موزه ریسباف در بلاتکلیفی به سر می‌برد

کارخانه تاریخی ریسباف اصفهان که قرار شد به موزه ملی اصفهان تبدیل شود پس از گذشته بیش از یک سال از امضای قرارداد، هنوز در سیر فراموسی به سر می‌برد بنایی که با این بلاتکلیفی ممکن است به فنا برود!

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، 85 سال پیش بنایی ایجاد شد که قبل‌تر از آن ماکس شونمان آلمانی معمار کارخانه‌های اصفهان، نقشه کارخانه‌ای را در اصفهان طراحی کرد، کارخانه‌ای که در آن روایت تلاش کارگران اصفهانی است که سال‌ها در آن تلاش کرده‌اند؛ بنایی که هم‌اکنون غبار فراموشی در آنجا پرسه می‌زند.

کارخانه‌ای که حاصل ریسک‌پذیری یا جسارت اقتصادی فضل‌الله دهش بود که شهامت به خرج داد و پا به میدان گذاشت و دومین کارخانه ریسندگی اصفهان را احداث کرد، البته در تاریخ گفته شده که ماکس شونمان نه تنها نقشه این بنای بزرگ را طراحی کرد که وی حتی رد خرید ماشین آلات این کارخانه نیز به دهش ریسک‌پذیر کمک زیادی کرد.

روزنامه اخگر، سال پنجم، شماره 850، 18 خرداد 1312 نیز خبر تاسیس و راه‌اندازی کارخانه‌های آن دوران اصفهان را به دقت منتشر می‌کرد، در اخبار مربوط به تاسیس کارخانه «ریسباف» نوشت: «چون قرار خرید کارخانه نساجی اصفهان سابقا داده شده و محتمل است به زودی کارخانه براساس قرارداد به اصفهان حمل گردد، بنابر این از طرف شرکت سهامی کارخانه، زمینی در اول پل‌های چهارباغ مقابل باغ زرشک، برای محل کارخانه خریداری شده و مسیو شونمان مهندس هم، مشغول طرح نقشه ساختمان بنای کارخانه است که به زودی پس از تهیه نقشه، شروع به ساختمان محل نمایند.

این بنای صنعتی تاریخی سال 1381 به ثبت ملی نیز رسید، با وجود فراز و فرودهایی که پشت سر گذاشته و پس از تعطیلی تاریخی آن در سال‌های گذشته هنوز با دست‌اندازهایی روبرو است، چرا که قرار شد این بنای تاریخی به موزه ملی اصفهان تبدیل شود.

بر اساس قراردادی که وزارت راه با بانک ملی امضا کرد، قرار شد این بنا به وزارت راه و شهرسازی منتقل شود و پس از آن اقدامات دیگر برای تبدیل به موزه ملی اصفهان را سپری کند، امضایی که دی ماه سال گذشته صورت گرفت و هنوز پس از گذشت بیش از یک سال از این امضای ویژه هنوز ریسباف در هاله‌ای از ابهام به سر می‌برد.

این بی‌خبری و بلاتکلیفی تا حدی بود که چندی پیش شایعه خرید و فروش و قطعه فروشی زمین‌های این کارخانه تاریخی شنیده شد که رسول زرگرپور استاندار سابق اصفهان و مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان واکنش جدی نسبته به این موضوع نشان دادند.

این دو مقام مسئول متفق‌القول پاسخی مبنی بر اینکه این زمین دولتی است امکان قطعه‌بندی و فروش وجود ندارد، اعلام کردند.

آمادگی آلمان برای احیا و مرمت بنای تاریخی ریسباف اصفهان

تبدیل کارخانه ریسباف به موزه ملی اصفهان با حمایت آلمانی‌ها رقم خورد به گونه‌ای که محسن مهرعلیزاده استاندار اصفهان چندی پیش در جمع اهالی رسانه گفت: دولت آلمان آمادگی خود را برای همکاری و کمک به دولت ایران برای احیا و مرمت بنای تاریخی کارخانه ریسباف اصفهان به منظور حفظ تنها اثر باقی مانده از یک معمار آلمانی اعلام کرده است.

وی با اشاره به اینکه تمام آثار این معمار آلمانی در جنگ جهانی دوم از بین رفته است، گفت: کارخانه ریسباف اصفهان تنها اثر به جا مانده از این معمار آلمانی است و به همین دلیل دولت آلمان به منظور بزرگداشت این معمار بزرگ، آمادگی خود را برای کمک به احیای این بنای تاریخی اعلام کرده است.

مهرعلیزاده بیان کرد: این کارخانه در آینده نه چندان دور به محلی برای جذب گردشگران خارجی و محلی برای برگزاری نمایشگاههای دائمی تبدیل می‌شود و به عنوان استاندار این خطه مکلف و علاقه مندم که این حرکت را با تمام قوا حمایت کنم.

وی تصریح کرد: تاکنون بنابه دلایلی حفظ ارزش های فرهنگی مورد کم توجهی قرار گرفته و چندین کارخانه و مراکز تولیدی دیگر در مسیر ساخت و سازهای شهری از بین رفته است.

درخواست واگذاری کارخانه ریسباف به شهرداری اصفهان

چند پیش نیز شهردار اصفهان خواستار واگذاری کارخانه ریسباف به مدیریت شهری شد تا این اثر تاریخی به محلی برای ارائه خدمات به شهروندان تبدیل شود.

قدرت الله نوروزی در هفتمین کنفرانس بین المللی توسعه پایدار و عمران شهری که با حضور وزیر راه و شهرسازی،‌استاندار، مدیران استانی و شهری برگزار شد با تاکید بر اینکه فضاهایی مانند کارخانه ریسباف ظرفیت به کارگیری برای همه اقشار از شهروندان تا دوستداران هنر و میراث فرهنگی را دارد، گفت: اگر به تشخیص وزیر راه و شهرسازی و مدیر کل راه و شهرسازی استان این فضا که از وسعت زیادی برخوردار است و بخشی از میراث نه چندان دور اصفهان محسوب می شود، به مدیریت شهری سپرده شود، شهرداری می‌تواند بر اساس طرحی مناسب جهت فضاهای شهری، متناسب با نوع ساخت کارخانه، این مکان را به مرکز خدمت رسانی به شهروندان تبدیل کند.

فریدون اللهیاری مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان نیز در پاسخ به این واگذاری به تسنیم گفت: درخواست‌هایی که مبنی بر واگذاری کارخانه ریسباف اصفهان شده در شورای سیاست‌گذاری و کمیته راهبردی تصمیم‌گیری می‌شود.

وی گفت: این طرح باید آماده شود و در شورای سیاست گذاری و کمیته راهبردی راجع به عملیاتی شدن آن برنامه‌ریزی صورت گیرد.

اللهیاری بیان کرد: در واقع درخواست‌ها باید در آنجا تصمیم‌گیری شود و پس از آن، با مشارکت کسانی که قصد در پیشبرد آن دارند، از طرح استفاده شود کرد.

موزه ریسباف در بلاتکلیفی به سر می‌برد

با وجود توجه آلمانی‌ها، استاندار و شهردار اصفهان مبنی بر حمایت و تبدیل این بنای تاریخی به موزه اما هم‌چنان ریسباف در بین تاریخ گم شده است.

دبیر انجمن موزه داران اصفهان در این مورد به تسنیم گفت: تبدیل کارخانه قدیمی ریسباف به موزه هنوز در بلاتکلیفی به سر می‌برد.

عباس نکوئی با اشاره به وضعیت موزه ریسباف اظهار داشت: سال گذشته آخرین جلسه با استاندار را در مورد موزه ریسباف برگزار کردیم. تبدیل کارخانه قدیمی ریسباف به موزه رسانه‌ای شد و قرار شد بهترین طراحی برای این موزه نیز به مناقصه گذاشته شود.

وی افزود: در این باره یک کارگروه کشوری و استانی نیز ایجاد شد و پیگیری‌هایی نیز صورت گرفت اما متأسفانه این مسئله هنوز اجرایی نشده است.

دبیر انجمن موزهداران اصفهان گفت: در جلسه‌ای که با مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان و نمایندگان مجلس داشتیم به این نتیجه رسیدیم که راه و شهرسازی هنوز این بنا را واگذار نکرده و این در حالی است که پول به آن‌ها پرداخت شده و حتی ثبت ملی نیز شده است.

وی بیان کرد: این مسئله را در حضور شهردار اصفهان نیز مطرح کردیم که وی گفت این فضا برای موزه زیاد است و ما مثال موزه لوور را برای او زدیم و هم‌چنین تعداد آثاری که در دست مجموعه‌داران و یا در موزه‌های خصوصی است.

نکوئی تصریح کرد: قرار است با استاندار در مورد موزه ریسباف، موزه خط و روزنامه و موزه تاریخ طبیعی جلسه‌ای داشته باشیم که بسیاری از موارد مشخص می‌شود.

دیوار نوشته‌هایی از سال 1331 !

ذکر این نکته نیز جالب است و آن اینکه ریسباف ‌هم‌اکنون تنها کارخانه و نمادی از معماری مدرنیته از 85 سال پیش نیست در بازدیدی که به تازگی از این بنای تاریخی شده علاوه بر اسناد کاغذی و اشیا، دیوارهای ریسباف حامل روایت‌های بی‌نظیری است که شامل پوسترهای به جا مانده از دوران جنگ، ،عکس شهدا، دیوارنوشته‌ها و یادداشت‌ها و یادگاری‌های کارگران و کارمندانی است که روزگاری در آنجا کسب روزی داشته‌اند که اسناد بلاواسطه‌ای از دوران‌های مهم و روایت‌های انسانی اصفهان هستند.

دیوار نویسی باقی مانده از 1331 و چندین نمونه پوسترهای ارزشمند که هم از جهت تصویری و هم از جهت اطلاعات تاریخی حاوی نکات نادری بودند؛ ریسباف خاطرات شفاهی زیادی در ذهن اصفهانی‌ها به یادگار گذاشته است.

مشخص نیست چرا این تغییر کاربری انقدر زمان برده و پس از تماس با مسئولان پاسخی مبنی بر پیگیری‌ها را می‌شنویم، بنایی که با این بلاتکلیفی ممکن است به فنا برود!