فرصت ۹۰ درصدی نجات: غربالگری رایگان ماموگرافی، بیمه‌نامه زندگی زنان اصفهان

در حالی که آمارها از یک زنگ خطر جدی برای سلامت زنان ایرانی حکایت دارند و روزانه بیش از ۵۰ زن در کشور به سرطان پستان، شایع‌ترین سرطان در میان زنان، مبتلا می‌شوند، وزارت بهداشت با اجرای یک طرح ملی، چراغ امید را برای تشخیص زودهنگام روشن کرده است. این بیماری که حدود ۲۶ درصد از کل سرطان‌های زنان را به خود اختصاص داده، یکی از علت‌های  اصلی مرگ‌ومیر در این گروه به شمار می‌رود. اکنون، در یک بازه زمانی محدود، گامی حیاتی و رایگان در جهت حفظ جان و ارتقای سلامت جامعه برداشته شده است. خانم‌های اصفهانی می‌توانند برای یک اقدام پیشگیرانه فوری آماده شوند:

 

اجرای طرح ملی ماموگرافی رایگان در اصفهان؛ گامی کلیدی در شکستن رکورد مرگ و میر سرطان پستان

بر اساس اعلام معاونت درمان وزارت بهداشت، طرح ملی ارائه خدمت رایگان ماموگرافی، به مناسبت «هفته ماموگرافی رایگان»، از تاریخ ۲۶ مهر تا ۳ آبان ماه سال جاری در مراکز منتخب دانشگاه علوم پزشکی اصفهان به اجرا درآمده است. این طرح ملی یک فرصت استثنایی برای همه بانوان واجد شرایط فراهم کرده تا با مراجعه به مراکز معرفی شده، به طور کاملاً رایگان برای انجام ماموگرافی اقدام کرده و یا نوبت خود را رزرو کنند. هدف اصلی این اقدام فراگیر، افزایش آگاهی عمومی نسبت به اهمیت غربالگری و در نهایت، کاهش چشمگیر میزان مرگ و میر ناشی از سرطان سینه است.

مرضیه لشکری، رییس اداره سرطان معاونت درمان وزارت بهداشت و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، با اشاره به اینکه سرطان پستان شایع‌ترین سرطان در میان زنان ایران و جهان است، تأکید کرد: سالانه بیش از ۱۹ هزار مورد جدید سرطان سینه در کشور ثبت شده و متأسفانه، روزانه بیش از ۵۰ زن به این بیماری مبتلا می‌شوند. ایشان ادامه دادند که این بیماری حدود ۲۶ درصد از سرطان‌های زنان را تشکیل داده و یکی از علل اصلی مرگ ناشی از سرطان در بانوان به شمار می‌رود. دکتر لشکری تصریح کرد که تشخیص زودهنگام سرطان سینه می‌تواند بیش از ۹۰ درصد شانس درمان کامل را فراهم کند و به طور چشمگیری از عوارض جسمی و روحی بیمار بکاهد. روش‌های اصلی تشخیص زودهنگام، شامل خودآزمایی ماهیانه سینه، معاینه بالینی توسط پزشک یا ماما و اجرای ماموگرافی دوره‌ای برای زنان ۴۰ تا ۷۴ ساله است.

دکتر لشگری افزود: «ماموگرافی دقیق‌ترین روش برای شناسایی توده‌های کوچک در سینه است که هنوز قابل لمس نیستند و کمک می‌کند درمان سریع‌تر و آسان‌تر اجرا شود.» رییس اداره سرطان وزارت بهداشت هدف از اجرای طرح ماموگرافی رایگان را افزایش آگاهی بانوان نسبت به اهمیت تشخیص زودهنگام و کاهش مرگ و میر ناشی از سرطان سینه دانست. متقاضیان می‌توانند برای اطلاع از نشانی دقیق مراکز تحت پوشش اجرای این طرح به سایت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان مراجعه کنند.

 

ماموگرافی: سلاح دقیق علم برای شکار بیماری در خاموشی

ماموگرافی یک روش تصویربرداری پزشکی تخصصی است که با استفاده از اشعه ایکس با دوز پایین، تصاویر دقیقی از بافت پستان تهیه می‌کند. این تکنیک پیشرفته قادر است حتی توده‌ها یا تغییرات غیرقابل لمس در بافت پستان را شناسایی کند، که این قابلیت آن را به ابزاری بی‌بدیل در تشخیص زودهنگام سرطان پستان و سایر بیماری‌های مرتبط تبدیل کرده است. در طول فرآیند تصویربرداری، دستگاه ماموگرافی با فشرده‌سازی ملایم پستان در موقعیت مناسب، تصاویر دقیق از زوایای مختلف را ثبت می‌کند تا صرفاً بافت پستان در معرض اشعه قرار گیرد. این دقت بالا، امکان شناسایی ضایعات بسیار کوچک را فراهم می‌سازد.

ماموگرافی نه تنها برای غربالگری در زنانی که هیچ علامتی ندارند (بالای ۴۰ سال) کاربرد دارد، بلکه برای بررسی علائم مشکوک مانند توده، درد، تغییر شکل یا ترشح از نوک پستان نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش به دلیل سرعت، ایمنی نسبی و کم‌تهاجمی بودن، به عنوان یکی از مؤثرترین ابزارهای تشخیص پیشگیرانه سرطان پستان شناخته می‌شود. توصیه متخصصان بر انجام ماموگرافی سالانه یا دو سال یک بار، بسته به سن و سابقه خانوادگی است؛ اقدامی که می‌تواند شانس درمان موفق را به طور قابل توجهی افزایش دهد.

انواع ماموگرافی شامل ماموگرافی معمولی (تشخیصی و غربالگری)، ماموگرافی دیجیتال (ذخیره تصاویر به صورت فایل دیجیتال)، و ماموگرافی سه‌بعدی یا توموسنتز دیجیتال (ارائه تصاویر سه‌بعدی با وضوح بالا و دوز اشعه کمتر) است. این روش به دلیل دقت بالا و امکان تشخیص زودهنگام، ابزاری حیاتی در کنترل و کاهش مرگ‌ومیر ناشی از سرطان سینه شناخته می‌شود.

 

ترازوی سلامت: مزایا و محدودیت‌ها برای تصمیم‌گیری آگاهانه

در حالی که ماموگرافی به دلیل نقش حیاتی‌اش در نجات جان انسان‌ها ستایش می‌شود، شناخت مزایا و محدودیت‌های آن برای هر زنی ضروری است:

مزایا:

1. تشخیص فوق‌العاده زودهنگام: ماموگرافی می‌تواند توده‌ها و تغییرات غیرقابل لمس در بافت پستان، از جمله میکروکلسیفیکاسیون‌ها، را شناسایی کند. تشخیص در این مراحل اولیه، موجب افزایش موفقیت درمان و حفظ بافت سینه از جراحی‌های گسترده می‌شود.

2. ایمنی در تابش: این روش با دوز پایین اشعه ایکس انجام می‌شود و خطر ناشی از آن بسیار ناچیز است. در حقیقت، مزایای تشخیص زودهنگام بسیار بیشتر از خطر احتمالی تابش است.

3. کاهش مرگ‌ومیر: انجام منظم ماموگرافی برای غربالگری افراد بالای ۴۰ سال، به کاهش قابل توجه در میزان مرگ‌ومیر ناشی از سرطان سینه در سطح جامعه منجر می‌شود.

محدودیت‌ها:

1. احتمال نتایج کاذب: ممکن است نتیجه منفی کاذب (عدم تشخیص سرطان موجود) یا مثبت کاذب (تشخیص تصویری مشکوک که در نهایت خوش‌خیم است) رخ دهد که این امر منجر به استرس و انجام آزمایشات اضافی می‌شود.

2. پیچیدگی بافت: بافت‌های متراکم سینه، ایمپلنت یا وجود پودر/کرم روی پوست، می‌توانند خواندن دقیق تصاویر را دشوار کنند.

3. ناراحتی موقت: فشرده‌سازی پستان در حین ماموگرافی برای برخی افراد ناراحت‌کننده است، اگرچه این درد موقتی است.

4. خطر ناچیز تابش: هرچند بسیار ناچیز، اما احتمال کمی وجود دارد که اشعه مورد استفاده در طول زمان موجب بروز سرطان شود (طبق مطالعات، حدود ۱۲۵ نفر از هر ۱۰۰ هزار زن تحت ماموگرافی سالانه).

با وجود این محدودیت‌ها، مزایای ماموگرافی در تشخیص زودهنگام و نجات جان بیماران به مراتب بیشتر است و به همین دلیل به عنوان ابزار اصلی غربالگری توصیه می‌شود. برای موارد مشکوک یا بافت‌های متراکم، ممکن است تصویربرداری‌های تکمیلی مانند سونوگرافی یا MRI نیز توصیه شود.

 

پروتکل‌های ایمنی و فنی: آنچه در حین ماموگرافی رخ می‌دهد

ماموگرافی طبق پروتکل‌های دقیق و استاندارد انجام می‌گیرد تا بالاترین دقت تشخیصی حاصل شود:

1. آماده‌سازی: ثبت سوابق پزشکی ضروری است و بیمار باید فلزات، جواهرات و مواد آرایشی مانند دئودورانت و پودر را از ناحیه پستان و زیربغل پاک کند تا تصاویر واضحی ثبت شود.

2. تصویربرداری: پستان روی صفحه گیرنده دستگاه قرار گرفته و فشرده‌سازی ملایم انجام می‌شود. این فشار برای کاهش ضخامت بافت و جلوگیری از حرکت لازم است. از هر پستان حداقل دو تصویر استاندارد (نمای عمودی و نمای مایل) ثبت می‌شود.

3. تحلیل و گزارش: تصاویر با دوز پایین اشعه ایکس و طبق استانداردهای جهانی ثبت می‌شوند. سپس متخصص رادیولوژی آن‌ها را با دقت روی سیستم‌های تخصصی بررسی می‌کند و گزارش نهایی را طبق پروتکل‌های بین‌المللی (BI-RADS) ارائه می‌دهد.

خطرات تابش و نکات ایمنی: میزان تابش در ماموگرافی (حدود ۰.۷ میلی‌سیورت) بسیار پایین و کنترل شده است. فواید تشخیص زودهنگام بسیار بیشتر از خطرات ناچیز آن است. نکته مهم ایمنی، اطلاع‌رسانی فوری به تکنسین در صورت احتمال بارداری است تا اقدامات محافظتی ویژه (مانند استفاده از محافظ سربی) انجام گیرد.