اگر عمر خورشید به پایان برسد، چه اتفاقی رخ میدهد؟
شبی آرام با آسمانی صاف را در نظر بگیرید که ستارهها بدون حضور آلودگی نوری و نورهای مزاحم در شهرهای مدرن، پر زرق و برق بهنظر میرسند. حضور دسته جمعی ستارهها و این حس که آنقدر به شما نزدیکاند که میتوانید با دست خودتان آنها را اصطلاحا بچینید، قطعا برای هر انسانی فارغ از سن و سالش جذابیت زیادی دارد.
شبی آرام با آسمانی صاف را در نظر بگیرید که ستارهها بدون حضور آلودگی نوری و نورهای مزاحم در شهرهای مدرن، پر زرق و برق بهنظر میرسند. حضور دسته جمعی ستارهها و این حس که آنقدر به شما نزدیکاند که میتوانید با دست خودتان آنها را اصطلاحا بچینید، قطعا برای هر انسانی فارغ از سن و سالش جذابیت زیادی دارد. اما شاید این واقعیت را ندانید که خورشید منظومه شمسی نیز در واقع یک ستاره است که بهطور ذاتی نورانی بوده و میدرخشد.
شکلگیری خورشید در حدود 4.6 میلیارد سال پیش با از هم پاشیدن ابرهای گازی عظیم و ذرات گرد و غبار مولکولی آغاز شد. همانطور که این ابرهای گازی فشرده میشدند، نیروی جاذبه، ذرات را به مکانهای مجزایی جابجا نمود؛ بهصورتی که بسیاری از این ذرات در نهایت در مداری به دور نقطهای که مرکز این ابرهای گازی محسوب میشد، قرار گرفتند. 100 هزار سال دیگر سپری شد و این مدارها شروع به فروپاشی کردند تا آنکه افزایش دما و فشار منجر به احتراقی بزرگ و شکلگیری هسته خورشید گردید. سپس چندین میلیون سال گذشت تا خورشید به شکل و شمایل امروزی که آن را میشناسیم تبدیل شود.
با هر ثانیهای که سپری میشود، خورشید 544 میلیون تن گاز هیدروژن را به منظور تولید انرژی به گاز هلیوم تبدیل میکند. اما منبع هیدروژن خورشید محدود بوده و احتمالا در 5 تا 7 میلیارد سال دیگر به اتمام خواهد رسید. در آن زمان سوخت خورشید تمام شده و از همین رو درجه حرارت خورشید بالا میرود، ابعادی بزرگتر پیدا کرده و در نهایت سیاره زمین را تبخیر میکند!
مشکل اصلی اینجاست که ساکنان زمین خیلی زودتر از این زمان متوجه تغییرات خورشید خواهند شد. در حدود یک میلیارد سال دیگر، درجه حرارت خورشید بالاتر رفته و در نتیجه آب اقیانوسها تبخیر میشود. به احتمال زیاد بشر قادر به کنترل خشکسالی گستردهای که سرتاسر زمین را فرا میگیرد نخواهد بود و جز آخرین موجوداتی خواهد بود که در این سیاره از بین خواهد رفت.
گیاهان اولین گونههایی در طبیعت هستند که آسیب میبینند. در واقع حرارت خورشید آنقدر زیاد میشود که عملا فتوسنتزی صورت نخواهد گرفت. بدون غذا، حیوانات گیاهخوار گرسنه باقی میمانند. با از بین رفتن این حیوانات، گونههای گوشتخوار و درنده نیز غذایی برای خوردن پیدا نخواهند کرد. در نهایت بدون وجود آب، گیاهان و حیوانات، انسان نیز از بین خواهد رفت.
زمانی که خورشید در اواخر عمرش، داغتر از قبل میسوزد، گیاهان موجود در سیاره زمین جز اولین گونههایی هستند که منقرض خواهند شد.
البته ما در آن روزها قطعا حضور نداریم که این صحنهها را با چشم خودمان ببینیم اما در 3.5 میلیارد سال دیگر، خورشید آنقدر بزرگ و داغ میشود که کوههای زمین شروع به ذوب شدن خواهند کرد. در این هنگام، اتمسفر زمین شباهت زیادی به سیاره ونوس پیدا میکند، اتمسفری که 96 درصد آن از گاز دیاکسیدکربن و باقی آن ترکیبی از نیتروژن و اجزای دیگر تشکیل شده است. پس از گذر چند میلیارد سال دیگر و اشباع شدن زمین از ترکیب دیاکسیدکربن شبهمایع و حرارت بالا، در نهایت توسط خورشیدی که خودش هم به پایان عمرش نزدیک میشود، بلعیده خواهد شد.