عضله بدنی در دام داروهای هورمونی دامی
چندی است استفاده از داروهای هورمونی بین جوانان ورزشکار شایع شده است و هر از گاهی داروها تفاوت هایی پیدا می‌کند و سر و کله نوع دیگر با تبلیغات بیشتر پیدا می‌شود! حالا هم که زمزمه‌هایی از وجود داروهای هورمونی دامی در برخی از باشگاه‌های بدنسازی می‌شنویم.
اصفهان زیبا: چندی است استفاده از داروهای هورمونی بین جوانان ورزشکار شایع شده است و هر از گاهی داروها تفاوت هایی پیدا می‌کند و سر و کله نوع دیگر با تبلیغات بیشتر پیدا می‌شود! حالا هم که زمزمه‌هایی از وجود داروهای هورمونی دامی در برخی از باشگاه‌های بدنسازی می‌شنویم. به همین منظور بد ندیدیم نظر دکتر سید ابوالفضل مصطفوی، عضو هیئت علمی دانشکده داروسازی اصفهان را درباره این نوع داروها جویا شویم. آنچه در زیر می‌خوانید از زبان وی است:
امروزه جوانان زیادی با علاقه فراوان به ورزش قهرمانی و حرفه‌ای روی آورده که از بین این ورزش‌ها، ورزش بدنسازی توجه بیشتری به خود جلب کرده است. در این ورزش فرد با تمرین‌های مختلف قدرتی و استقامتی بر روی عضلات و استفاده از تغذیه مناسب به ساخت بدنی حجیم، قدرتمند و با چربی کمتر اقدام می‌کند. در این زمینه بسیاری از بدن‌سازان با محدود کردن کالری دریافتی و استفاده از پروتئین‌ها، مکمل‌ها، ویتامین‌ها و مـــواد مغذی و از جملـــه هورمون‌ها در این امر تسریع می‌کنند. اگر چه استفاده از این مـــواد بالاخص هورمون‌هــــا می‌تواند در افزایش کارآیی ورزشی تا اندازه‌ای موثر باشد؛ اما این مواد دارای عوارض متعددی هستند.
خط قرمز اول
متاسفانه مصرف برخی داروهایی که به‌طور معمول استفاده از آنها می‌تواند عوارض خطرناکی در پی داشته باشد، در بین جوانان جویای بدنی عضلانی رایج شده است. دانشمندان دریافته‌اند که استروئیدهای آنابولیک می‌توانند رشد ماهیچه‌های اسکلتی را در جانوران آزمایشگاهی تقویت کنند؛ اما استفاده نابه جا در انسان می‌تواند عوارض متعددی بر سیستم غدد بالاخص غدد جنسی، کبد و کلیه‌ها داشته باشند. برخی از این داروها می‌توانند کاهش عملکرد و اندازه غدد جنسی، عقیم شدن و حتی مرگ را نیز به دنبال داشته باشند. این داروها اولین بار در حیوانات بالاخص در اسب‌ها جهت افزایش توان عضلانی و استفاده موثرتر از آنها در مسابقات استفاده شده و باعث افزایش قدرت بدنی آنها شده است. مواردی از این داروها که تاکنون در باشگاه‌های بدنسازی به‌کار می‌رفته است، از داروهایی است که اصطلاحا به آنها آنابولیزان گفته می‌شود و جهت تجویز در انسان‌ها ساخته شده است.
خط قرمز دوم
با توجه به علاقه جوانان به استفاده از این داروها برخی از باشگاه‌های بدنسازی پا را از این نیز فراتر گذارده و داروهایی که برای افزایش توان بدنی حیوانات ساخته شده و در آنها بالاخص برای اسب استفاده می‌شود، برای انسان‌ها تجویز می‌کنند. نکته مهمی که باید به آن واقع شود، آنکه داروهایی که برای تجویز در انسان مجوز ورود به بازار می‌گیرند، باید دارای شرایط و ویژگی‌های خاصی از قبیل خالص بودن و نداشتن حتی کوچک‌ترین ناخالصی، کیفیت مناسب برای تجویز با توجه به خصوصیات و مشخصات فیزیولوژیک بدن انسان و قدرت اثر لازم در انسان باشند.
یک سوال و یک پاسخ
حال این سوال مطرح است که آیا داروهایی که با توجه به مشخصات فیزیولوژیک حیوان برای حیوانات تهیه می‌شود، برای انسان مانعی ندارد؟در پاسخ به این سوال باید گفت که ماده موثره بسیاری از داروها در انسان و حیوان ممکن است مشابه باشند؛ اما دوز مصرفی در انسان و دام و مواد جانبی که در تهیه یک فرآورده دارویی برای انسان تهیه می‌شود، ممکن است کاملا با مواد جانبی که برای حیوان به‌کار می‌رود، متفاوت باشد. برای مثال اگر مقدار محدودی از مواد جانبی در تهیه یک قرص برای انسان ساخته می‌شود، این مقدار می‌تواند برای آنکه دارو متناسب بدن سگ یا اسب تجویز شود، بسیار بیشتر از مواد جانبی قابل مصرف برای انسان باشد. همین مقدار اضافی مواد جانبی می‌تواند باعث ایجاد عوارض جبران‌ناپذیری در انسان شود. به علاوه برای آنکه فرآورده بتواند در انسان مصرف شود، باید شرایط بسیار دقیق و سختی را طی کند که قابل تجویز در انسان باشد. در حالی که این شرایط و نظارت‌ها برای مصرف دارو در حیوان به دقت داروهای قابل مصرف در انسان نیست. مثلا داروهای مصرفی در انسان در ابتدا باید تحت آزمایشات و کارآزمایی‌های بالینی دقیقی قرار گیرد که این آزمایشات معمولا ابتدا در
حیوانات انجام شده و سپس در تعداد محدودی از انسان‌ها استفاده می‌شوند. اگر در این جمعیت محدود دارو دارای عوارض خاصی نباشد، مراجع قانونی اجازه می‌دهند که این مطالعات در جمعیت بیشتر انسانی آزمایش شوند و پس از بررسی‌های لازم مجوز ورود به بازار می‌گیرد. در بسیاری از مواقع داروها پس از طی کردن مراحل حیوانی در همین مراحل ابتدایی در انسان عوارض حادی نشان می‌دهد و نمی‌توانــــد مجوز ورود به بازار را کسب کند. این مراحل انسانی در حیوانات انجــــام نشــــده بنابراین نمی‌توان از ایمن بودن مصرف این داروها در انسان مطمئن بود. مثال‌ها و شواهد متعددی نیز وجود دارد که مصرف داروهایی که برای حیوانات ساخته شده است، در انسان‌ها دارای عوارض حاد و خطرناکی بوده‌اند. حال در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان داروهای حیوانی را برای انسان به‌کار برد، باید با صراحت پاسخ منفی داد. شما نباید داروهای حیوانی را در انسان مصرف کنید، حتی اگر دوز مناسب انسان را به کار برده و اندازه قرص‌های بزرگ دامی یا حیوانی را کوچک کنید.