فاویپیراویر چیست؟ عوارض، قیمت و دوز داروی آویگان برای کرونا

برخی داروهایی ضد ویروس از جمله فاویپیراویر در نسخه بسیاری از بیماران مبتلا به کرونا دیده می‌شوند؛ این دارو نخستین بار در مرکز بیماری کرونا، یعنی شهر ووهان چین برای درمان کرونا استفاده شد و سپس برای استفاده اضطراری در ایتالیا و هند نیز تأیید شد. بنا بر اعلام اعضای ستاد کرونا فاویپیراویر اثری در درمان بیماران مبتلا به کرونا نداشت و از پروتکل درمان ایران حذف شده است.

فاویپیراویر چیست؟

فاویپیراویر (Favipiravir) که با اسامی T-۷۰۵، آویگان، یا فاویلاویر نیز شناخته می‌شود یک داروی ضد ویروس است که توسط شرکت «تویاما کمیکال» (وابسته به گروه فوجی فیلم) ژاپن با فعالیت علیه بسیاری از ویروس‌های RNA تولید می‌شود.
این دارو در سال ۲۰۱۴ از سوی مقامات بهداشتی ژاپن، مجوز مصرف در بیماران مبتلا به آنفلوانزای شدید مقاوم به سایر داروهای ضدویروس را دریافت کرد و سپس برای سایر بیماری‌های ویروسی مانند ابولا و … مورد استفاده قرار گرفت، اما استفاده از آن برای درمان آنفلوانزا مورد تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا قرار نگرفت.
در فوریهٔ ۲۰۲۰، فاویپیراویر در کشور چین برای درمان بیماری کرونا ویروس ۲۰۱۹ مورد مطالعه واقع شد؛ در ۱۷ مارس ۲۰۲۰ مقامات چینی مدعی شدند که این دارو در درمان بیماری یادشده در ووهان و شنژن مؤثر بوده است اما تا کنون اثرگذاری و ایمنی این دارو برای کرونا تأیید نشده است.

مکانیسم اثرگذاری داروی فاویپیراویر

در داخل بافت بدن، فاویپیراویر به فرم فعال دارو تبدیل می‌شود و اثر ضد ویروسی خود را از طریق مکانیسم‌های زیر اعمال می‌کند:

• منجر به خاتمه سنتز پروتئین در ویروس می‌شود.
• این دارو در رشته RNA ویروس قرار می‌گیرد و از گسترش بیشتر آن جلوگیری می‌کند.
• اخیراً ثابت شده است که فاویپیراویر در عفونت‌های آنفلوآنزا، می‌تواند باعث نوعی جهش‌زایی کشنده در ویروس شود و آن را به یک داروی کشنده ویروس تبدیل می‌کند.

اشکال دارویی فاویپیراویر

فاویپیراویر در ایران فقط در فرم خوراکی به صورت قرص‌های ۲۰۰ میلی‌گرمی موجود است.

دوز مصرفی قرص فاویپیراویر

نحوه مصرف قرص فاویپیراویر و دوز توصیه شده جهت درمان موارد خفیف تا متوسط کووید -۱۹ معمولاً به شرح زیر است و تجویز آن حتماً باید با نظر پزشک باشد:

• بزرگسالان: ۱۶۰۰-۱۸۰۰ میلی‌گرم خوراکی دو بار در روز اول
• سپس ۶۰۰-۸۰۰ میلی‌گرم خوراکی دو بار در روز به مدت ۷ تا ۱۴ روز

عوارض فاویپیراویر

• گوارشی: کاهش اشتها، اسهال، تهوع، استفراغ
• غدد درون ریز و متابولیسم: افزایش اوریک اسید خون
• هماتولوژی و آنکولوژی: کاهش نوتروفیل ها
• کبدی: آسیب کبدی، افزایش سطح سرمی ترانس آمینازها

فاویپیراویر و درمان کرونا

دکتر مصطفی قانعی، عضو کمیته ملی واکسن کرونا درباره آخرین بررسی داروها تجویزی برای مبتلایان به کرونا گفت: موضوع داروهای کرونا در کمیته علمی مورد بحث قرار گرفته است و بر اساس نظر قطعی کمیته علمی همه اعضا، داروی فاویپیراویر هیچ تأثیری بر درمان کرونا ندارد و باید از ورود آن به پروتکل درمان جلوگیری کرد.
وی افزود: باید بیمه داروی فاویپیراویر حذف شود و از حمایت‌های دولتی خارجی شده و هیچ فردی حق تجویز برای کرونا را نداشته باشد. داروی فاویپیراویر به جز عوارض برای بیماران کرونایی تأثیر دیگری ندارد.
عاطفه عابدینی دبیر کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا نیز درباره اثربخشی فاویپیراویر اظهار کرد: با توجه به اینکه پیک‌های کنونی ناشی از جهش‌های ویروس است و فاویپیراویر جز داروهای خوراکی ضد ویروسی محسوب می‌شود که پاسخ دهی به درمان در جهش‌های ویروس بسیار کم است و از این روی توصیه می‌کنیم که از فاویپیراویر استفاده نشود؛ در ویرایش جدید راهنماهای بالینی این موضوع اعلام خواهد شد و تجویز این دارو در درمان کرونای دلتا توصیه نمی‌شود و باید توجه داشت فاویپیراویر درمان اصلی آنفلوآنزا محسوب می‌شود.

پیش‌تر سید حیدر محمدی، مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو گفت: هنوز نمی‌توان در مورد اثربخشی قطعی دارویی اظهار نظر کرد، پس هیچ داروی قطعی برای درمان کرونا در دنیا وجود ندارد. در حال حاضر عمدتاً داروهای ضد ویروس و ضد التهابی چون رمدسیویر و فاویپیراویر برای درمان این بیماری مطرح است که اثرگذاری نسبی داشته اما اثربخشی قطعی ندارند.

کمبود فاویپیراویر

با اینکه اعلام شد این قرص ظاهراً مورد تأیید کمیته علمی کرونا نبوده است اما همچنان تقاضای بالایی برای این دارو در سطح داروخانه‌ها وجود دارد و به سختی پیدا می‌شود.

قیمت فاویپیراویر

بیماران اگر بخواهند این دارو با لحاظ تعرفه دفترچه بیمه محاسبه شود حتماً باید مهر بیمارستان را در نسخه دفترچه داشته باشند و علاوه بر مهر بیمارستان باید یکی از متخصصان عفونی، دکتر داخلی و یا فوق تخصص ریه آن را تجویز کند.
قیمت یک جعبه قرص فاویپیراویر در بازار سیاه و اطراف مراکز درمانی از ۵ تا ۷ برابر نرخ رسمی است.