تهیه کنندگی در اصفهان جدی نیست

از شهریور سال گذشته، حرکت تازه ای در شهر آغاز شد. دفتر تخصصی سینما که تا پیش از آن با تئاتر مشترک بود، با تعیین برنامه ها و چشم اندازهایی جدید، حیات پیدا کرد و قرار شد گام های بنیادین بسیار خوبی در جهت تربیت فیلم سازان اصفهانی برداشته شود؛ برنامه ریزی ها صورت گرفت و برای پربارتر شدن آن، با فیلم سازان بزرگ اصفهانی که در پایتخت حضور داشتند، ارتباط برقرار شد و با رایزنی مستقیم آن‌ها، فعالیت های دفتر تخصصی سینما در اصفهان آغاز شد. امروز 10 ماه از این حیات تازه گذشته است. به منظور تبیین اهداف این دفتر و عملکرد گذشته و آتی این دفتر، با رئیس آن، «مصطفی حیدری» به گفت و گو نشستیم؛ مدیری که مشتاقانه، برنامه های دفتر را توضیح می دهد و به آینده سینمایی اصفهان، امید زیادی دارد. مشروح این گفت و گو را از نظر پذیرا باشید.

فعالیت دفتر تخصصی سینما، از چه زمانی آغاز شد؟
دقتر تخصصی سینما از شهریور 95 شروع به فعالیت کرد. قبلا در سازمان فرهنگی - تفریحی شهرداری و در تالار هنر بود که هم تئاتر و هم سینما با هم مشترک بودند و بعد از تشکیل دفاتر تخصصی، با توجه به اینکه لزوم جدا شدن تئاتر و سینما از هم ضروری به نظر می رسید، این دو از هم جدا شدند؛ یعنی تالار هنر شد دفتر تخصصی هنرهای نمایشی و دفتر تخصصی سینما نیز از آن مجزا شد.دفاتر تخصصی به واسطه شوراهای مشورتی که داشتند فعالیت هایشان را تنظیم می کردند.

به چه صورت؟
قبلا مدیری را انتخاب می کردند و مدیر مربوطه، یک سری برنامه ها را ارائه می داد و آن‌ها را اجرا می کرد. دفاتر تخصصی دو هدف رسیدن به مرجعیت علمی و عملی را دنبال می کنند برای همین این دفاتر ایجاد شدند که بتوانند یک بازوی توانمند برای کمیته های فرهنگی - تفریحی باشند.

منظورتان از بازوی توانمند چیست؟
اگر قبلا یک مدیر خودش کاری را انجام می داد الآن دیگر باید شورای مشورتی انتخاب کند و هر مبحثی هم بخواهد اتفاق بیفتد، شوراها به وی کمک می دهند.

بر چه اساسی؟
بر اساس نیازهایی که در شهر هست. بر اساس آن چیزهایی که فکر می کنند شهر نیاز دارد و آن شورا، بازوی فکری است.

یعنی تمام اعضای این شورا متشکل از هنرمندان هستند؟
متخصصین حوزه مربوطه. شورای مستند داشتیم، شورای داستانی و تجربی، شورای فیلم نامه . این‌ها برنامه تنظیم می کنند و آن مسیر را پیش می برند. حالا کمیته های سازمان ما که شامل کمیته فرهنگ شهروندی است، خانواده، رسانه، سلامت است به عنوان کمیته هایی که فعالیت شان بیشتر در شهر دیده می شود، از بازوی قبلی شان که همین دفاتر هستند می توانند استفاده کنند؛ به عنوان مثال شما می خواهید در حوزه خانواده با موضوع کنترل خشم، یک تئاتر خیابانی برگزار کنید، باید به دفتر تخصصی تئاتر مراجعه کنید یا اینکه می خواهید فیلمی مثلا با موضوع سلامت پخش کنید، می آیید از دفتر تخصصی سینما استفاده می کنید.

آیا تولید فیلم هم در برنامه هایتان است؟
بله تولید داشتیم. سینما با تمرکز و تقویت در حوزه فیلم‌نامه به عنوان مطلب اصلی شکل می گیرد؛ چون ما در اکثر فیلم ها، ضعف اصلی را در حوزه فیلم نامه می‌بینیم بنابراین تمرکز اصلی دفتر تخصصی سینما، رفت بر روی فیلم نامه. برای همین زمستان سال گذشته، یک دوره نشست های تحلیلی، آموزشی فنون فیلم نامه نویسی با همکاری بنیاد سینمایی فارابی برگزار کردیم که یک دوره 14 جلسه ای بود که هر جلسه، حدودا شش ساعته بود و با حضور اساتید برجسته فیلم نامه نویسی کشور برگزار شد.

در نبود متولی برای به فرجام رسیدن این فیلم نامه ها، دفتر تخصصی سینما باید فکری برای تولید داشته باشد. چون اگر قرار باشد شما به مانند مراکز مختلف، به ماشین تولید فیلم نامه تبدیل شوید و آن فیلم نامه ها هرگز به تولید نرسند، آن وقت کار شما چه ارزش عملی خاصی خواهد داشت؟
ما سال گذشته کاری را شروع کردیم به نام «سینمای جاده» که طی آن، فراخوان فیلم نامه دادیم برای حمایت از فیلم سازان جوان و کسانی که بیشتر کار کردند.این فراخوان برای حدود 36 نفر ارسال شد که حاصل آن، 22 فیلم نامه شد که از بین آن‌ها، 10 فیلم‌نامه انتخاب شد که هفت تا به مرحله تولید رسید که طی چند روز گذشته رونمایی شدند.ما در حوزه سینمای مستند هم (البته به سفارش موزه عصارخانه شاهی)، یک مجموعه مستند مشاغل سنتی بازار اصفهان به تولید رساندیم که شامل 9 فیلم کوتاه بود که آن‌ها هم رونمایی شد.در فیلم نامه بلند، بودجه ما محدود است و اگر بخواهیم آثار خوبی کار کنیم، بودجه سالیانه ما، صرف دو، سه فیلم خواهد شد. برای همین تمرکزمان را گذاشتیم روی حوزه فیلم نامه تا بتوانیم به واســــطه تهیه کننـــدگان، لینک بزنیم و فیلم‌نامه‌ها را به آن‌ها بدهیم تا ساخته شوند.الآن هم یک دوره را شروع کردیم که از پنجشنبه آغاز شد به نام کارگاه فیلم نامه نویسی با عنوان «با هم فیلم نامه بنویسیم» که قرار است آنجا با حضور استاد «محمد گذرآبادی» که یکی از بزرگ ترین مترجمان فیلم نامه نویسی هستند و پیش از این، با بچه ها در فضای مجازی کار کرده بودند. این بچه‌ها وقتی به صورت حضوری سر کلاس رفتند، شروع کردند به نوشتن در حوزه فیلم نامه سینمایی بلند.ببینید ما یک نهال هستیم که ده ماه بیشتر از عمر ما نمی گذرد و تا همین مرحله که آمده ایم، یک سری خطاها و ضعف و البته قوت‌هایی داشتیم و به این نتیجه رسیدیم که پروسه تولید فیلم را هم باید به صورت هدفمند دنبال کنیم. به همین دلیل الآن آیین نامه تولید ما تنظیم شده و با دو، سه ارگان مانند حوزه هنری، کمیته رسانه ، خانواده و جاهایی که می دانیم می توانند کمک کنند وارد مذاکره هم شده ایم. قرار است به فیلم سازان حرفه ای و حتی فیلم سازانی که کمی از مرحله حرفه ای پایین تر بوده؛ اما فیلم سازان خوبی هستند، فراخوان داده شود تا بتوانیم در حوزه تولید، جدی تر وارد شویم. قصه سینمایی بلند، موضوعش فرق می کند.ما اگر بخواهیم یک فیلم ویدئویی تولید کنیم باید در اصفهان حداقل هزینه ای 100، 150 میلیونی برایش کنار بگذاریم حال آنکه بودجه ما خیلی پایین تر از این رقم هاست. بنابراین سعی کردیم فیلم نامه را پوشش داده و امر تولید را ببریم در کمیته‌هایمان یا با حوزه هنری و... به صورت مشترک کار کنیم و یک سری سفارشات را با آن‌ها جلو ببریم.ان شاءالله قرار است در جلسه ای که آخر شهریور با موضوع بازاریابی فیلم‌نامه، برگزار می شود گام بزرگی برداریم. منظور از این جلسه آن است که من فیلم نامه ای دارم، حال باید به کجا مراجعه کنم؟یا اگر فیلم نامه من چنین موضوعی دارد با کدام تهیه کننده ارتباط بگیرم؟ البته به واسطه جلسه «انتقال تجربیات» که قرار است با حضور فیلم سازان و فیلم نامه‌نویسان بزرگ کشور برگزار شود، با خانه سینما و قسمت «بانک فیلم نامه» ارتباط می گیریم تا بچه ها بدانند می توانند فیلم نامه شان را به کدام تهیه کننده بسپارند.الآن جشنواره کودک محملی شده برای بچه‌هایی که فیلم نامه کودک دارند، چون فارابی گفته که من کمک می دهم برای فیلم نامه هایی که خوب هستند، تهیه کننده پیدا شود. به هر حال، یک حرکت‌هایی داریم می کنیم.

و این حرکت های شما، حکم موازی کاری با برخی کلاس های آزاد سینمایی که عمدتا غیردولتی هستند، را ندارد؟ از طرف دیگر، شاید چون شما پشتوانه دولتی دارید، آن کلاس ها که زیاد هم هستند، احساس خطر کرده و جو خوبی شکل نگیرد.
ما در روز 21 شهریور 95 با این گفتمان شروع کردیم : «برای شهر (که ما وابسته به شهراری هستیم) باشیم به دور از هر نگاه و سلیقه ای. دوری از موازی کاری و پرهیز از رقابت.» من دوستان مرتبط با سینما را در دفترم جمع کردم و گفتم شما چه کاری می کنید تا ما آن را انجام ندهیم؟ اگر پخش فیلم دارید، ما این کار را انجام ندهیم.اگر آموزش دارید، ما انجام ندهیم. برای همین ما آمدیم در فیلم نامه و تولید وارد شدیم؛ اما اگر جاهایی مانند انجمن سینمای جوان، جهاد دانشگاهی و . . . نیاز به حمایت ما برای حوزه تقویت و آموزش داشته باشند، قطعا ما هستیم. برای همین است که تلاش ما این است که وارد حوزه پخش و آموزش نشویم؛ چون جاهای دیگر دارند این قبیل کارها را انجام می دهند؛ اما اگر کمک بخواهند، حمایت می کنیم.از شهریور 95 تا پایان ماه رمضان که عصرهای سینما برگزار شد، صد در صد برنامه های دفتر تخصصی سینما مشترک بوده؛ یعنی آنچه گفتید موازی کاری، با این قبیل فعالیت ها، از میان رفت. ما در این ده ماه، به این نتیجه رسیدیم که باید در برنامه ریزی ها و اجراهایمان تجدیدنظر کنیم به خصوص در تولید فیلم چون تولید فیلم وقتی مهم است که بتوانی آن را جایی ارائه دهی و توزیع کنی. شاید در مراحل اول، فیلم هایمان کم کیفیت باشند؛ اما از تجربه این‌ها استفاده می کنیم تا به فیلم های بهتر برسیم که بتوانیم توزیع کنیم. در همین راستا، یک جلسه مفصل با یکی از توزیع کنندگان خوب تهران گذاشتیم که احتمالا به صورت کارگاه دو روزه برگزار می شود با این محوریت که تولید فیلم کوتاه یا مستند را کجا توزیع کنیم یا به کدام جشنواره ارائه دهیم و در کل، چه مسیری را دنبال کنیم. بحث توزیع و اقتصاد، برایمان مهم است؛ اما هنوز تولیدمان آن قدر جدی نشده که به آن مرحله فکر کنیم ولی در ذهن مان بوده که توزیع را حتما جدی بگیریم.

اصفهان، طی دو دهه گذشته، به شدت از جریان سینمایی روز عقب افتاده؛ این عقب افتادگی، نه تنها در مباحث سخت افزاری و کمبود و کهنگی سالن، خود را نشان نداد بلکه صنعت ســــینما، عملا از میــــان فعــــالان سینما و حتی خانواده‌های اصفهانی رخت بربسته است. همین الآن هم که نهضت سالن سازی در اصفهان رونق گرفته و اقبال مردم به سینماها بیشتر شده، باز هم در سطح کلان، فاصله عمیقی به نسبت روند تولیدات روز کشور داریم. امروز استانی هستیم که برخلاف گذشته پربارمان، در امر تولید فیلم، جایگاه بسیار بدی داریم . دفتر تخصصی سینما چطور می خواهد این خلأ بزرگ را پر کند؟
ما وقتی می خواستیم موجودیت دفتر تخصصی سینما را اعلام کنیم، گشتیم که چه اتفاقاتی در اصفهان یا در سطح کشور در حال وقوع است که ما در آن ضعف داریم؛ دیدیم مشکل بزرگ، در فیلم نامه است. به همین دلیل گفتیم که می خواهیم در حوزه فیلم نامه متمرکز شویم؛ چرا که حوزه تولید، امری مالی است که به نظرم شهرداری به اندازه توانش، علی الخصوص در حوزه فیلم نامه کودک، انرژی گذاشته.اتفاقا من فکر می کنم کم کاری از جانب جاهای دیگر بوده؛ نه اینکه عمدی باشد.در تاریخ های مختلف، موضوعیت و اولویت ها فرق می کرده؛ اما انصافا شهرداری در هر زمانی که بوده، به این جریان کمک کرده است.اما اینکه چرا ما فیلم های خوب نداریم، جسارتا یک مقدارش برمی گردد به تنگ نظری هایی که داشتیم. کسی که در سینما، موفقیت هایی به دست آورده، جذب تهران شده است؛ چون اگر اینجا می خواسته کار کند، با حسادت ها و تنگ نظری ها مواجه می شد و شرایط سختی برایش به وجود می آمد وگرنه چرا این همه استعدادهای ما باید جذب تهران شوند؟ چون این فضا برای آن‌ها به بیراهه رفته است.ما با همه، کار کردیم که بگوییم با کسی رقیب نیستیم؛ الآن هم پروژه ای در دست داریم که امیدوارم بتوانیم با حوزه هنری به توافق برسیم که این جریان را گسترش دهیم؛ اما به نظرم تا این ارگان های مرتبط با هم، سر یک میز ننشینند و جلسه ای به دور از همه تنگ نظری و حسادت ها برگزار نشود، این قصه ادامه خواهد داشت. مثلا وقتی «سینمای جاده» را به راه انداختیم که منجر به تولید هفت فیلم شد، آمدند و یک چیزهایی پشت سر ما گفتند! در حالی که اصلا قرار بود ما بگوییم فیلم‌سازی، حتی می شود با هزینه های محدود هم رقم بخورد. بله، وقتی کلیت آثار را ببینیم، تمام شان در سطح مطلوب نیست؛ اما از این هفت فیلم، دو،سه فیلم خوب در آن پیدا می شود که همین برای شروع کار، نتیجه خوبی محسوب می شود در حالی که دوستان همه انتظار دارند که وقتی هفت فیلم می‌سازیم، همه هفت فیلم، شاهکار باشد.به هر حال ما باید تجربه کنیم. به نظرم امر تهیه کنندگی در اصفهان، یک شوخی است چون یک امر کاملا تخصصی و حرفه‌ای است و ما می خواهیم توزیعش کنیم. معمولا بچه ها فیلم می سازند که در گنجه نگه می دارند؛ باید مردم را در نظر بگیرند.از طرفی ما مردم را دست کم می گیریم. به نظرم، حتی فیلم کوتاه می تواند مخاطب مردمی داشته باشد به شرطی که فیلم ساز بخواهد برای مردم فیلم بسازد.اگر برای جشنواره بسازد، البته که اشکالی ندارد؛ اما همه نگاه ها در حوزه فیلم کوتاه، به سمت جشنواره رفته است. شنیدم که قرار است در اصفهان، گام هایی برای تولید فیلم ویدئویی برداشته شود که امیدوارم این اتفاق هر چه زودتر به وقوع بپیوندد.

شما برای ساخت فیلم های کوتاه و مستند، از ارشاد مجوز می گیرید؟
بله، می گیریم.

ولی ارشاد، روندی منفعلانه در حوزه سینما دارد. به جای اینکه در بحث تولید و تشویق فیلم‌سازان به تولید ورود کند، نمی تواند حتی اداره سینماهای شهر را در دست داشته باشد و نهادهای دیگر که بعضا سینمادار نیستند، مسئول این مهم می شوند بنابراین آیا در چنین شرایطی، می توان انتظار داشت حرکت های نوینی چون آنچه در دفتر تخصصی سینما رقم می خورد، در این فضای بلبشو، به راحتی به نتیجه برسد؟
بله، اداره ارشاد، منفعل است. یکی از مسائلی که وجود دارد این است که این موضوعات، با هم قاطی شده. رسالت اصلی حوزه های سینمایی و تولید فیلم با اداره فرهنگ و ارشاد است، آن‌ها متاسفانه به جای اینکه نقش اصلی را ایفا کنند بیشتر در مقام ناظر حضور دارند؛ یعنی فقط در حوزه ممیزی خودشان را نشان می دهند که این بشود یا نشود در حالی که فیلم نامه، هر چقدر خوب هم که باشد؛ اما اگر حمایت مالی و تولیدی برایش انجام نشود، عملا راه به جایی نمی برد؛ چون بیشتر خودشان را نقش حاکیتی می دانند که آن‌ها را از مسیر اصلی اش که ساخت فیلم است، دور کرده است.

به اصلاح این روند و وحـــدت حقیقی مسئولان ذی‌ربط سینماها امیدی دارید؟
در اصفهان، این همه استعداد و ظرفیت هست. فیلم‌سازان خوب اصفهانی که در تهران هستند، خیلی دل شان می خواهد به این استعدادها کمک کنند. سخت است اما می شود با کنار گذاشتن منیت و دور یک میز نشستن، به این سینما بیشتر کمک کرد. الآن سینما، در جایگاه مطلوب خودش قرار ندارد؛ اما اگر کمی حسادت ها، کینه ها و تنگ نظری ها کنار گذاشته شود، ظرفیت های خوبی در ارشاد، حوزه هنری، شهرداری و استعدادهای مهم تر که بچه های اصفهان هستند، وجود دارد.