موتورسیکلت، عامل اصلی آلودگی صوتی در شهرها
میزان استاندارد و متوسط آلودگی صوتی در شهرها بین ۴۵ تا ۵۵ دسیبل است، در حالی که شاخص آلودگی صوتی در اصفهان به طور متوسط بین ۷۵ تا ۸۰ دسیبل است.
چراغ قرمز می‌شود؛ همه از ماشین تا موتورسیکلت پشت چراغ متوقف شده‌اند؛ البته هر ازگاهی موتوری از لابلای خودروها خود را به آن طرف چراغ می رساند؛ گویی چراغ قرمز تنها برای خودروها است...
به گزارش ایمنا، ثانیه شمار چراغ راهنمایی به یک که می‌رسد، صدای بوق‌های ممتد خودروها بلند می‌شود و این مقدمه‌ای است برای شروع درگیری وسط خیابان...
روزانه بارها و بارها با این نوع رفتارها و صداهای ناهنجار روبرو می شویم، اما دیگر بوق‌های ممتد، صدای ناهنجار موتورسیکلت‌ها، صدای بلند زنگ موبایل، فریادهای فروشندگان و حتی صدای دعوا وسط خیابان برایمان عادی شده است، بی آنکه بدانیم این صداهای دلخراش تا چه اندازه جسم و روح‌مان را نشانه گرفته است.
بسیاری از رانندگان وقتی عصبانی می‌شوند دست خود را روی بوق خودرو می گذارند، عده‌ای دیگر وقتی خوشحال هستند بوق‌های ممتد می‌زنند، یکی راننده سرویس مدرسه است و هر روز صبح با بوق زدن می گوید که آمده، گویی در اطراف منزل دانش آموز هیچ کسی زندگی نمی‌کند... هر روز صداهای دلخراش را در اطراف‌مان می شنویم و بی تفاوت از کنار آن می‌گذریم.
شاید در این روزها که آلودگی هوا و ترافیک گریبان شهرها را گرفته، کسی به معضل آلودگی صوتی فکر نمی‌کند، این در حالی است که کارشناسان زیست محیطی و مسئولان شهری هشدار می‌دهند، اگر وضع به همین روال پیش برود، در آینده‌ای نه چندان دور آلودگی صوتی در فهرست معضلات جدی کلانشهرها جای خواهد گرفت.
طبق آخرین آمار، شهر اصفهان در جایگاه دوم آلودگی‌های صوتی کشور قرار دارد که نیمی از آن ناشی از سروصداهای ناهنجارموتورسیکلت ها، ۳۰ درصد مربوط به خودروهای شخصی، ۲۰ درصد مربوط به کارگاه‌ها و نزدیک دو درصد به واسطه صداهای خودروهای سنگین و اتوبوس‌های شهری است.
بی‌توجهی به آلودگی صوتی چالش آزاردهنده
محمود سلطانی کارشناس، پژوهشگر و فعال محیط زیست در این خصوص به ایمنا گفت: یکی از مشکلات مراکز شهری وجود سر و صداهای مزاحم یا آلودگی صوتی است که مهمترین منابع تولید آن در کلانشهرها شامل فعالیت‌های صنعتی و کارگاهی، مراکز خدماتی مانند پایانه‌های مسافربری، رفت و آمد خودروها، بوق زدن خودروها، عملیات ساختمانی، پرواز هواپیما و حرکت و صدای بوق قطار در شهرهایی که فرودگاه و ایستگاه راه آهن دارند، است.
سلطانی افزود: تمام منابعی که درباره آلودگی صوتی شهرها عنوان شد، به جز سر و صدای قطار، درباره شهر اصفهان نیز صدق می‌کند، به عنوان مثال بخش جنوب شهر شامل مناطق پنج و شش شهرداری علاوه بر منابع آلودگی صوتی که در بیشتر شهرها وجود دارد، تحت تاثیر پرواز هلی‌کوپترهای نظامی هستند، همچنین در شمال شهر اصفهان مناطق هفت و ۱۴ شهرداری به شدت تحت تاثیر رفت و آمد و سر و صداهای مزاحم و مداوم کامیون‌هایی است که برای طی مسافت شمال به جنوب کشور ناگزیر از ورود به این مناطق هستند.
وی با ابراز نگرانی از اینکه تاکنون اثرات آلودگی صوتی در شهرها در مقایسه با آلودگی هوا و دیگر مشکلات زیست محیطی آنچنان که باید مورد توجه و اهمیت قرار نگرفته است، گفت: این در حالی است که وجود آلودگی صوتی در محیط کار و زندگی شهروندان چنانچه از میزان معینی که حدود مجاز آلودگی نامیده می‌شود، بیشتر باشد و ادامه پیدا کند به تدریج سلامت جسمی و روانی شهروندان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
سلطانی شناخته‌شده‌ترین اثرات جسمی و روانی سر و صداهای مزاحم و آلودگی صوتی بر سلامت انسان را شامل کاهش شنوایی، ناراحتی عصبی، سردرد، کج خلقی، سوء هاضمه، زخم معده، فشار خون بالا، انعقاد رگ‌ها و سکته قلبی اعلام کرد و گفت: اثرات برخی صداهای شدید در مراکز مسکونی، مانند پرواز سطح پایین هواپیماها و انفجار در معادن می‌تواند سبب لرزش و شکستگی شیشه‌ها، ایجاد شکاف در ساختمان‌ها و خسارت‌های مالی شود.
این فعال محیط زیست تصریح کرد: مهمترین اقدام برای پیشگیری و کنترل منابع تولید آلودگی صوتی، مکان یابی درست مراکز کار و فعالیت، برنامه ریزی ساعات کار مراکز فعالیت، رعایت مسایل بهداشتی در این مراکز، ساماندهی شبکه حمل و نقل شهری با هدف کاستن از سفرهای غیرضروری درسطح شهر، ایجاد محدودیت‌های ترافیکی در شهر، الزام خودروها به انجام معاینات فنی، آموزش رانندگان به استفاده کمتر از بوق و دیگر تجهیزات تولید سر و صدا، ایجاد محدودیت زمانی برای انجام عملیات ساختمانی و محدودیت رفت و آمد موتورسیکلت‌ها است.
وی عایق‌بندی ساختمان‌ها و استفاده از ملزومات مناسب مانند شیشه دوجداره، پایش محیط از طریق نصب دستگاه‌های مخصوص سنجش آلودگی صوتی در نقاط مختلف شهر و پایش مستمر محیط به منظور شناسایی منابع اصلی تولید آلودگی را از دیگر راهکارهای رفع آلودگی‌های صوتی دانست و اظهارکرد: به استناد مواد سه و چهار آیین‌نامه آلودگی صوتی، عوامل ایجاد آلودگی صوتی در مهلتی که دستگاه مسئول، یعنی سازمان حفاظت محیط زیست، به آنها می‌دهد مکلف به کنترل منبع و رفع آلودگی هستند در غیر این صورت می‌توان از فعالیت آنها جلوگیری کرد.
سلطانی اظهارکرد: در شهر اصفهان طی دهه‌ها و سال‌های گذشته، فرودگاه، کارخانه‌ها و بسیاری از کارگاه‌ها و مشاغل مزاحم به خارج از شهر منتقل و ایستگاه قطار نیز در خارج از مناطق مسکونی مکان‌یابی شد، با وجود این هرچند آلودگی صوتی در برابر آلودگی هوا و دیگر مشکلات شهری هنوز جزء مطالبات جدی و عمومی شهروندان نیست، اما دستیابی به توسعه شهری پایدار و تأمین سلامت شهروندان به خصوص نسل‌های آینده، ایجاب می‌کند کنترل و کاهش بهتر و بیشتر منابع آلودگی صوتی در دستور کار تصمیم‌گیران شهر قرار گیرد.
وی ادامه داد: از جمله مهمترین اقداماتی که در این زمینه می‌توان انجام داد انتقال پایانه‌های مسافربری بین شهری به خارج از شهر، جابه جایی پادگان‌ها و پایگاه‌های هلی‌کوپترها، ایجاد رینگ شمالی شهر با هدف هدایت کامیون‌هایی که در مسیر شمال و جنوب کشور از اصفهان عبور می‌کنند، توسعه بیش از پیش ناوگان حمل و نقل عمومی، مدیریت و مکان‌یابی مناسب برای استقرار و یا جابه جایی کارگاه‌های پرسرو صدا و مزاحم، حفظ و گسترش فضاهای درختکاری شهر به منظور کنترل انتشار سر و صدا است.
ایجاد فضاهای سبز عمودی و نصب صوت شکن‌ها در شهر
هم چنین، رییس کمیسیون حمل و نقل، محیط زیست و فناوری اطلاعات شورای شهر اصفهان در این زمینه اظهارکرد: در شهری مانند اصفهان که از آلودگی صوتی رنج می‌برد، یکی از راهکارهای کاهش این نوع آلودگی‌ها، ایجاد فضاهای سبز عمودی است، این اقدام توسط معاونت خدمات شهری هر چند با انگیزه افزایش سرانه فضای سبز در دستور کار قرار گرفته و اعتبار لازم در بودجه سال آینده شهرداری لحاظ شده است.
علیرضا نصر اصفهانی گفت: مشکل آلودگی صوتی در بیشتر شهرهای صنعتی و بزرگ جهان از جمله در کلانشهرهای ایران مانند تهران، اصفهان، تبریز، مشهد، به عنوان یکی از مهمترین معضلات زیست‌محیطی تلقی می‌شود که یکی از مصادیق بارز آن بوق خودروها است.
وی با انتقاد از اینکه این روزها تمام حرف زدن‌ها با بوق زدن انجام می‌شود، افزود: بوق زدن های نابجا باعث آزار و اذیت و سلب آسایش و آرامش مردم شده، این در حالی است که بوق زدن فقط می‌تواند یک کارکرد داشته باشد و آن هم هشدار به کسانی که در خیابان‌ها در مقابل خودروها قرار گرفته یا مانع ایجاد می‌کنند.
نایب رییس شورای اسلامی شهر اصفهان با بیان اینکه بهترین راه مقابله با این پدیده ارتقاء فرهنگ شهروندی است، تاکید کرد: خودروسازان باید در انتخاب نوع بوق خودرو تجدید نظر کرده و بوق های خشنی که روح و روان مردم را آزار می‌دهد را بر روی خودروها نصب نکنند.
وی ادامه داد: در مباحث فرهنگی و آموزشی، گرچه بوق‌زدن در هر مکانی دارای اشکال است، اما مکان‌هایی که نیاز به آرامش بیشتری دارد مثل اطراف بیمارستان‌ها، خانه سالمندان، مدارس و مراکز آموزشی، لازم است علایم هشداردهنده نصب و کارهای فرهنگی صورت گیرد.
نصر اصفهانی گفت: باید در مجوزهایی که برای ساخت واحدهای مسکونی صادر می شود، وجود فاصله مناسب با خیابان‌ها و معابر اصلی شهر مد نظر قرار گیرد.
وی با بیان اینکه طبق برنامه‌ریزی های صورت گرفته به زودی صوت شکن‌ها بر روی پل‌های شهر نصب می‌شود، اظهارکرد: قرار است ایستگاه‌های سنجش آلودگی صوتی در برخی از مناطق شهر اصفهان جانمایی تا شدت آلودگی‌های صوتی خیابان‌های شهر را بررسی و صوت شکن‌ها در مکان‌های شناسایی شده نصب شود.
رییس کمیسیون حمل و نقل، محیط زیست و فناوری اطلاعات شورای شهر اصفهان انتقال مشاغل مزاحم از فضاهای مسکونی به بیرون از شهر را دیگر راهکار سازنده در کاهش آلودگی‌های صوتی و هوا دانست و تصریح کرد: سازمان میادین و ساماندهی مشاغل شهری شهرداری اصفهان متولی انجام این اقدام است، البته این موضوع در قالب لایحه‌ای در شورای شهر مصوب شده و به تدریج باید عملیاتی و اجرایی شود.
موتورسیکلت، عامل اصلی آلودگی صوتی در شهرها
مدیر مرکز پایش و کنترل کیفیت هوای اصفهان نیز به خبرنگار ایمنا گفت: آلودگی صوتی همچون آلودگی هوا و آب به عنوان یکی از آلودگی‌های زیست محیطی گریبانگیر کلانشهرهای کشور شده است.
ابوالفضل خسروی افزود: علیرغم اینکه انسان قابلیت تطابق با سر و صدا را دارد، آثار آلودگی صوتی به صورت ناخودآگاه عوارض خود را بر انسان ایجاد می‌کند، به طور مثال عوارضی که بر سیستم عصبی و جسم انسان دارد، باعث کاهش تحمل و تاثیر بر خلق و خوی افراد و تأثیر بر روابط اجتماعی و خانوادگی آنها می‌گذارد.
وی ادامه داد: میزان استاندارد و متوسط آلودگی صوتی در شهرها بین ۴۵ تا ۵۵ دسیبل است، در حالی که شاخص آلودگی صوتی در اصفهان به طور متوسط بین ۷۵ تا ۸۰ دسیبل است.
خسروی از نصب پنج ایستگاه سنجش آلودگی صوتی شهر در شهر اصفهان خبر داد و گفت: این ایستگاه ها در نقاطی همچون میدان انقلاب، خیابان کاوه و در سطح مناطق ۹ و ۱۱ شهرداری اصفهان نصب شده وآلودگی های صوتی به صورت مرتب و لحظه‌ای پایش می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: هر زمان نتایج پایش به دست آمد، می توان برنامه‌ریزی‌های لازم برای کاهش آلودگی‌های صوتی را همچون آلودگی هوا انجام داد.
وی با ابراز نگرانی از اینکه در کلانشهر اصفهان مانند سایر کلانشهرها آلودگی‌های صوتی ناشی از منابع ثابت و متحرک وجود دارد، تصریح کرد: صنایع و مشاغلی که در محیط شهری سر و صدا ایجاد و باعث آزار و اذیت ساکنان اطراف می‌شود، منابع ثابت آلودگی هوا به شمار می رود و منابع متحرک بیشتر مربوط به سروصدای ناشی از موتورسیکلت‌ها، خودروها، ترافیک، همجوار بودن مناطق مسکونی با اتوبان‌ها و فرودگاه‌ها است که اثرات خاص خود را بر روی سلامت شهروندان می‌گذارد.
مدیر مرکز پایش و کنترل کیفیت هوای اصفهان ادامه داد: یکی از آلودگی‌های صوتی کلانشهرها، استفاده نابه جا از بوق خودروها است که متأسفانه در اصفهان شاهد سروصدای زیاد ناشی از همین بوق زدن‌ها هستیم.
وی با بیان اینکه بوق زدن یکی از سروصداهای ناگهانی است که باعث کاهش آستانه تحمل، سلامت و بهداشت ساکنان شهر می شود، راهکار رفع این معضل را انجام اقدامات فرهنگی و ایجاد فرهنگسازی برای رانندگان دانست و اظهارکرد: قوانین راهنمایی و رانندگی، بوق زدن‌های غیرضروری در اطراف محدوده مراکز درمانی، بیمارستان‌ها و مناطق مسکونی را برای رانندگان ممنوع کرده، از این رو انتظار می‌رود رانندگان به قوانین احترام بگذارند و آرامش را از شهر و شهروندان را سلب نکنند.
خسروی تردد موتورسیکلت‌ها را یکی از دلایل مهم وجود آلودگی‌های صوتی در شهرها خواند و گفت: بیشتر راکبان موتورسیکلت با گازدادن‌های زیاد باعث آزار شهروندان می شوند، از این رو باید تمهیداتی برای آنها اندیشیده شود.
وی استفاده از موتورسیکلت های برقی به جای موتورسیکلت‌های بنزینی را راهکاری سازنده دانست و اظهارکرد: در حال انعقاد قرارداد با تولیدکنندگان موتورسیکلت‌های برقی هستیم تا به زودی جایگزین موتورهای بنزینی شهر شود.
مدیر مرکز پایش و کنترل کیفیت هوای اصفهان با بیان اینکه بزرگراه ها و اتوبان ها در ایجاد آلودگی صوتی شهرها نقش دارد، تصریح کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد آلودگی ناشی از ترافیک و سروصدای حاکم در اتوبان ها و پل‌های هوایی در اصفهان وجود دارد، از این رو شهروندان ساکن در اطراف اتوبان‌ها و بزرگراه‌های شهر باید برای نجات از آلودگی‌های صوتی از پنجره های دو جداره برای منازل خود استفاده کنند و شهرداری نیز باید کاشت درختان و فضای سبز که مانع از فشار آلودگی صوتی می‌شود را در دستور کار قرار دهد.
به گزارش ایمنا، تاثیر آلودگی صوت مانند آلودگی هوا نیست که در برخورد با آن شاهد عوارض لحظه ای مانند سوزش چشم، صرفه یا احساس خفگی باشیم، بلکه ممکن است هیچگاه اثر آن را نبینیم، زیرا این نوع آلودگی تاثیرات خود را بر روح و روان انسانها می‌گذارد.