اشاره نکردن کودک به اشیاء از علائم اُتیسم است

داوود پناهی نژاد در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه علائم اختلال اتیسم در کودکان معمولا بعد از سن دو سالگی قابل مشاهده است، تصریح کرد : اتیسم در قالب طیف تعریف می‌شود و اصطلاح طیف به این معنا است که علائم در بین کودکان و افراد مختلف متفاوت است و انواع ، شدت و ضعف متغیری دارد و در قالب ۳ سطح خفیف، متوسط و شدید گسترده است که با توجه به نشانه ها ، علائم آن و مراجعه به متخصص اعصاب و روان قابل تشخیص هستند.
وی اشاره ای به مهمترین علائم اتیسم کرد و گفت : می‌توان به مهارت های گفتاری و ارتباطی تاخیری، وابستگی شدید به روتین‌های زندگی، ناراحتی شدید از تغییرات نسبتا جزئی، واکنش‌های غیر منتظره به صداها، بوها، مناظر و لمس، عدم درک احساسات و حالات عاطفی دیگران، تمرکز وسواسی بر روی اشیاء و علایق، رفتارهای تکراری و کلیشه‌ای، عدم واکنش تا ۱۲ ماهگی و عدم اشاره به اشیاء تا ۱۴ ماهگی از مهمترین علائم اتیسم دانست.
پناهی نژاد خاطر نشان کرد: اتیسم در قالب طیف تعریف می‌شود و شدت و ضعف این علائم در کودکان متفاوت است و ممکن است تمامی این علائم و نشانه‌ها در کودک مشهود نباشد و فقط تعدادی از این علائم را داشته باشد که نیاز به بررسی توسط متخصصین مربوطه بوده و نکته بسیار مهمی که مورد توجه است تشخیص زود هنگام این بیماری که نقش بسیار کلیدی را در کنترل این اختلال ایفا می‌کند.
وی در ادامه به درمان این نوع بیماری اشاره کرد و افزود: اتیسم درمان قطعی ندارد اما با ارائه خدمات روانپزشکی و توانبخشی ازجمله کاردرمانی، گفتار درمانی و رفتاردرمانی به کودکانی که مبتلا به این اختلال یا بیماری هستند می‌توان این بیماری را کنترل کرد و عملکردهای مغز را بهبود بخشید و مسیر زندگی آنها را هموارتر کرد.
پناهی نژاد با بیان اینکه تشخیص به هنگام این بیماری بسیار اهمیت دارد، اظهار کرد: آموزش و توانبخشی موثر این کودکان در بازه زمانی خاص بین دو تا هفت سالگی بوده که اصطلاحا به آن زمان طلایی یا گلدن تایم گفته می­‌شود که در این بازه زمانی مغز این کودکان بهترین آمادگی را برای توانبخشی دارند و درمانگران قادر هستند تا حد زیادی طی این بازه سنی بیماری را کنترل کنند اما پس از آن و در سنین بالاتر این راه، کم اثر و دشوارتر خواهد بود.
وی با بیان اینکه خانواده‌ها بعد از ۹ماه انتظار کشیدن ببینند که کودکشان دچار اختلالاتی شده است و با دنیایی تاریک مملو از علامت سوال به دلیل عدم آگاهی از این اختلال روبرو می‌شوند، بیان کرد: اکثر والدین در ابتدا وارد فاز انکار می‌شوند و در مقابل پذیرش این اختلال در کودکشان مقاومت می‌کنند و همین انکار باعث می شود آسیب را بیشتر کند و این پروسه هر چقدر بیشتر طول بکشد کودک بیشتر آسیب می‌بیند، چون همانطور که گفتیم زمان برای درمان از دست می‌رود، آن هم در شرایطی که زمان نقش کلیدی در درمان این اختلال دارد، هر چه تشخیص و درمان زودتر شروع شود احتمال کمک به درمان بیشتر می‌شود و والدین هر چه زودتر این تفاوت در کودکشان را بپذیرند راه هموارتر می‌شود.
پناهی نژاد با اشاره به اینکه خانواده اولین محیطی است که کودک در آن حضور دارد، تصریح کرد: وقتی کودکی با بیماری اتیسم مواجه می‌شود خانواده به صورت ناگهانی با پدیده‌ای روبروست که اصلا انتظاری از آن نداشته است یعنی کودک با اختلالی رو به رو شده که خانواده تاکنون نامش را نشنیده و با آن مواجه نشده است و زمانی که خانواده ها از اختلال کودکشان اطلاع پیدا می کنند به هم می ریزند و دچار نوعی سردرگمی می شوند که چگونه راه درمان را پیش بگیرند و با کودک خود برخورد کنند.
وی یاد آور شد: بسیاری از والدین اصلا اختلال کودک خود را نمی پذیرند چون یکی از ویژگی‌های ظاهری بچه‌های اتیسم این است که اصلا علائم ظاهری ندارند و خانواده علاوه بر اینکه هنوز خودش توجیه نیست بنابراین در توجیه دیگران هم مشکل دارد و خانواده‌ها معمولا دنبال علت و عواملی هستند که مسبب این اختلال شده است و بسیاری از خانواده‌ها پس از تشخیص اختلال کودکانشان و پذیرش آن با نگرانی‌هایی در خصوص آینده کودکشان روبه رو هستند.
مدیر عامل انجمن اتیسم در ادامه افزود: معمولا برچسبی از سوی اجتماع به این کودکان و خانواده‌های آنها زده می‌شود مثل اینکه "مادرت تو را درست تربیت نکرده" و یا "چرا ادب یادش ندادید؟" و یا اینکه در خانه کودکتان را نگهدارید ، این برچسب‌ها خانواده‌ها را به انزوا و تنهایی می‌کشانند و خانواده در نهایت دچار انزوای اجتماعی می‌شود بنابر این خانواده بچه‌ها را به محیط‌ها و پارک‌های شلوغ نمی‌برند، برای اینکه دیگر تحمل این برچسب‌ها را ندارد.
وی با اشاره به اینکه طبق آمارهای جهانی از هر ۶۰ تولد یک کودک مبتلا به اتیسم می شود ، گفت : مسئولین باید توجه و برنامه جامع و درستی برای این کودکان داشته باشند و همچنین جامعه باید در این زمینه آموزش ببیند مثلا بداند اتیسم چست؟ که اتیسم یک اختلال است و وقتی در جایی گفته می‌شود که کودکی اتیسم است، همه قبول کنند و به آن احترام بگذارند. اولین قدم این است که جامعه، دوست و آشنا اتیسم را بشناسند و بپذیرند و بعد از آن وقتی اتیسم شناخته شد در مرحله دوم همزمان با آن درمانگران و مربیانی می خواهیم که تخصصا آموزش اتیسم را دیده باشند تا بتوانند به این کودکان کمک کنند چون وقتی شما به فرد دارای اختلال اتیسم آموزش مناسب می‌دهید یعنی زندگی خواهر و برادرشان و یا والدینشان را هم نجات داده‌اید و کانون خانواده‌ای که می‌توانست پاشیده شود را شما با کمک به آنها توانسته‌اید در واقع نجات دهید. آموزش صحیح بسیار اهمیت دارد و همه اینها در کنار هم می‌تواند به بهبود وضعیت بچه‌های اتیسم کمک کند.
پناهی نژاد در مورد انجمن اتیسم همدان، اظهار کرد: این انجمن سازمانی مردم نهاد، غیر انتفاعی، غیر دولتی و غیر سیاسی است که با همت متخصصین، نیکوکاران و خانواده‌های اتیسم با هدف حمایت از کودکان و افراد اتیسم در اسفند ماه ۱۳۹۷ با گرفتن مجوز از وزارت کشور با گستره فعالیت استانی تاسیس شده است.
وی در ادامه تصریح کرد: انجمن با حمایت متخصصین و افراد داوطلب و نیکوکار با تاکید بر اصول مشارکتی، صداقت، شفافیت از طریق ارائه خدمات درمانی، آموزشی، مشاوره، حرفه آموزی، پژوهش، توانبخشی، حمایتی و با اطلاع رسانی مناسب در جامعه بر آن است تا در راستای حمایت از این کودکان با ایجاد شرایط مناسب، امکان پذیرش، حمایت و شرایط آسان درمان و رفاه را برای این کودکان و خانواده‌ها فراهم کند و در حال حاضر به ۲۲۰ مددجو و پرونده خدمات‌دهی دارد که هم به مشکلات درمانی و توانبخشی کودکان رسیدگی می‌شود هم به مشکلات خانواده‌های آنها که بیشترین آسیب را می‌بینند، به ویژه اگر فرزندان دیگری هم در آن خانواده باشد مشکلات دوچندان می‌شود و نیاز به رسیدگی و حمایت بیشتر است.
پناهی نژاد در مورد نحوه کار انجمن اتیسم اشاره کرد و افزود: از همان ابتدا که کار غربالگری، تشخیص و ارزیابی را انجام می‌دهیم و سطح اتیسم کودک در طیف مشخص می‌شود، سیر درمان آنها را با روش‌های مختلف و شیوه‌های علمی و معتبر آغاز می‌کنیم چرا که بیشتر خانواده‌ها به دلیل شرایط اقتصادی موجود توان پرداخت هزینه‌های درمانی را ندارند و کودکان به همین دلیل از درمان و آموزش محروم می‌مانند ما این خدمات را به بیشتر مددجویان به صورت رایگان یا با توجه به وضعیت خانوار با هزینه‌ای ناچیز ارائه می‌کنیم به دلیل اینکه رسالت ما حمایت از این قشر دردمند و محجوب جامعه است.
وی خاطر نشان کرد : در خصوص خدمات حمایتی ما خانواده‌های زیادی داریم که وضعیت معیشتی مناسبی ندارند یا مادر خود سرپرست خانوار است به همین دلیل برای آنها به کمک خیرین و نهادهای حمایتی بسته‌های معیشتی و سبد غذایی تهیه و بین آنها توزیع می‌کنیم و در خصوص خدمات پزشکی، دندانپزشکی، آزمایشگاهی، کلینیکی و پاراکلینیکی این کودکان با پزشکان و مراکز مربوطه وارد مذاکره شدیم که بیشترین حمایت را در بخش خصوصی دریافت شده است و شکر خدا در بخش خصوصی مراکز و پزشکانی هستند که بدون چشم داشتی داوطلبانه پای کار آمده و به صورت خیرخواهانه و انسان‌دوستانه به انجمن کمک می‌ کنند.
پناهی نژاد در خاتمه گفت : با توجه به اینکه نشانه ها و علائمی که برای والدین عنوان شد می توانند به متخصصین مربوطه مراجعه کنند البته لازم به ذکر است که این خدمات را در انجمن اتیسم تحت نظر متخصصین این حوزه از تشخیص تا ارزیابی و درمان به صورت جامع و متمرکز به این کودکان و خانواده ها در غالب غربالگری اختلال اتیسم ارائه می‌دهیم که خانواده ها می توانند با مراجعه به پیج اینستاگرام به آدرس؛ autism_hamedan_۹۷ یا تماس با شماره تلفن؛ ۳۸۳۲۷۴۵۶ با انجمن اتیسم برای دریافت مشاوره‌ و راهنمایی ارتباط برقرار کنند.