طومار شیخ بهایی در مورد زاینده رود مورد تایید مرکز پژوهش های مجلس است

عضو هیئت مدیره نظام صنفی کشاورزان اصفهان گفت: اظهارنظر استاندار اصفهان در مورد اینکه طومار شیخ بهایی قدیمی است، یک اظهار نظر غلط و اشتباه محض است.

حسین محمدرضایی در گفت و گو با مهر اظهار داشت: افرادی که مشاوره غلط به استاندار که تازه وارد است و به موضوع آب و طومار اشراف کافی ندارد، می دهند، افراد نا آگاهی هستند که او باید مسیرش را از آنها جدا کند.

وی افزود: کسی تاکنون جسارت زیر پا گذاشتن و رد طوماری که سهم یک گل سرخ را هم درنظر گرفته و مورد تایید مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی است را نداشته است اما رد کردن این طومار از طرف مسئولان استان اصفهان یک نوع خود زنی است.

عضو هیئت مدیره نظام صنفی کشاورزان اصفهان با اشاره به اینکه زاینده‌رود یکی از مهندسی ترین و با حساب و کتاب ترین رودخانه‌های ایران و جهان است که بحث عدالت در تقسیم و تخصیص منابع آب آن از زمان مادها برقرار و بر دوام بوده به طوریکه واژه‌ «مادی» به معنای نهر منشعب از این رود حیات‌آفرین نیز از همان زمان مادها وام گرفته شده است، گفت: متاسفانه در چند دهه گذشته عمل نکردن به مفاد این طومار ۵۰۰ ساله زاینده رود را خشک، محیط زیست را نابود و کشاورزان را درمانده و بیچاره کرده است.

طومار شیخ بهایی در مورد زاینده رود مورد تایید مرکز پژوهش های مجلس است

وی با بیان اینکه مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی الگوی مدیریت آب را در چارچوب «طومار شیخ ‌بهایی» مورد مطالعه و بررسی قرار داده است، افزود: مرکز پژوهش های مجلس این طومار را قانون آبی منصفانه، عادلانه و بر بنیادی منطقی استوار دانست که مبنای تقسیم آب زاینده‌رود شده و بیش از آنکه واجد خصوصیات فنی باشد در زمینه‌های حقوق آب و توجه و تنظیم قواعد اجتماعی، بهره‌برداری از آب‌های سطحی و ایجاد ساختار برای آب بران حائز اهمیت، است.

محمد رضایی اضافه کرد: مرکز پژوهش ها تاکید کرده که در تدوین و تصویب قانون، این طومار از پیشرفته‌ترین اصول قانونگذاری که امروزه نیز در دنیا مطرح است، استفاده کرده به گونه‌ای که مبانی فکری آن می‌تواند در وضع قوانین کنونی و به ویژه در بخش مرتبط با منابع آب کاربرد داشته باشد.

وی با اشاره به اینکه مرکز پژوهش های مجلس بر اساس طومار شیخ بهایی، حقابه همه مصرف کنندگان را به رسمیت شناخته و امتیاز خاصی نیز برای بالادست و یا پایین دست منظور نشده است، تصریح کرد: این قانون به آب مورد نیاز مناطق مسکونی، باغات و عمارت‌های شهر اصفهان نیز توجه داشته است.

عضو هیئت مدیره نظام صنفی کشاورزان اصفهان افزود: در این قانون به معیشت همه اقشار توجه شده و شاید مهمترین علت وضع این قانون رعایت حقابه مناطق پایین‌دست حوضه رودخانه زاینده‌رود بوده است. این طومار حتی در سال‌های پرآبی (وجود منابع آب بیشتر)، امکان برخورداری عادلانه همه ذینفعان را در نظر گرفته است، به گونه‌ای که اگر در بالادست متناسب با افزایش منابع آب در دسترس، زارعان به افزایش کشت بپردازند برای پایین دست نیز، حقی برابر با آنها معین شده است.

استفاده و برداشت از آب زاینده‌رود در زمانی که استفاده زراعی ندارد، آزاد است

وی در مورد تقسیم آب زاینده رود طبق طومار شیخ بهایی، گفت: استفاده و برداشت از آب زاینده‌رود در زمانی که استفاده زراعی ندارد، آزاد است ولی در زمان نیاز و کم آبی، به صورت سهم‌ بندی تقسیم می‌شود که اشتراک آن برای بلوک‌های هفتگانه به روش طومار شیخ بهایی شامل ۳۳ سهم است.

محمدرضایی با بیان اینکه بلوک لنجان را داری ۱۰ سهم و بلوک ماربین چهار سهم است، گفت: بلوک جی دارای شش سهم، بلوک کرارج سه سهم،‌ بلوک برآن چهار سهم و بلوک رودشین شش سهم است.

وی اعلام کرد: در طوماری که به شیخ بهایی نسبت داده می‌شود، تقسیمات جزئی دیگری نیز وجود دارد اما انتساب این طومار به شیخ بهایی صحیح به نظر نمی‌رسد، چون تقسیم‌نامه آب زاینده‌رود به فرمان شاه طهماسب صفوی است که سواد آن در مالیه اصفهان موجود و مربوط به سال ۹۲۳ هجری قمری است.

عضو هیئت مدیره نظام صنفی کشاورزان اظهار داشت: بنابراین طومار اخیر را به میرفضل الله شهرستانی نسبت می‌دهند که گویا فقط به تأیید شیخ بهایی رسید و تغییراتی جزئی در آن انجام داده است.

وی گفت: بر اساس تقسیم نامه منسوب به شیخ بهایی، آب زاینده رود به ۳۳ سهم اصلی تقسیم می شود. محدوده آبخور این رود تا آنجا که در تقسیمات طومار آورده شده است از اواسط بلوک آیدُغمش (بالاتر از شهر باغ بهادران فعلی) شروع و تا مزرعه دیزی واقع در کرانه شمال غربی تپه شنی ساحل مرداب گاوخونی امتداد دارد.

محمدرضایی اضافه کرد: ۳۳ سهم کلی آب زاینده رود به ۲۷۵ سهم تقسیم شد، سهام ۲۷۵ گانه فوق نیز در بین مادی ها، قراء و مزارع به سهام جزئی تری تقسیم می شود، به طوری که در نهایت، تقسیمات آب زاینده رود در بین قراء و مزارع به سه هزار و ۹۸ سهم جزئی تری تقسیم شده است.