سرنوشت نامعلوم کاخ جهاننما
چند روزی است که حصارهای فلزی شهرداری اصفهان، دورتادور بقایای کاخ ثبت ملی شدۀ جهاننما در چهارباغ عباسی را پوشاندهاند و این اقدام، نگرانیهایی را در پی داشته است.
به گزارش ایسنا بقایای کاخ جهاننما مربوط به دورهی صفویه است و سال ۱۳۹۵ در فهرست میراث ملی کشور به ثبت رسیده. پیشتر، دورِ بخش کاوش و مرمتشدۀ محدودۀ کاخ جهاننما، حصاری شیشهای کشیده شده بود و مردم میتوانستند شاهد بقایای این کاخ، در نخستین سایت موزه شهری اصفهان باشند.
فریدون اللهیاری، مرداد ماه 1395 بعد از انجام مرحله کاوش بخشی از بقایای این کاخ طی گفت و گویی با ایسنا اعلام کرده بود: بازسازی کاخ جهاننما در شورای فنی میراث فرهنگی تأیید شده و طبق توافق شهرداری با میراث، تا سفتکاری به عهده شهرداری و بخش نازککاری به عهده میراث فرهنگی باشد.
علمدار علیان ، مسئول باستانشناسی اداره کل میراث فرهنگی اصفهان، نیز مردادماه سال ۱۳۹۶ به خبرگزاری مهر گفته بود: سایت موزه کاخِ جهاننما از نوروز امسال به شکل موقتی و بهمنظور ساماندهی این محدوده در ایام عید در محل اصلی این کاخ در دروازه دولت اصفهان ایجادشده و کاخ جهاننمای اصفهان مطابق با نقشههای قدیمی به شکل کامل بازسازی خواهد شد. این طرح در شورای بازبینی میراث فرهنگی کشور نیز به تصویب رسیده است اما بحث اجرایی آن پیچیدگیهای خاص خود را دارد.
فریدون اللهیاری ، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان اصفهان، در گفت و گویی که مهرماه سال ۱۳۹۶ با گروه استانهای خبرگزاری باشگاه خبرنگاران جوان داشته درباره این کاخ اظهار کرده بود: درصدد برنامهریزی برای آن هستیم که مشخص کنیم کاخ جهاننما در چه ابعاد و با چه فرم و شکلی باید در ورودی خیابان چهارباغ عباسی ساخته شود اما بسیاری از سازههای معماری و کاربریهای موجود پیرامون کاخ جهاننما در دوره تاریخی که این کاخ ساختهشده وجود نداشته و طبیعی است که ایجاد این کاخ ازنظر فضایی شرایط جدیدی را ایجاد خواهد کرد که باید ساماندهی فضایی پیرامون این کاخ نیز در نظر گرفته شود.
وی اردیبهشتماه ۱۳۹۸ نیز طی گفتگویی با یک از خبرگزاریها گفته بود: توافق و تفاهمنامهای برای بازسازی و احیای کاخ جهاننما تدوین شد اما با توجه به اهمیت «کاخ جهاننما» این طرح برای بررسی و تصویب نهایی به شورای عالی فنی معاونت میراث فرهنگی کشور ارسال شد که ملاحظاتی برای آن در نظر گرفتند و این ملاحظات نیاز به مطالعات بیشتری دارد.
اللهیاری خاطرنشان کرده بود: الزامات تعیینشده در شورای عالی فنی معاونت میراث فرهنگی در بازسازی کاخ «جهاننما» تعریفنشده؛ بلکه این الزامات، مداخلاتی است که باید در پیرامون کاخ «جهاننما» صورت بگیرد و فعلاً به آینده موکول شده تا با رعایت بحث ساماندهی فضایی و ملاحظات پیرامونی، امکان بازسازی و احیای آن فراهم شود.
حالا، ناصر طاهری، معاون میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان اصفهان درباره چرایی حصارکشی دور بقایای این کاخ به ایسنا میگوید: در حال حاضر فقط حصار کشی انجام و محدوده کارگاهی شهرداری اصفهان مشخصشده است. هدف اجرای کارِ کفسازی محور میانی بود اما ما آن را متوقف کردیم.
او خاطرنشان میکند: ما با شهرداری اصفهان مکاتبه کردهایم تا طرح خود را برای اداره کل میراث فرهنگی اصفهان ارسال کند و بعد از بررسی، اگر طرح مورد تائید بود کار ادامه پیدا میکند و اگرنه باید طبق نظر ما برای این محدوده تصمیمگیری شود.
معاون میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان اصفهان در پاسخ به سؤال خبرنگار ایسنا مبنی بر چگونگی حفظ حریم و عرصۀ این اثر ثبت ملی شده اظهار میکند: عرصه بقایای کاخ جهاننما ثبت است و قطعاً حفظ میشود اما تمهیدات و راهکارهای نجات بخشی هم داریم که اگر خواستند روی آن را سنگفرش کنند، محدوده را پوشانده و عایق میکنیم تا حفاظت شود و بعد میتوانند کار خود را انجام بدهند.
گویا عملیات سنگفرشِ محور میانی چهارباغ، آنقدر مهم است که نهتنها مطالعات بر روی پروژۀ احیای این کاخ را کنار زده، بلکه قادر است، حریم و عرصۀ این اثرِ ثبت ملی شده را نیز بپوشاند و تا قلب دروازه دولت پیش برود.