اصول پرورش زرشک زینتی و نحوه کاشت

به طور کلی زرشک زینتی را می توان درختچه ای بسیار مقاوم در برابر سرما و گرما دانست که اغلب در زمین های کوهستانی و سنگلاخی و همچنین خاک های نسبتا فقیر رشد می کند. گیاه زرشک زینتی امروزه به خاطر اصول کاشت و پرورش راحتی که دارد مورد توجه بسیاری از علاقه مندان به گل و گیاه قرار گرفته است.

آشنایی با اصول پرورش زرشک زینتی

بهتر است بدانید که این گیاه زیبا در واقع متعلق به مناطق مختلف ژاپن و نقاط معتدل نیمکره شمالی خواهد بود که اغلب به صورت درختچه ای رشد می کند. زرشک زینتی دارای درختچه هایی تیغ دار است که چوب آن ها قرمز و یا قهوه ای و زرد خواهد بود. همچنین درختچه های زرشک اغلب تا ارتفاع ۱ الی ۵ متر رشد می کنند و برگ های آن نیز به شکل تخم مرغ و سر نیزه ای هستند که رنگی سبز تا قرمز و زرشکی به خود می گیرند.

گل های این گیاه را می توانید به صورت خوشه ای در رنگ زرد مشاهده کنید که در اواخر فصل بهار شکوفا می شوند. همچنین میوه های رسیده را نیز می توانید هم به عنوان پرچین و هم به عنوان تک درختی مورد استفاده قرار دهید. اگر بتوانید برای گیاهتان شرایط ایده آلی را فراهم کنید در پایان فصل رشد یک گیاه پر شاخ و برگ خواهید داشت.

روش های کاشت و تکثیر گیاه

توجه داشته باشید که کاشت و تکثیر گیاه زرشک تزئینی معمولا از سه طریق کاشت بذر، قلمه زنی و کاشت پاجوش انجام می شود که در ادامه سعی داریم به بیان مراحل هر کدام به صورت مجزا بپردازیم:

• کشت بذر:

زرشک های زینتی معمولا بذر تولید می کنند و می توانند با پراکندن بذرشان به خوبی تکثیر شوند و حتی برخی از گونه های آن نیز به خاطر تولید زیاد بذر و تکثیر بیش از حد در برخی مناطق که شرایط آب و هوایی برای رشد و نمو شان مناسب است به شکل گیاهی پر رشد و مزاحم رشد خواهند کرد. به گونه ای که برای کنترل و کاهش میزان رشدشان گاهی اوقات از سموم شیمیایی استفاده خواهد شد.

• قلمه زنی:

توجه داشته باشید که کاشت قلمه ها در واقع راه دیگری برای تکثیر این گیاه است که می توانید از قلمه های نیمه خشبی در اواسط فصل تابستان تا فصل پاییز استفاده نمایید. برای استفاده از قلمه های زرشک زینتی بایستی قلمه هایی به طول ۱۰ الی ۱۵ سانتی متر از گیاه مادر جدا نمایید. تمام برگ ها به جز یک سوم قسمت پایینی ساقه را جدا کنید که البته برخی از پرورش دهندگان تنها ۲ الی ۳ برگ در بالای قلمه باقی می گذارند و مابقی را قطع خواهند کرد.
توصیه می شود که برای محیط کشت گیاهتان از ترکیب شن به همراه پرلایت یا هر ترکیب دیگری که علاوه بر داشتن رطوبت مناسب زهکشی خوبی هم داشته باشند استفاده نمایید. قلمه های آماده شده را درون بستر کشت قرار دهید و مراقب عدم خشک شدن محیط باشید.
به صراحت می توان گفت که حداقل سه گره (گره محل اتصال برگ ها به ساقه است که البته این برگ ها پیش از کاشت قلمه ها بایستی حذف شوند) در زیر محیط کشت قرار می گیرند و در این شرایط نتیجه بهتری در ریشه زایی به دست خواهد آمد.
می توانید به منظور حفظ رطوبت محیط کشت از دستگاه های مه افشان و یا یک پلاستیک شفاف روی بستر استفاده نمایید تا روند ریشه زایی نیز سریع تر انجام شود. دقت داشته باشید که محیط کشت گیاهتان بایستی روشن باشد اما گلدان حاوی قلمه ها به دور از نور مستقیم آفتاب قرار گیرند. همچنین بهترین بازه دمایی برای قرار دادن قلمه ها بین ۲۰ تا ۲۲ درجه سانتی گراد خواهد بود که نباید از آن غفلت نمایید.
روند ریشه زایی قلمه ها معمولا شش هفته طول خواهد کشید و زمانی که طول جوانه ها به ۲ الی ۳ سانتی متر رسید می توانید نسبت به جابه جایی نهال ها اقدام نمایید.

• کاشت پاجوش:

روش دیگر برای پرورش زرشک زینتی استفاده از پاجوش های آن است. معمولا توصیه می شود پاجوش های ۲ الی ۳ ساله را که حدود ۶۰ الی ۷۰ سانتی متر طول دارند را از کنار گیاه مادری جدا نمایید و به عنوان یک گیاه مستقل در گلدان بکارید. دقت داشته باشید که معمولا درختچه ها و بوته هایی که حدود شش سال سن دارند پاجوش مناسب تولید می کنند و برای جداسازی کاملا ایده آل خواهند بود.

شرایط مورد نیاز برای نگهداری گیاه

همانطور که می دانید تمامی گیاهان برای اینکه بتوانند روند رشد خود را به خوبی طی کنند نیاز به شرایطی دارند که شما بایستی آن را فراهم نمایید. به همین منظور در ادامه به بیان برخی از شرایط لازم برای کاشت و پرورش زرشک زینتی پرداخته ایم.

• آبیاری:

زرشک های زینتی برای رشد و پرورش نیاز چندانی به آبیاری زیاد ندارند و به همین خاطر انتخاب خوبی برای کاشت در مناطقی خواهند بود که از لحاظ آب و همچنین کیفیت آب دچار مشکل هستند. با این حال توصیه می شود که در ۳ الی ۴ سال اولیه کشت با توجه به شرایط خاک و میزان نگهداری رطوبت در آن، آبیاری را انجام دهید تا سیستم ریشه گیاه قوی و کاملا گسترده شود و در سال های بعد نیز فعالیت خوبی داشته باشد.

• دما و نور:

معمولا این گیاه دمای محیط را تا منفی ۷ درجه سانتی گراد و نهایتا تا منفی ۲۳ درجه سانتی گراد را به خوبی تحمل خواهد کرد و به نظر می آید که گرمای بیش از حد در فصل تابستان بیشتر از سرمای زمستانی بستر گیاه را آزار می دهد. به همین خاطر اگر در منطقه ای با تابستان های بسیار گرم و همچنین خشک زندگی می کنید بهتر است گیاهتان را در محیطی قرار دهید که از ظهر به بعد از سایه برخوردار باشد.
گیاه زرشک تزئینی برای رشد نیاز به مکانی با نور کامل یعنی حداقل ۶ الی ۸ ساعت نور مستقیم آفتاب تا نیمه آفتاب یعنی حداقل ۴ الی ۵ ساعت نور مستقیم آفتاب دارد. همچنین برخی از گونه های آن به ویژه در میان انواع زینتی شرایط سایه را نیز به خوبی تحمل خواهند کرد. در واقع انواعی که میوه تولید می کنند نسبت به انواع زینتی برای رشد نیاز به نور مستقیم آفتاب بیشتر دارند تا میوه هایی با کیفیت خوب و مناسب تولید کنند.

• خاک و کوددهی:

در پرورش زرشک زینتی به صراحت می توان گفت که گیاه زرشک در هر خاکی رشد می کند اما اگر در خاک هایی با زهکشی مناسب قرار گیرد بهترین رشد خود را تجربه خواهد کرد. می توانید برای بستر گیاهتان از ترکیب پرلایت و شن استفاده نمایید تا روند جوانه زنی آن سرعت بگیرد. برای کوددهی گیاه نیز می توانید برای انواع خوراکی از سال دوم یا سوم به بعد و هر دو سال یک مرتبه پس از برداشت محصول در فصل پاییز و یا اوایل زمستان از ۵ الی ۱۰ کیلوگرم کود بسیار پوسیده حیوان نمایید. همچنین برای درختان بزرگ تر نیز می توانید میزان کود استفاده شده را افزایش دهید.

• آفات و بیماری های رایج:

توجه داشته باشید که اگر تغذیه گیاه به خوبی انجام شود کمتر درگیر مشکلات آفات و بیماری ها خواهد شد اما در غیر اینصورت ممکن است حشرات سپردار به بوته ها حمله ور شوند. که می توانید برای از بین بردن شان اقدام به سمپاشی یا پاشیدن روغن زمستانه نمایید. همچنین ممکن است زرشک های زینتی در روند رشد خود دچار بیماری های مختلفی هم بشوند که اغلب در اثر کمبود مواد تغذیه ای رخ خواهد داد.