پول‌شویی در سینما با صدور چک در وجه بازیگران

غلامرضا موسوی، تهیه‌کننده پیشکسوت سینما معتقد است اگر اصناف با دقت و کنترل بیشتری روی برخی مسائل نظارت کنند می‌توان امیدوار بود که پول‌شویی اتفاق نیفتد.
نژلا پیکانیان: چند سالی است که در سینمای ایران حرف از پول‌های کثیفی است که بدون اینکه منبع مشخص و معینی داشته باشند وارد سینما می‌شوند و به عنوان سرمایه در فیلم‌ها و یا برخی سریال‌های شبکه نمایش خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرند. شاید تا به حال نیز چند برنامه تلویزیونی با این موضوع روی آنتن رفته‌اند اما اوضاع همچنان تغییری نکرده است و چه بسا که در آشفته بازار سینما این سرمایه‌های نامشخص روز به روز نیز بیشتر به کارها تزریق می‌شوند. غلامرضا موسوی تهیه‌کننده قدیمی سینما در گفت‌و‌گو با خبرآنلاین پاسخگوی پرسش‌های ما در این زمینه شد و علاوه بر این راهکاری که با آن می‌توان جلوی این اتفاق را گرفت را نیز ارائه داد.
اگر موافق باشید با این سوال شروع کنیم که پول‌هایی که با منشا نامشخص وارد سینما می‌شوند و به عنوان سرمایه در برخی فیلم‌های سینمایی مورد استفاده قرار می‌گیرند با چه هدفی وارد سینما می‌شوند؟
چند سال پیش من متوجه شدم که کسانی به اسم سرمایه‌گذار سعی می‌کنند وارد سینما و بعدها شبکه نمایش خانگی شوند و از روش‌هایی که دارند مشخص است که نیت و قصد کار فرهنگی ندارند. اساسا به قد و قواره‌شان این حرف‌ها نمی‌آید. طبیعتا کارهایی را هم سرمایه‌گذاری می‌کنند برگشت ندارد. بنابراین اینکه قربت الی الله بخواهند کار کنند و خروجی‌های فرهنگی داشته باشند بعید است، به همین جهت از همان ابتدا شاخک‌های من به من ندا داد که به نظر می‌رسد اینها پول‌های ناسالمی دارند و از طریق آوردن به سینما یا برخی سریال‌های نمایش خانگی قصد به اصطلاح پول‌شویی دارند که آن را تطهیر کنند و بیرون ببرند. بعدها مشخص شد که این قصه متاسفانه درست است. نتایجی را که در برخی از فیلم‌ها و سریال‌های نمایش خانگی دیدیم نشان داد که این حضرات با همین نیت آمدند و در حقیقت سعی دارند با مطرح کردن خودشان، با عکس گرفتن با برخی از هنرمندان سینما و با انتشار آن عکس‌ها و با چک‌هایی که به نام آن هنرمندان صادر می‌کنند پولی را که مشخص نیست از چه مراکزی و بابت چه چیزی به دست آوردند به نوعی تطهیر کنند.
بعد از اینکه این اتفاق افتاد به نظرتان چقدر باعث شد تا تعریف پول در سینما تغییر کند؟ به نظرتان به دلیل همین اتفاق بود که هزینه‌های تولید فیلم‌ها و دستمزد بازیگران ناگهان خیلی بالاتر برود؟
طبیعتا این افراد چون اساسا کار فرهنگی و اقتصادی نمی‌کنند می‌تواند باعث این اتفاق هم شود. ضمن اینکه پولی را هم که به دست آورده‌اند معمولا برایش زحمت معمول را نکشیده‌اند، یعنی این پول با عرق جبین و کد یمین به دست نیامده است. طبیعی است برای اینکه بتوانند عکس‌های 6 در 8 با هنرمندان بگیرند و بعد بتوانند با آن به اهدافی که درباره تکثیر کردن پول‌هایشان دارند دست پیدا کنند هیچ حساب و کتابی برای خرج کردن ندارند و برایشان هم اساسا این مسائل مهم نیست. اصلا این افراد نگاه اقتصادی ندارند، بنابراین یکی از مشکلاتی هم که ایجاد می‌کنند این است که مسائل اقتصادی ما را دچا رمشکل می‌کنند. دستمزدها را بالا و پایین می‌کنند، هزینه تولید فیلم‌ها را افزایش می‌دهند و با مسائلی از این قبیل اقتصاد سینما را دچار تلاطم می‌کنند.
یعنی اقتصاد سینمای ما اینقدر متزلزل هست که با ورود چنین افزادی و اخلال آنها اینقدر دچار آشفتگی شود؟
وقتی یک فیلم در حال ساخته شدن است، بازیگری که دستمزدش ایکس هست، برای چند روز به جای دو ماهی که باید سر یک پروژه باشد به او سه برابر دستمزدش پول می‌دهند شما فکر می‌کنید مشکلی به وجود نمی‌آید؟ من عدد را به صورت فرضی می‌گویم و مثالی می‌زنم، فکر کنید دستمزد بازیگر برای بازی در یک فیلم 100 میلیون تومان است، برای فیلمی که دو ماه به طول می‌انجامد. آدم‌هایی می‌آیند و به این بازیگر برای 5 روز کا و نه دو ماه سه برابر یعنی مثلا 300 میلیون تومان می‌دهند. به نظرتان پشت این قضیه چه اتفاقی می‌تواند باشد؟ ذهن من جز اینکه پول‌شویی می‌شود به مسئله دیگری نمی‌رسد. من فکر می‌کنم بازیگری هم که به جای دو ماه در عرض 5 روز سه برابر دستمزد واقعی‌اش را می‌گیرد دچار مشکل ذهنی خواهد شد. آدم‌های کمی هستند که بتوانند متوجه شوند پشت قضیه چیست و پول‌شان را بگیرند و در کار رفتار منطقی داشته باشند.
در مقابل این قضیه یکسری افراد هم هستند که برای بازی در فیلم‌ها و مطرح شدن نامشان به عنوان بازیگر پول می‌دهند و سرمایه وارد کار می‌کنند. این قضیه به نظرتان چقدر آسیب زننده است؟
این قصه با پول‌شویی متفاوت است، بازیگران حرفه‌ای نیازی به آوردن پول برای بازی ندارند. آن افرادی که شما می‌گویید در حقیقت افرادی هستند که سرمایه یک فیلم را به هر طریقی می‌پردازند، حتی شاید از پدر و مادر یا دوستشان بگیرند. این مسئله هم به گمان من اقدامی غیرقابل قبول است، اینکه کسی بخواهد با پول وارد عرصه بازیگری در سینما شود. این اقدام هم قابل قبول نیست اما با موضوع پو‌لشویی هم قابل مقایسه نیست. پولشویی در سینما یا هر عرصه دیگری پول‌های نامشخصی است که وارد کار می‌شوند. پول‌هایی که می‌تواند رانت باشد، سرقت باشد، قاچاق و کلاهبرداری یا اختلاس باشد و منشاء سالمی ندارد اما پولی که یک بازیگر به کار می‌اورد احتمال دارد منشا سالمی داشته باشد. منطقا درست نیست اما کار غیر قانونی هم نیست. پول‌شویی اما از آنجاییکه تطهیر پول است و منشاء آن نیز مشخص نیست طبیعتا سالم نیست چون طرف فقط خواسته داشتن این پول را به هر طریقی که شده توجیه کند. اگر در این بحث هم آقازاده‌ای وارد شود و پول پدرش را وارد کند مثلا از تجارت‌خانه پدرش سرمایه بیاورد باز هم پول‌شویی حساب نمی‌شود، فقط می‌شود گفت که در اثر ناآگاهی و بی‌اطلاعی قیمت‌ها و اقتصاد سینما را دچار مسئله و مشکل کرده است.
چندین سال است که بحث پول‌شویی در سینما و شبکه نمایش خانگی مطرح است و این مسئله دیگر بر کسی پوشیده نیست، به نظرتان هنوز جای امیدواری وجود دارد که بشود جلوی این قضیه را گرفت؟
قطعا می‌شود، به گمان من وقتی اصناف فعال باشند و در مقابل هر اتفاقی که می‌افتد باهوش عمل کنند، کمیته‌های انضباطی منطق داشته باشند طبیعتا به نتیجه می‌رسند. البته وقتی بعضی از اصناف خودشان از دولت پول گرفتند و حالا دارند خرج می‌کنند نمی‌توان خیلی رویشان حساب کرد. اما در نهایت نظارت اصناف، شورایعالی تهیه‌کنندگان و دیگر نهادهای مرتبط هستند که می‌توانند به این دست مسائل پایان دهند. اما برخی اوقات آنها هم درگیر مسائل دیگری می‌شوند که این قضایا یادشان می‌رود.