مکمل گیاهی چیست؟

استفاده از مکمل‌های گیاهی، سابقه طولانی داشته و به هزاران سال قبل بازمی‌گردد. امروزه، مکمل‌های گیاهی به‌وفور و به‌راحتی در دسترس هستند؛ بااین‌حال، این همیشه به معنی «ایمن» بودن این فراورده‌ها نیست!

در باور بسياري از مردم استفاده از گياهان دارويي يكي از بي‌عارضه‌ترين و مطمئن‌ترين روش‌ها براي تسكين دردها و درمان بسياري از اختلالات جسمانی است، درحالی‌که از ديدگاه درمانگران و متخصصان درماني سنتي اين باور چندان درست نيست.

آیا فراورده‌های «طبیعی» واقعاً بی‌خطر هستند؟

مکمل‌های گیاهی در اشکال بسیار مختلفی شامل برگ خشک‌شده جهت تهیه دم‌نوش، پودر، قرص یا کپسول، محلول و ... به فروش می‌رسند. مصرف‌کنندگان این فراورده‌ها باید آگاه باشند که اگرچه برچسب روی این فراورده‌ها (اگر وجود داشته باشد!) «طبیعی» بودن فراورده را عنوان می‌کند، بااین‌حال این فراورده‌ها همیشه ایمن و بی‌خطر نیستند.

اگرچه مکمل‌های گیاهی از منابع طبیعی گیاهی استخراج می‌شوند، برخی از مواد مؤثر آنها درواقع ترکیبات شیمیایی قدرتمندی هستند. به این دلیل، مکمل‌های گیاهی هم می‌توانند با سایر داروها، حتی با سایر گیاهان دارویی و یا با غذا تداخل داشته باشند.

متأسفانه این فراورده‌ها اغلب فاقد برچسب حاوی هشدارهای ایمنی هستند و مصرف‌کنندگان نیز آگاهی کافی درزمین تداخل‌های این مکمل‌ها با سایر فراورده‌ها ندارند. مصرف هم‌زمان فراورده‌های

گیاهی با سایر داروهای تجویزی می‌تواند با تجزیۀ دارو در بدن تداخل ایجاد کند، عوارض جانبی داروها را افزایش دهد و یا اثرات درمانی مدنظر دارو را در بدن متوقف ساخته یا کاهش دهد.

این تداخل بویژه در مورد داروهای مؤثر بر سیستم قلب و عروق و داروهای مورداستفاده در پیوند، بارزتر و شدیدتر است.

لذا توصیه می‌شود بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن بویژه نارسایی مزمن کلیه، بیماران دیالیزی و بیمارانی که تحت پیوند کلیه قرارگرفته‌اند تا جای ممکن بدون مشورت با پزشک خود اقدام به مصرف خودسرانه مکمل‌های گیاهی (داروهای گیاهی موجود در داروخانه‌ها و یا گیاهان دارویی موجود در عطاری‌ها) نکنند.

تهيه و تنظيم:
دکتر شیرین سادات بدری
عضو هیئت‌علمی دانشکده داروسازی
دانشگاه علوم پزشکي اصفهان
www.ikrc.mui.ac.ir