درمان سرپایی آلودگی هوا
مدت‌ها پیش وقتی صحبت از آلودگی هوا می‌شد، گویی درباره اتفاقی دور ازنظر صحبت می کردیم که هرگز در زندگی روزمره با آن مواجهه نخواهیم شد و تنها از فراز قله کوه‌هایی همچون صفه اصفهان ممکن بود بتوان حجم آلودگی تولیدی از سوی کارخانه‌های اصفهان و اطراف شهر را مشاهده کرد
اصفهان امروز| مدت‌ها پیش وقتی صحبت از آلودگی هوا می‌شد، گویی درباره اتفاقی دور ازنظر صحبت می کردیم که هرگز در زندگی روزمره با آن مواجهه نخواهیم شد و تنها از فراز قله کوه‌هایی همچون صفه اصفهان ممکن بود بتوان حجم آلودگی تولیدی از سوی کارخانه‌های اصفهان و اطراف شهر را مشاهده کرد؛ اما این مناظر آلودگی کم‌کم بر سر شهر سایه سنگین‌تری انداخت و این روزها به‌راحتی می‌توان آلودگی هوا را در عبور و مرور روزانه مشاهده کرد که ارتفاع بسیار نزدیکی با سطح زمین و هوای تنفسی مردم دارد. بحث آلودگی هرسال در فصل پاییز و زمستان اوج می‌گیرد و به دنبال آن راه‌کارهایی مانند کاهش استفاده از خودروهای شخصی یا تک‌سرنشین، تعطیل موقت بعضی روزهای هفته در مقطع‌های مختلف مدرسه و مواردی از این قبیل پیشنهاد می‌شود. طرح‌های ترافیکی مختلف، دورکاری کارمندان، تعطیل پنجشنبه‌های اصفهان و طرح‌های دیگر همگی از راهکارهای مقطعی برای کاهش آلودگی هوا است. در حالی‌که خودروهای آلاینده و تک سرنشین که متهم اصلی این پرونده هستند همچنان به عبور و مرور خود ادامه می دهند.
تعطیل پنجشنبه‌ها برای کاهش آلودگی هوا
در جلسه شورای شهر این هفته یکی از نمایندگان بار دیگر صحبت از تعطیل اداره‌ها و مدرسه‌ها در روز پنجشنبه کرد. شریعتی نیا عضو کمیسیون حمل‌ونقل شورای شهر اصفهان معتقد است اصفهان هرساله با آغاز فصل سرما با پدیده وارونگی دما (اینورژن)، و افزایش آلاینده‌های جوی مواجه می‌شود، بنابراین باید برنامه‌ریزی بلندمدتی برای رسیدگی به وضعیت آلاینده‌های جوی در اصفهان داشته باشیم. وی با اشاره به برگزاری آخرین نشست‌های ستاد بحران در مورد وضعیت آلاینده‌های جوی اصفهان افزود: با دلیل تداوم وضعیت آلاینده‌های جوی اصفهان، به‌طور حتم باید تمام ادارات و بویژه مدارس اصفهان تعطیل می‌شد، زیرا چنین هوای ناسالمی برای عموم مردم و بویژه برای کودکان و نوجوانان بسیار مضر و خطرناک است. وی بابیان اینکه برای کاهش آلاینده‌های جوی اصفهان باید برنامه‌ریزی‌های درازمدتی صورت بگیرد، گفت: تعطیل تمام ادارات و مدارس در روزهای پنجشنبه یکی از برنامه‌های درازمدتی است که باید هر چه سریعتر عملیاتی شود البته این موضوع درگذشته نیز مطرح‌شده بود تا حداقل یک روز کمتر از خودروهای شخصی در شهر استفاده شود.
طرح زوج و فرد از در خانه
این در حالی است که رئیس پلیس راهور استان اصفهان روز گذشته از لغو شدن اجرای طرح زوج و فرد از در خانه ها در اصفهان می‌گوید و اینکه برنامه‌ای نیز برای افزایش حلقه اجرای این طرح در این شهر نخواهد بود. سرهنگ رضا رضایی علاوه بر آخرین تصمیم‌هایی که مبنی بر لغو این طرح گرفته‌شده است در مورد افزایش حلقه اجرای طرح زوج و فرد در شهر اصفهان می‌گوید: دراین‌باره نیز برنامه‌ای را در دستور کار نداریم. در حال حاضر اجرای طرح‌هایی همچون ممنوعیت تردد خودروهای دودزا، فاقد معاینه فنی و سنگین در محدوده مرکزی شهر اصفهان تشدید شده است و در سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته فک پلاک خودروهای دودزا در اصفهان سه برابر شده است. وی در مورد آمار برخورد با خودروهای متخلف افزود: در ۴۰ روز گذشته در استان اصفهان ۹۵۰ مورد فک پلاک خودروهای دودزا، ۱۲ هزار مورد اعمال قانون برای خودروهای فرسوده و ۲۵ هزار مورد اعمال قانون برای خودروهای فاقد معاینه فنی خودرو اتفاق افتاده است.
اصفهان باید آسمان آبی داشته باشد
اما معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری اصفهان آلودگی هوا را از چند منظر بررسی کرده و معتقد است: مطالعات سنجش منابع آلاینده کلان‌شهر اصفهان آغازشده است و نباید به آلودگی هوا تنها از یک زاویه نگاه شود، چراکه آلودگی متأثر از پارامترهای منابع آلاینده ساکن مثل کارخانه‌ها، صنایع، شرکت‌ها و منازل شهروندان و منابع آلاینده متحرک مثل خودروهای سبک و سنگین و موتورسیکلت‌هاست که هرکدام به سهم خود آلاینده هستند. علیرضا صلواتی در ادامه به ایمنا می‌گوید: طبق آخرین مطالعات صورت گرفته ۷۰ درصد آلودگی هوا مربوط به آلاینده‌های متحرک است، بنابراین باید طرحی نو برای رفع آلودگی هوا داشته باشیم زیرا درمان‌های زودگذر هیچ تأثیری نخواهد داشت و باید چند اقدام به‌صورت هم‌زمان انجام شود. وی با اشاره به اینکه حجم سفرهای درون‌شهری با خودروهای شخصی باید کاهش پیدا کند، تصریح می‌کند: در شهر اصفهان نیمی از سفرهای درون‌شهری با خودروهای شخصی انجام می‌شود که ۸۵ درصد آنها تک‌سرنشین هستند؛ این عدد بسیار بالایی است و جای نگرانی دارد که هرروز میل استفاده از خودروهای شخصی افزایش پیدا می‌کند. معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار اصفهان تأکید دارد: یکی از راهکارهای کاهش آلودگی هوا افزایش استفاده از حمل‌ونقل عمومی است، مدیریت شهری باید از یک‌سوگسترش سیستم حمل‌ونقل عمومی پایدار، منظم و مطمئن را به‌صورت جدی دنبال کند و از سوی دیگر محدودیت‌هایی را برای تردد خودروهای شخصی اعمال کند. وی بابیان اینکه از سال آینده گسترش خطوط حمل‌ونقل عمومی در دستور کار قرار می‌گیرد، می‌گوید: در سال ۹۷ قرار است از ۱۲ خط BRT پیش‌بینی‌شده در برنامه اصفهان ۱۴۰۰، هفت‌خط راه‌اندازی شود تا بتوانیم سرویس‌دهی خوبی به شهروندان داشته باشیم؛ در کنار آن نوسازی ناوگان اتوبوسرانی را به‌صورت جدی دنبال خواهیم کرد به‌طوری‌که تا پایان سال آینده نیمی از ناوگان اتوبوسرانی شهر اصفهان نوسازی می‌شود. برنامه مدیریت شهری اصفهان این است که سیستم حمل‌ونقل عمومی را به‌گونه‌ای در شهر توسعه دهد که هر شهروند اصفهانی در هر نقطه با حدود ۴۰۰ متر پیاده‌روی بتواند به نخستین ایستگاه حمل‌ونقل عمومی انبوه دسترسی پیدا کند وی بابیان اینکه گسترش مسیرهای ویژه دوچرخه‌سواری نیز در دستور کار قرار رفته و ۱۰۰ کیلومتر مسیر مصوب با جدیت دنبال خواهد شد، اظهار کرد: هم‌زمان با انجام این اقدامات باید محدودیت‌های ترافیکی ایجاد شود تا جذابیت را برای استفاده از حمل‌ونقل عمومی و محدودیت برای خودروهای شخصی ایجاد شود. معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار اصفهان تأکید کرد: چشم‌انداز حمل‌ونقل شهر اصفهان پیاده محور شدن محدوده‌های مرکزی و تاریخی شهر اصفهان است، به‌موازات آن نیز باید روان‌سازی و خروج خودروهای سنگین در بزرگراه‌ها، معاینه فنی خودروهای سبک، سنگین و موتورسیکلت‌ها و کنترل آلایندگی آنها با جدیت دنبال شود. وی بابیان اینکه حدود ۵۰۰ هزار خودرو در شهر اصفهان نیاز به معاینه فنی دارد، گفت: معاینه فنی خودروهای سنگین که متوسط عمر آنها در حال حاضر بالای ۲۰ سال است، نیز باید انجام شود، بی‌شک تا سال ۱۴۰۰ اصفهان می‌تواند هوایی پاک داشته باشد اگر حمل‌ونقل عمومی گسترش یابد و شهروندان نیز همکاری کنند. صلواتی خاطرنشان کرد: مشکل آلودگی هوا قابل‌حل است به‌شرط آنکه نه‌فقط مسئولان بلکه مردم همکاری ویژه‌ای داشته باشند و در کنار آن ریزگردها و آلایندگی معادن شهر و صنایع غرب اصفهان موردبررسی قرار گیرد تا معضل آلودگی هوا برطرف شود؛ این‌یک دغدغه جدی است که «اصفهان باید آسمان آبی داشته باشد».
دورکاری به‌جای تعطیل شدن کار
درحالی‌که راهکار پلیس اعمال قانون با خودروهای دودزا و فرسوده و نظارت جدی بر موضوع معاینه فنی خودروهاست؛ معاون ترافیکی حمل‌ونقل شهرداری این درمان را تنها یکی از راهکارهای کاهش آلودگی هوا می‌داند. یک کارشناس ارشد حمل‌ونقل نیز معتقد است با نهادینه کردن دورکاری در سازمان‌های دولتی، سفرهای شهری به‌صورت چشمگیری کاهش می‌یابد و این روش می‌تواند جایگزین مناسبی برای رویکرد تعطیلی مدارس در زمان بحران شود. امین همدانی دراین‌باره به ایمنا می‌گوید: امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات جهان را به سمت یکپارچگی سوق می‌دهد و کمتر حوزه‌ای از علوم را می‌توان یافت که از نفوذ و سیطره آن در امان باشد. وی بابیان اینکه اشتغال و روابط اجتماعی نیز تحت تأثیر این فناوری دچار تغییرات اساسی شده است، افزود: نتیجه استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات، افزایش سرعت در انجام کار، صرفه‌جویی در وقت و هزینه و کاهش سفرهای زائد است، در همین راستا در هزاره اطلاعات و فناوری ارتباطات، شغل‌های جدید و انعطاف‌پذیر در جهت بهبود زندگی و ایجاد توسعه پایدار شکل‌گرفته و یا از شکلی به شکل دیگر تغییریافته است. عضو هیئت‌علمی دانشگاه شیخ بهایی ادامه می‌دهد: با گسترش اقتصادهای دانش‌محور که مبتنی بر اطلاعات هستند، مشاغل مبتنی بر اطلاعات روز، ابعاد گسترده‌تری را به خود می‌گیرد، در این میان پیشرفت در فناوری‌های ارتباطات و اطلاعات به‌عنوان ابزار، تعاملات بین سازمان و افراد را تسهیل کرده و مفهوم کار به معنای سنتی آن را ازنظر مکانی و زمانی تغییر داده است. همدانی بابیان اینکه دورکاری نیز یکی از اقدامات مؤثر در کاهش حجم سفر و تقاضای حمل‌ونقل است، گفت: اگرچه اقدامات کاهنده سفر ازجمله دورآموزی یا آموزش از راه دور، کارهای بانکی از راه دور، تعاملات تجاری و دولت الکترونیک نیز وجود دارد و در حال استفاده است، اما دورکاری در کشور به سبب ماهیت کاری آن باید به‌عنوان مکملی در کنار اقداماتی ازجمله دولت الکترونیک استفاده شود تا تأثیرات خود را بر جامعه و روند روبه رشد توسعه پایدار نشان دهد. وی بابیان اینکه دورکاری به بیان ساده شغل نیست، بلکه یک روش سازمان‌دهی کار است که حول پردازش اطلاعات ساخته می‌شود، اضافه کرد: در این روش افرادی به‌دوراز کارفرما، مشتری و یا طرف قرارداد کارشان را انجام می‌دهند، کاری که مستلزم استفاده از انواع گوناگون تجهیزات الکترونیکی است و محصول یا نتیجه کار از راه دور از این طریق منتقل می‌شود، همچنین خدمات پستی و پیک نیز ممکن است یکی از گزینه‌های آن برای انتقال نتیجه کار باشد. این کارشناس حمل‌ونقل شهری ادامه داد: درواقع دورکاری روشی برای سازمان‌دهی کار بر مبنای ایجاد انعطاف زمانی و مکانی در انجام کار با استفاده از قابلیت‌های فناوری اطلاعات است. همدانی با اشاره به آثار دورکاری در حمل‌ونقل گفت: بهبود وضعیت مدیریت ترافیک، کاهش تقاضای سفر و سفرهای زائد، بهبود روند حل مشکلات زیست‌محیطی، کاهش مصرف انرژی‌های تجدید ناپذیر، کاهش انواع آلودگی‌های صوتی، هوا و زیست‌محیطی ازجمله مزایای آثار دورکاری در شهر است
کاهش استفاده از خودروهای تک‌سرنشین، اعمال قانون برای معاینه فنی خودروها، افزایش ناوگان حمل‌ونقل عمومی، تعطیلی پنجشنبه‌ها اداره و مدرسه‌ها، همه و همه تنها در فصل سرما و دوره‌ای کوتاه که بارندگی کم شده و پدیده وارونگی هوا باعث افزایش میزان آلاینده‌ها و در ادامه آلودگی سنگین هوای شهر ماست همگی درمان‌های زودگذر و مقطعی هستند که تنها در این دوره اوج گرفته و در صدر اخبار رسانه‌ها قرار می‌گیرند. کافی است بارندگی شدیدی صورت گرفته و دوباره از این فصل خارج شویم آسمان آبی‌رنگ شهرمان خودی نشان دهد تا همگی فراموش کنند که معضل جدی به نام آلودگی هوا وجود داشت که هرروز جان بیشتری از مردم کشورمان را می‌گرفت و تنها دل‌خوشیم به درمان‌های سرپایی آلودگی هوا در یک دوره از تاریخ.