رونمایی از میثاق اخلاق حرفه‌ای رسانه‌ها [+متن کامل]

پیش از ظهر امروز و با حضور جمعی از مدیران مطبوعاتی، اعضای هیات منصفه مطبوعات، پیشکسوتان رسانه و خبرنگاران از «میثاق اخلاق حرفه‌ای رسانه‌ها» رونمایی شد.
معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، امروز در مراسم رونمایی از میثاق اخلاق حرفه‌ای رسانه‌ها که با حضور جمعی از اصحاب رسانه، اعضای هیات منصفه مطبوعات، مدیران مسئول برخی از روزنامه‌ها و تنی چند از پیشکسوتان مطبوعاتی برگزار شد، با اشاره به اینکه متغیر بحرانی فضای رسانه ای کشور، «اخلاق حرفه ای» است، گفت: یکی از نقاط قوت این میثاق، تنظیم و تدوین آن توسط اهالی مطبوعات است که این نکته، ضریب نفوذ و پایبندی به آن را بالا می برد.
وی با تقدیر از تهیه کنندگان این میثاق به عنوان یک حرکت ماندگار صنفی در تاریخ مطبوعات کشور، توضیح داد: امروز پای درددل هر کدام از اهالی رسانه که بنشینیم مشکلات زیادی را بیان می ‌کنند اما اصلی‌ترین مشکلی که وجود دارد بحث اخلاق حرفه‌ای است زیرا این مساله با حیثیت رسانه‌ها و تبیین منزلت آنها در ارتباط است.
وی با اشاره به اینکه باید در مقوله اخلاق حرفه‌ای ادبیات سازی شود، تاکید کرد: همه ما اهالی مطبوعات و رسانه‌ای ها بر اینکه اخلاق امر مهمی است تاکید داریم اما باید به اخلاق با جزئیات پرداخت و کدهای اخلاقی را با جزئیات مشخص کرد تا در ارزشگذاری اخلاق حرفه ای موفق باشیم و بتوانیم با تدوین شاخص‌هایی میزان پایبندی به اخلاق را مشخص کنیم.
نماینده مدیران مسئول در هیات نظارت بر مطبوعات در همین زمینه با اشاره به رفتار غلط برخی رسانه‌ها در خصوص ضبط صوت و تصویر افراد بدون اطلاع آنها و انتشار سخنان و اظهارات آنان، افزود: باید در یک میثاق اخلاقی مشخص شود که جایگاه خبرنگار در مقابل فرد مصاحبه شونده چگونه است، نقش رسانه در شیوه انتشار اخبار چست، مدیران رسانه‌ها چه وظایفی دارند، چطور باید با بداخلاقی‌های رسانه‌ای برخورد شود، چطور از برخی رفتارهای غلط غیر حرفه‌ای پرهیز کنیم…
انتظامی بر لزوم ثبات حرفه‌ای روزنامه‌نگاران نیز تاکید کرد و ضمن اشاره به این موضوع که در چند بند از میثاق اخلاق حرفه‌ای رسانه‌ها، مسئولیت آنها نسبت به همکارانشان در رسانه‌های دیگر مشخص شده، گفت: یکی از عوامل خانه‌به دوشی روزنامه‌نگاران نبود ثبات حرفه‌ای است، ما باید به سمتی حرکت کنیم که رسانه‌های داخلی به حفظ خبرنگاران و سرمایه گذاری بر روی آنها اهمیت دهند؛ که یکی از بندهای این میثاق که به این مهم بسیار کمک می کند، الزام رسانه ها به بیمه خبرنگاران بر اساس رده و رتبه آنان در رسانه است.
وی در عین حال با تقدیر از کارگروه توسعه مطبوعات به خاطر تدوین این میثاق‌ گفت: ما از تعدد میثاق‌های اخلاق حرفه‌ای رسانه‌ها و اینکه اهالی مطبوعات به آن‌ها بپیوندند، استقبال می‌کنیم و تعدد آنها مشکلی ایجاد نمی‌کند.
معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به پرونده‌هایی که در دادگاه مطبوعات تشکیل می‌شود، نیز تصریح کرد: با همکاری قوه قضائیه و معاونت پیشگیری به زودی شوراهای حل اختلاف برای مطبوعات و شکایت‌های مطبوعاتی تشکیل می‌شود تا به سمت قضایی زدایی حرکت کنیم و پرونده‌های مطبوعاتی کمتر به دادگاه برود.
در پایان این مراسم که با سخنرانی، اظهار نظر و نقدهای برخی از مدیران مطبوعاتی همراه بود، مقرر شد ضمن بررسی نسخه منتشرشده، طی فرصتی یکماهه مفاد این میثاق‌نامه از سوی اصحاب رسانه، اساتید ارتباطات و دست‌اندرکاران حوزه فرهنگ مورد بررسی قرار گرفته و موارد اصلاحی در نسخه نهایی اعمال شود.


/ متن کامل /
بسمه تعالی

میثاق اخلاق حرفه‌ای رسانه‌ها
مقدمه

میثاق حرفه‌ای رسانه‌ها، پیمانی است که مدیران رسانه‌های امضاکننده درپی تحقق اصول حرفه‌ای در رسانه خود و به منظور ایفای صحیح رسالت مطبوعاتی و نظارتی رسانه، داوطلبانه آن را امضا کرده‌اند و همه ارکان رسانه تحت مدیریت خود را به اجرای تعهدات آن هدایت می‌کنند. امضاکنندگان مخیرند بنا به مقتضیات رسانه خود، بندهایی را به این میثاق اضافه کنند.

امضاکنندگان این میثاق به منظور ایجاد ضمانت اجرای میثاق‌نامه، ۲ نفر از میان خود، یک نفر استاد ارتباطات، یک نفر پیشکسوت مطبوعاتی و یک نفر حقوقدان مسلط به حقوق مطبوعات را به عنوان"شورای داوری" به مدت یک سال انتخاب می‌کنند. آیین‌نامه این شورا، الزامات و اقدامات تنبیهی مترتب بر عدم التزام و یا عدم اجرای این میثاق، توسط امضا کنندگان تصویب می‌شود. هم‌چنین رسیدگی به شکایت اشخاص از رسانه‌های امضاکننده‌ی میثاق، اعتراض رسانه‌ها به یک‌دیگر و روزنامه‌نگاران آن‌ها به رسانه متبوع خود به عهده این شورا است. آیین‌نامه و تصمیمات شورا نمی‌تواند ناقض قوانین جاری به ویژه قانون مطبوعات باشد.

شورای داوری علاوه بر رسیدگی به مواردی که از سوی ذی‌نفعان به شورا ارجاع می‌شود، هرسال در موعد معینی گزارش رعایت مفاد این منشور از سوی همه امضا کنندگان را تهیه و منتشر می‌کند.

میثاق‌نامه
بسم الله الرحمن الرحیم

اگر چه رسانه‌ها، وظیفه دیده‌بانی دارند اما به این معنا نیست که خود را مبرا از نظارت شهروندان و نظام خودکنترلی ببینند. از این‌رو ما، امضاکنندگان این میثاق‌نامه، علاوه بر الزامات قانونی و در راستای آزادی مسئولانه، خود را متعهد به اصول زیر می‌دانیم و در صورت تخطی، به رأی شورای داوری در باره خود گردن می‌نهیم:

اصول اجتماعی و ملی:

۱- به قانون اساسی به عنوان منشور ملی، التزام عملی داریم.

۲-بر اساس تکلیف امر به معروف و نهی از منکر، از ارزش‌های دینی، انقلابی، اخلاق اسلامی و هنجارهای عمومی حمایت می‌کنیم.

۳- به اصول دینی، اعتقادات مذهبی، آداب و سنن قومی و ملی احترام می‌گذاریم و از هرگونه تحریک قومیت‌ها، اقلیت‌های دینی و مذهبی می‌پرهیزیم.

۴- از انتشار هرگونه محتوای مبتذل و مستهجن و صحنه‌های خشن که موجب مخدوش شدن بهداشت روانی جامعه یا نادیده گرفتن کرامت انسانی است، پرهیز می‌کنیم.

۵- خود را موظف به انتشار سریع و به‌موقع مشکلات جامعه می‌دانیم و در این مسیر از ملاحظاتی که منجر به خودسانسوری می‌شود پرهیز می‌کنیم

محتوای رسانه:

۶- راست گویی و نقل صحیح و دقیق اخبار را به عنوان نخستین اصل حرفه‌ای، سرلوحه کار خود قرار می‌دهیم.

۷- اخباری را که منبع آن‌ها مشخص و معتبر نباشد منتشر نمی‌کنیم و اعتقاد داریم منبعی که حتی با رعایت اصل محفوظ ماندن هویتش توسط رسانه، باز هم مسئولیت خبری را که در اختیار رسانه قرار می‌دهد، نمی‌پذیرد قابل اتکا و اعتماد نیست.

۸- خبر را از تحلیل و تفسیر آن جدا کرده و در نگارش به گونه‌ای عمل می‌کنیم که مخاطب، متوجه تمایز این دو گونه بشود.

۹- آگهی و رپرتاژ آگهی را صریحاً از مطالب و محتوای رسانه تفکیک می‌کنیم.

۱۰- در نقل هرگونه محتوا خود را ملزم به درج نام منبع و یا پدیدآورنده می‌دانیم.

۱۱-در مواردی که به دلیل موانع و یا ملاحظات اخلاقی و یا حقوقی نام بردن از اشخاص محدویت دارد، از کاربرد حروف اختصاری برای اشخاص و سایر شیوه‌های مشابه در کنار نشانی‌دادن به نحوی که بر همان اشخاص، تعین پیدا کند خودداری می‌کنیم.

۱۲- در انتشار اخبار و تحلیل‌ها ضمن رعایت انصاف، از سیاه‌نمایی و یأس‌آفرینی پرهیز می‌کنیم.

رفتار رسانه‌ای:

۱۳- در صورتی که در نقل خبر و انتشار آن دچار اشتباه شویم، صراحتاً و از طریق رسانه، از مخاطبان و آسیب‌دیدگان از خطای خودمان عذرخواهی می‌کنیم.

۱۴- برای کسب خبر، خود و رسانه خود را معرفی می‌کنیم و به صورت مخفیانه از دستگاه‌های ضبط صدا و تصویر و ویدئو استفاده نمی‌کنیم.

۱۵- از ایراد اتهام، اهانت و نشر مطلب کذب علیه رسانه‌های قانونی به‌ویژه امضاکنندگان این میثاق، پرهیز می‌کنیم و انتقادات خود را طبق دستور قرآنی" و جادلهم بالتی هی احسن" مطرح می‌کنیم.

۱۶- برای انجام مصاحبه با هرکس از او اجازه می‌گیریم و در صورتی که بخواهد پیش از انتشار مصاحبه خود را بازبینی کند این حق را برای او محفوظ دانسته و به خواست او عمل می‌کنیم.

۱۷- حریم خصوصی افراد را محترم می‌شماریم و اسرار زندگی دیگران را فاش نمی‌کنیم.

۱۸- متوجه حقوق کم‌توانان، آسیب‌دیدگان، متهمان و حتی مجرمان هستیم و در مصاحبه یا گرفتن عکس از آن‌ها به اجازه از خودشان بسنده نمی‌کنیم و به اصولی فراتر از آن پایبند هستیم و در نشر محتوای مرتبط با آنان کرامت انسانی‌شان در حال و آینده را مورد توجه قرار می‌دهیم.

۱۹ - حقوق کودکان را محترم می‌شماریم و از انتشار مصاحبه، تصویر و فیلم کودکان در حالات غیر متعارف، آرایش کرده و غیرمنتاسب با شخصیت کودکی و ناسازگار با حفظ کرامت انسانی آنان در حال و آینده خودداری می‌کنیم و همین‌طور از شناساندن کودکانی که مورد آزار و سوء استفاده قرار گرفته‌اند از طریق انتشار نام و تصویر آنان خودداری می‌کنیم.

رفتار سازمانی:
۲۰- حمایت از شأن و کرامت خبرنگاران رسانه متبوع خود را وظیفه خود می‌دانیم و حقوق مادی و معنوی آنان از جمله در امور بیمه تأمین اجتماعی، دفاع در محاکم قضایی و غیر آن رعایت می‌کنیم. هم‌چنین در لیست بیمه خود برای همکاران تحریریه از سمت‌های غیرِروزنامه‌نگارانه استفاده نمی‌کنیم.

‌۲۱- در هنگام جذب و به کارگیری همکاران تمام وقت، به‌ویژه اگر در یکی از رسانه‌های عضو میثاق، مشغول به کار باشند، صرفاً پس از تسویه حساب و اظهار رضایت مدیر رسانه محل اشتغال قبلی، آنان را برای همکاری می‌پذیریم.

۲۲- برای پیش‌گیری از تطمیع رسانه و روزنامه‌نگاران، دریافت هدیه غیر متعارف از سازمان‌ها و اشخاص را امری ناپسند می‌دانیم و به‌هیچ‌وجه چنین هدیه‌هایی را نمی‌پذیریم و همکاران خود را هم از پذیرش چنین هدایایی منع می‌کنیم. میزان هدیه متعارف را شورای داوری در ابتدای هر سال اعلام می‌کند.

۲۳- وابستگی‌های مالی و تشکیلاتی و گرایش‌های خود را رسماً اعلام می‌کنیم و مناسبات مالی خود با وابستگان اشاره شده و حامیان خود را به‌طور آشکار و شفاف اعلام می‌کنیم.