوی حجم زیاد بیماران نیستند.

جوادی در ادامه خاطر نشان می کند: ویزیت‌های چند نفره در مطب‌های خصوصی یا حتی دولتی نوعی از تخلف است که باید با آنها برخورد کرد و مردم باید حتما موارد را به اطلاع ما برسانند اگر این موارد در بیمارستان‌های دولتی است به معاونت درمان تامین اجتماعی گوشزد شود و اگر در مطب‌های خصوصی یا بیمارستان‌های وابسته به دانشگاه است باید به معاونت درمان دانشگاه گزارش شود و برای صدور حکم نهایی، نظام پزشکی همکاری لازم را خواهد داشت.

وظیفه نظام پزشکی تعیین تکلیف تعزیراتی و محکومیتی است

این مقام مسئول در حوزه پزشکی استان یادآور می شود: در مورد بازرسی‌ از تخلفات نظام پزشکی وظیفه بازرسی ندارد و اصولا فعالیت عمده آن نظارتی نیست بلکه عمده وظیفه این نظام تعیین تکلیف تعزیراتی و محکومیتی است که باید شاکی و شکایت بصورت مکتوب وجود داشته باشد تا در هیئت بدوی و هیئت تجدیدنظر مطرح شود تا برای پزشک مربوطه جریمه لازم اعم از محرومیت، دیه یا هر چیز دیگری درنظر گرفته شود.

وی در مورد عواقب و سهل انگاری در ویزیت‌ها می گوید: خطاهای پزشکی ما بیشتر دیگر نقاط دنیا نیست و درصد کمی از این موضوع به معاینه سهل انگارانه مربوط می‌شود خطای پزشکی یا صدمات درمان برای بیمار، علت‌های زیادی دارد که به عوامل زیادی مثل وسایل و دستگاه‌ها، مواد مصرفی، نوع بیماری، بیماری‌های زمینه‌ای و بسیاری موارد دیگر بستگی دارد و تنها بدلیل عدم صرف وقت کافی برای معاینه نیست.

رییس نظام پزشکی استان در خاتمه عنوان می کند: ویزیت همزمان یک تخلف است و اگر در جایی دیده شود باید تذکر داده شود و پس از آن به مقامات قانونی برای برخورد شکایت شود تا مورد پیگیری قرار گیرد.