مهمترین عوامل خطر پوکی استخوان / افرادی باید برای استخوان‌هایشان به پزشک مراجعه کنند
رییس مرکز مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت با تاکید بر اینکه زمینه پوکی استخوان در سنین پایین ایجاد می‌شود، گفت: به خانم‌های بالای ۵۰ سال و مردان بالای ۶۰ سال توصیه می‌کنیم که برای اطمینان از سلامت استخوان‌شان به پزشک مراجعه کنند.
دکتر افشین استوار در نشستی خبری، گفت: پوکی استخوان یکی از مهمترین بیماری‌های دوره سالمندی محسوب می‌شود و مشخصاتش این است که تراکم معدنی استخوان در آن به تدریج با افزایش سن، کاهش می‌یابد؛ به گونه‌ای که استخوان پوک، ترد و شکننده می‌شود و ممکن است با یک ضربه کوچک بشکند و فرد دچار ناتوانی شود.
وی با بیان اینکه مجموعا در دنیا حدود ۲۰۰ میلیون نفر به بیماری پوکی استخوان مبتلا هستند، افزود: متاسفانه از هر دو خانم بالای ۵۰ سال و هر ۴ مرد بالای ۵۰ سال یک نفر شکستگی ناشی از پوکی استخوان را تجربه می‌کند. بنابراین عواقب پوکی استخوان بسیار شدید است. متاسفانه به دنبال شکستگی در ۸۰ درصد موارد، فرد به هیچ عنوان به وضعیت قبلی خودش از نظر توانایی حرکتی و انجام کارهای روزانه‌اش نمی‌رسد. در ۵۰ درصد موارد فرد به عصا و کمک دیگران برای راه رفتن نیاز پیدا می‌کند و با کمال تاسف در موارد شکستگی لگن که یکی از شدیدترین عواقب بیماری پوکی استخوان است، در ۲۰ تا ۵۰ درصد موارد ظرف یکسال بعد از وقوع شکستگی فرد فوت می‌کند.
استوار ادامه داد: این درحالیست که بالغ بر ۱۷۰ هزار مورد شکستگی ناشی از پوکی استخوان در کشور اتفاق می‌افتد. حدود ۴۲۰۰ مورد مرگ به علت شکستگی ناشی از پوکی استخوان در کشور ما اتفاق می‌افتد که عدد بسیار زیادی است. هزینه اقتصادی پوکی استخوان و شکستگی ناشی از آن هم در کشور بسیار بالاست. مطالعات ما نشان می‌دهد که این هزینه بالغ بر ۳۰۰۰ میلیارد تومان در سال است که به سیستم سلامت و خانواده‌ها تحمیل می‌شود. علی‌رغم این بار زیاد پوکی استخوان و شکستگی‌های ناشی از پوکی استخوان، این بیماری قابل درمان است و داروها و درمان آن در کشور وجود دارد و در دسترس افراد است، اما متاسفانه نسبت قابل توجهی از افرادی که پوکی استخوان دارند، از بیماری خودشان مطلع نیستند و بر همین اساس امسال شعار هفته ملی سلامت استخوان را به "مهار پوکی استخوان با تشخیص به موقع" اختصاص دادیم.
وی گفت: تمام خانم‌های بالای ۵۰ سال به خصوص بعد از سنین یائسگی باید برای اینکه از سلامت استخوان خودشان مطمئن شوند، به پزشک مراجعه کنند و در صورتی که پوکی استخوان تشخیص داده شد، باید برای درمان اقدام کنند. معمولا درمان پوکی استخوان طولانی‌مدت بوده و در فاز اول درمان حداقل سه تا پنج سال فرد باید دارو را دریافت کند. بنابراین اهمیت زیادی دارد که افراد مبتلا به پوکی استخوان، درمان‌شان را کامل کنند تا تراکم معدنی استخوان افزایش یافته و خطر شکستگی بعد از درمان کاهش یابد. بنابراین ما به همه خانم‌های بالای ۵۰ سال و مردان بالای ۶۰ سال توصیه می‌کنیم که برای اطمینان از سلامت استخوان‌شان به پزشک مراجعه کنند.
استوار گفت: نکته بسیار مهم دیگری که باید اشاره کرد این است که زمینه پوکی استخوان در سنین پایین ایجاد می‌شود. به خصوص در کودکان و نوجوانان، فرد تا قبل از سن ۲۵ سالگی به حداکثر تراکم استخوان می‌رسد و تراکم استخوان باید در آن سن شکل بگیرد و در صورتیکه عوامل خطر پوکی استخوان در آن سن وجود داشته باشند، زمینه ایجاد پوکی استخوان در آن سن فراهم می‌شود.
وی ادامه داد: مهمترین عامل خطر و عامل زمینه‌ای پوکی استخوان، عوامل خطر تغذیه‌ای هستند. مصرف ناکافی لبنیات، دریافت ناکافی کلسیم و ویتامین دی، مصرف ناکافی میوه و سبزیجات، عوامل زمینه‌ساز پوکی استخوان هستند. سایر عوامل خطر رفتاری که در سبک زندگی افراد وجود دارد هم بسیار بااهمیت هستند. مصرف سیگار، الکل و مواد مخدر از سایر عوامل خطری هستند که فرد را مستعد پوکی استخوان می‌کنند. ابتلا به برخی بیماری‌ها مانند سرطان‌ها و مصرف برخی داروها مانند کورتون‌ها، فرد را مستعد ابتلا به پوکی استخوان می‌کند و اگر فرد در خانواده و والدین و فامیل درجه یک، سابقه شکستگی ناشی از پوکی استخوان دارد، باید هوشیار باشد که ممکن است مستعد ابتلا به پوکی استخوان باشد.
رییس مرکز بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت، گفت: وزارت بهداشت باتوجه به روند پیر شدن جمعیت که کشور ما یکی از سریع‌ترین رشد جمعیت سالمندی را در دنیا دارد و در منطقه سریع‌ترین رشد جمعیت سالمندی را دارد، بنابراین بیماری‌ها و مشکلات مربوط به سلامتی دوران سالمندی در کشور ما شیوع و بروز خاصی دارد و روزبروز در حال افزایش است و بر همین اساس وزارت بهداشت برنامه‌های بسیار متنوعی را با رویکرد ادغام یافته برای تمام سنین در همه سطوح پیشگیری، درمان و بازتوانی برای پوکی استخوان و شکستگی ناشی از آن دارد.
وی ادامه داد: در سطح پیشگیری مهمترین استراتژی ما اطلاع‌رسانی و افزایش آگاهی عموم است برای اینکه در سنین به ویژه نوجوانی و جوانی با سبک زندگی سالم، از وقوع پوکی استخوان در سنین بالاتر پیشگیری شود. برنامه‌های تشخیص به موقع و درمان پوکی استخوان در نظام مراقبت‌های اولیه بهداشتی در حال ادغام است و امیدواریم همه افراد به این خدمات در پایین‌ترین سطح که از سوی مراقب سلامت و پزشک ارائه می‌شود، دسترسی داشته باشند.
استوار افزود: پیشگیری از شکستگی‌های ثانویه در برنامه‌های بیمارستان‌ها در حال ادغام است. وقوع یک شکستگی فرد را برای شکستگی مجدد مستعد می‌کند و در صورتی که برای فرد شکستگی اتفاق افتد، احتمال اینکه در شش یا هشت ماه بعد از شکستگی اول، مجددا شکستگی رخ دهد، خیلی زیاد است. بنابراین در بیمارستان‌ها باید کسانی که با شکستگی ناشی از پوکی استخوان مراجعه می‌کنند، بررسی و درمان مناسب شوند.
استوار گفت: تامین داروهای مورد نیاز و پوشش بیمه‌ای مناسب هم از سایر برنامه‌های در دستور کار است و همچنین تامین و توزیع عادلانه دستگاه‌های سنجش تراکم استخوان در سراسر کشور با توجه به اینکه این دستگاه‌ها اغلب در تهران و مراکز استان‌ها قرار دارند و دسترسی به آن‌ها در مناطق کمتر برخوردار بسیار پایین‌تر است، این توزیع عادلانه هم در دستور کار وزارت بهداشت قرار دارد.