دمنوشی برای تقویت اعصاب/ گل گاوزبان سرشار از ویتامین C

گل گاوزبان دارای طبیعت گرم، منبع غنی کلسیم، آهن، پتاسیم، روی، ویتامین‌های B و C است، تسکین دهنده، مقوی بدن و آرامش‌بخش است، در درمان سرماخوردگی، تنگی نفس و گلودرد مفید است، شکم را نرم و کیسه صفرا را باز می‌کند و به دلیل داشتن منیزیم از سرطان پیشگیری می‌کند.

به گزارش فارس، یکی از دمنوش‌های پرطرفدار، خوشمزه و پرخاصیت دمنوش گل گاوزبان است، این دمنوش می‌تواند در وعده عصرانه و در بین حضور گرم خانواده یا دوستان یا قبل از خواب برای داشتن خوابی آرام مورد استفاده قرار گیرد.

آشنایی مختصر با گیاه گل گاوزبان

گل گاوزبان گیاهی است علفی و یک‌ساله که ارتفاع ساقه آن تا 60 سانتی‌متر می‌رسد، ساقه آن شیاردار و خاردار و برگ‌های آن ساده و مخملی و پوشیده از تارهای خشن است که هنگام چیدن گیاه، گزیدگی ملایمی در دست‌ها احساس می‌شود.

گل گاوزبان واقعی شبیه گل انار بوده و تخم آن حلقوی شکل و لعابی است، دارای دم سفید و گلبرگ‌های بنفش و لاجوردی است، این گیاه به صورت خودرو در دامنه‌های البرز می‌روید و از اردیبهشت تا شهریور گل می‌دهد ولی با آنچه در سایر نقاط ایران و جهان می‌روید کاملاً متفاوت است، پزشکان سنتی ایران در معالجه بسیاری از امراض از گل گاوزبان استفاده می‌کردند و نتیجه می‌گرفتند.

گیاه مشابه گل گاوزبان، گیاه «گاوزبان» است که در آمریکا و اروپا و برخی نقاط ایران مثل تبریز و اصفهان می‌روید و به اشتباه به نام گل گاوزبان می‌شناسند، «مرماخوز» هم نامیده می‌شود که گل آن لاجوردی و کوچک و مدور است.

پس از جنگ‌های صلیبی گیاه گاوزبان را از اسپانیا به اروپا آوردند و در آنجا کاشتند و چون در کتاب قانون ابوعلی سینا از گل گاوزبان زیاد تعریف شده بود و این کتاب نیز مورد قبول استادان پزشکی اروپا بود، به همین‌ جهت مورد توجه آن‌ها قرار گرفت، ولی گیاه گاوزبان هیچ یک از خواص گل گاوزبان اصلی را نداشته و در عوض منافع دیگری داشت که کم‌کم محققان اروپایی به آن پی‌بردند.

از جمله این خواص می‌توان به این مورد اشاره کرد که سرشاخه، گل و برگ این گیاه دارای مقداری شوره است که عرق و ادرار را زیاد می‌کند، در صورتی‌ که در کتب طبی ایرانیان که در دانشگاه‌های اروپا تدریس می‌شد، چنین خاصیتی را به گل گاوزبان نسبت نداده بودند.

یکی از سختی‌های محصول گل گاوزبان، برداشت آن دو بار در روز است که باید خوب و منظم چیده شود، نکته قابل توجه دیگر در برداشت گل گاوزبان این است که طبع گرم آن سبب می‌شود در هنگام چیدن محصول، تعریق و احساس خستگی به سراغ انسان بیاید، بنابراین بهترین زمان چیدن آن، صبح زود و قبل از غروب آفتاب است.

برگ‌های گل گاوزبان لعابات زیادی دارد و در درمان بسیاری از بیماری‌ها به کار می‌رود، بخش‌های مصرفی این گیاه را دانه‌ها، برگ‌ها و گل‌های آن تشکیل می‌دهند.

گل گاوزبان را به روش‌های مختلف می‌توان میل کرد در حالی که دم‌کردن آن مرسوم‌تر است ولی در برخی از کشورها، برگ‌های تازه گل گاوزبان را به علت داشتن ویتامین C داخل سالاد می‌ریزند، گل‌های تازه این گیاه بویی شبیه خیار دارد و وقتی در آب خیسانده و با آب‌لیمو و شکر مخلوط شود، مصرف آن برای روزهای گرم بسیار نشاط‌‌انگیز و خنک‌کننده است.

خواص گل گاوزبان

گل گاوزبان دارای طبیعت گرم، منبع غنی کلسیم، آهن، پتاسیم، روی، ویتامین‌های B و C است، تسکین دهنده، مقوی بدن و آرامش‌بخش است، در درمان سرماخوردگی، تنگی نفس و گلو درد مفید است، شکم را نرم و کیسه صفرا را باز می‌کند و به دلیل داشتن منیزیم از سرطان پیشگیری می‌کند.

این گیاه دارای اسید چرب ضروری و تقویت‌کننده اعصاب و روان و حواس پنجگانه و نشاط‌آور است، در درمان اختلال حواس کاربرد فراوانی دارد، اَخلاط سوخته سوداوی را از معده خارج و عوارض آن را از بین می‌برد و در تنظیم اختلالات ادراری و تعریق، مؤثر است.

درمانی مؤثر برای علائم سرماخوردگی

برای درمان سرماخوردگی، تنگی نفس و گلودرد، مفید است، به ویژه زمانی که با عسل طبیعی مخلوط شود؛ جویدن برگ تازه آن برای درمان جوش‌های چرکین دهان اطفال، برفک، سستی دندان و رفع حرارت دهان مؤثر است و همچنین عرق گل گاوزبان برای امراض سوداوی، وسواس و خفقان مصرف می‌شود، برگ‌های آن، التهاب را برطرف می‌کند، حاوی ویتامین C است و به شکل پخته شده، خواص اسفناج را دارد.

گاهی اوقات برخی افراد از استرس، اضطراب، اختلال در تمرکز، کم‌خوابی یا بی‌خوابی ناشی از تغییر فصل رنج می‌برند، بروز این علائم حتی به میزان ناچیز می‌تواند سلامت روح و روان را تحت تأثیر قرار داده و عملکرد طبیعی مغز را مختل کند، در این مواقع مصرف دمکرده گل گاوزبان مؤثر است.

گل گاوزبان در درمان برونشیت مؤثر است، بی اختیاری دفع ادرار و التهاب و ورم کلیه را درمان می‌کند، در درمان بیماری سرخک و مخملک و همچنین تب حاصل از این بیماری‌ها مفید و ضماد برگ‌های آن برای رفع ورم مؤثر است، علاوه بر این گل گاوزبان تصفیه‌کننده خون، ضداسپاسم، مقوی قلب و عروق، نرم‌کننده مجاری تنفسی، خلط‌آور، شیرافزا و مسهل است.

دم‌کرده گل گاوزبان به همراه سنبل‌الطیب و لیموعمانی یک نوشیدنی نشاط‌آور و آرام‌بخش است که استفاده از آن به جای چای و قهوه در مجالس عزاداری برای ایجاد آرامش درونی توصیه می‌شود، برای تهیه دمنوش گل گاوزبان و سنبل‌الطیب، از نسبت 4 به یک استفاده کنید ولی اگر در مصرف این دو گیاه با هم زیاده‌روی شود، باعث مسمومیت می‌شود.

مضرات گل گاوزبان

بسیاری از افراد تصور می‌کنند مصرف داروهای گیاهی برخلاف داروهای شیمیایی کاملاً بی‌ضرر و بدون عوارض است، در حالی که داروهای گیاهی هم مانند داروهای شیمیایی عوارضی دارند، این مسأله به خصوص در دوران بارداری اهمیت بیشتری دارد و زنان باردار بایذ از هرگونه مصرف خودسرانه انواع جوشانده‌ها یا دم‌کرده‌های گیاهی در بارداری خودداری کنند.

مصرف دمنوش گل گاوزبان برای زنان باردار ممنوع است زیرا این ماده گیاهی قاعده‌آور است و باعث سقط جنین می‌شود، همچنین به علت داشتن آلکالوئید به جنین آسیب می‌رساند و برای زنان شیرده و کودکان نیز مضر است.

گل گاوزبان باعث افزایش فشار می‌شود

افرادی که تمایل به مصرف گل گاوزبان دارند، باید بدانند این نوشیدنی می‌تواند باعث افزایش فشار خون در برخی افراد حساس شود و به‌ همین دلیل بهتر است این دمنوش را با مصلح آن یعنی لیمو یا چند قطره آبلیمو استفاده کنند.

مخلوط ‌کردن گل گاوزبان با سنبل‌الطیب، قبل از دم‌کردن آن هم می‌تواند خاصیت افزایش‌دهندگی فشار خون را تعدیل کند، اما مصرف زیاد این دو گیاه با هم که هر دو برای آرامش اعصاب توصیه می‌شوند، مسمومیت، خستگی، احساس سبکی سر، گشاد شدن مردمک چشم و مسمومیت کبدی را به دنبال دارد.

افرادی که داروهای شیمیایی مصرف می‌کنند باید تداخل غذا و داروهای خود را رعایت کنند و تحت نظر پزشک متخصص باشند؛ مصرف گل گاوزبان همراه با داروهای سیستم عصبی مرکزی مثل ضدافسردگی‌ها، ضداضطراب‌ها، آرام‌بخش‌ها، خواب‌آورها و آنتی‌هیستامین‌ها می‌تواند بسیار خطرناک باشد؛ همچنین در صورت مصرف گل گاوزبان، احتمال خونریزی در افرادی که هر گونه عمل جراحی داشتند، افزایش می‌یابد به همین دلیل حداقل تا 2 هفته پس از جراحی باید از مصرف این گیاه خودداری کرد.

روش تهیه دمنوش گل گاوزبان

برای تهیه دمنوش گل گاوزبان برای یک نفر، یک قاشق غذاخوری گل گاوزبان را به همراه یک لیوان آب جوش داخل قوری بریزید و اجازه دهید 10 دقیقه روی حرارت ملایم و غیرمستقیم دم بکشد، پس از دم کشیدن به آن نبات یا عسل اضافه و 10 دقیقه دیگر صبر کنید تا دمنوش لعاب بسته و خوش طعم‌تر شود و هنگام نوشیدن می‌توانید چند قطره آبلیمو به آن بفزایید.

برای تهیه این دمنوش به همراه لیمو عمانی برای دو نفر، باید یک عدد لیموعمانی را سوراخ کرده یا از وسط نصف کنید و به همراه 2 قاشق غذاخوری گل گاوزبان و 2 لیوان آب جوش داخل قوری بریزید و اجازه دهید روی حرارت ملایم به مدت 30 دقیقه دم بکشد، سپس دم کرده را در لیوان‌ها یا فنجان‌های بزرگ بریزید و به آن عسل یا نبات اضافه کنید.

استفاده از لیمو عمانی یا چند قطره لیمو ترش تازه می‌تواند رنگ این دمنوش را از سیاه به رنگ ارغوانی تبدیل کند و حتی برخی افراد گل گاوزبان را به چای سیاه اضافه می‌کنند و همراه با آن مصرف می‌کنند تا از خواص بی‌نظیر آن بتوانند بهره ببرند.

این نوشیدنی بسیار خوش طعم و آرام‌بخش به خاطر رفع استرس و اضطراب و آرامش اعصاب به عنوان نوشیدنی بعد از شام و قبل از خواب توصیه می‌شود تا خوابی خوب و راحت را برای انسان به ارمغان بیاورد.