از آبادان تا سردشت در قاب سینما

راضیه چنگیز نائین: سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر به موضوعات ملتهب و مهم کشور با سال‌های گذشته بسیار متفاوت است. سوژه‌های این دوره از میان وقایع مهم تاریخی انتخاب‌شده و کارگردانان به سراغ موضوعاتی خاص با نگاهی جدید رفته‌اند. در ادامه به بررسی فیلم‌هایی می‌پردازیم که موضوعات واقعی و مهم تاریخی را با نگاهی جدید به تصویر کشیده‌اند.

• درخت گردو

جدیدترین ساخته محمدحسین مهدویان یکی از دردآورترین اتفاقات جنگ تحمیلی را به تصویر کشیده است. در سال 1366 نیروی هوایی عراق چهار نقطه پرازدحام شهر سردشت آذربایجان غربی را با سلاح‌های شیمایی بمباران کرد. در این حمله ۱۱۰ نفر از ساکنان غیرنظامی شهر جان‌باخته و ۸۰۰۰ تن دیگر نیز در معرض گازهای سمی قرار گرفتند و مسموم شدند. بمباران شیمیایی سردشت فجیع‌ترین تهاجم شیمیایی بود که امسال در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر موضوع فیلم درخت گردو ساخته محمدحسین مهدویان است. درخت گردو با بازی مهران مدیری و پیمان معادی توانسته از پس به تصویر کشیدن این فاجعه دردناک بربیاید. درخت گردو یک تراژدی انسانیِ شخصیت محور است و آنچه بیش از همه در این فیلم به چشم می‌آید بازی زیبا و درخشان پیمان معادی است.

• آبادان یازده ۶۰

حصر آبادان دیگر سوژه تاریخی و مهمی است که امسال در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر در قامت یک فیلم حضور دارد. آبادان یازده ۶۰ چهارمین فیلم بلند سینمایی مهرداد خوشبخت کارگردان 50 ساله و اصالتا آبادانی سینمای ایران است که با نگاهی جدید حصر آبادان و مقاومت سرافرازانه مردم این خطه را به تصویر کشیده است. فیلم آبادان یازده ۶۰ روایت کارمندان متعهد و جان‌برکف رادیو آبادان است که با مقاومت مثال‌زدنی و متهورانه خود تا آخرین لحظات حیاتشان مانع از سقوط رادیو آبادان شدند. مهرداد خوشبخت با نگاه جدید و روایت و قصه‌ای متفاوت از وجهی دیگر به دلاوری‌های هشت سال دفاع مقدس نگاه کرده است. رادیو رسانه‌ای مهم و تأثیرگذار در جریان دفاع مقدس بوده است که تاکنون در سینمای ایران سابقه نداشته است در فیلمی با موضوع دفاع مقدس به آن پرداخته شود. علیرضا کمالی، حسن معجونی، نادر سلیمانی، ویدا جوان و... بازیگران این فیلم خوش‌ساخت هستند.

• شنای پروانه

اگر دنبال کننده شبکه‌های اجتماعی و اتفاقات مربوط به آن باشید احتمالا نام وحید مرادی به گوشتان خورده است، شرور معروفی که در فضای مجازی نیز دنبال کنندگان بسیاری داشت. شروری که سلاح به دست با قلدری در محله‌های مختلف تهران و کرج قدرت‌نمایی می‌کرد و به خاطر فیلم قلدری‌هایش به شاخ اینستاگرام تبدیل‌شده بود و درنهایت به قتل یکی از دوستانش دست زد و پس‌ازآن در زندان به دست زندانیان کشته شد. فیلم شنای پروانه را می‌توان به‌نوعی الهام گرفته از زندگی این شرور معروف و دیگر اشرار دانست. حتی گریم یکی از شخصیت‌های فیلم نیز شباهت بسیاری با وحید مرادی دارد. شنای پروانه داستان هاشم گنده لات یک محله پایین‌شهری است که وقتی فیلم همسرش پروانه در استخر عمومی زنانه بیرون می‌آید و در محل پخش می‌شود، دچار جنون آنی شده و بعد از حمله به استخر و به هم ریختن آن، اتفاقات دیگری برایش رقم می‌خورد.

حجت برادر دیگر او شروع به تحقیق درباره نحوه پخش فیلم می‌کند و طی تحقیقاتش پی می‌برد که پخش فیلم به چه دلیلی بوده است.

محمد کارت در اولین تجربه سینمایی خود به سراغ موضوعی ملتهب و درعین‌حال جذاب رفته است. او به‌خوبی متوجه این موضوع بوده که با نمایش جزئیات زندگی این آدم‌ها، خودبه‌خود تماشاگر را در مشت خودش می‌گیرد و او را مرعوب می‌کند. پس فیلم را پرُ کرده از صحنه‌های خشن، دعوا و نحوه کسب درآمد بزهکارانه این آدم‌ها و همین صحنه‌ها است که تماشاگر را میخکوب می‌کند. در این فیلم امیر آقایی با گریم متفاوت و بازی شگفت‌آوری به ایفای نقش پرداخته است و جواد عزتی نیز مثل همیشه فوق‌العاده است تا جایی که احتمالا به یکی از شانس‌های دریافت سیمرغ خواهد بود. در کنار این بازیگران، کارگردانی محمد کارت نیز شانس بالایی برای دستیابی سیمرغ دارد.

• روز صفر

ماجرای عبدالمالک ریگی سرکرده گروه تروریستی جند الله ظاهرا آن‌قدر جذاب است که فیلمسازان دست از سر آن برنمی‌دارند. سال گذشته نرگس آبیار با فیلم شبی که ماه کامل شد به سراغ موضوعی ملتهب و مهم تاریخی یعنی عبدالمالک ریگی و بردارش و اقدامات تروریستی‌شان رفته بود فیلمی که با استقبال در اکران و هم‌چنین در جشنواره فیلم فجر روبه‌رو شد و هردو سیمرغ بازیگری زن و مرد را نصیب الناز شاکردوست و هوتن شکیبا کرد؛ اما هرچه شبی که ماه کامل شد به وجه خانوادگی ماجرای برادران ریگی پرداخت در روز صفر با اثر و نگاهی متفاوت به این سوژه روبه‌رو هستیم. روز صفر اولین ساخته سعید ملکان در مقام کارگردانی است. روز صفر یک اثر فانتزی جاسوسی سرحال است. امیر جدیدی در روز صفر یک‌تنه بار دستگیری عبدالمالک را به دوش کشید. او قهرمان فیلم است و ساعد سهیلی نقش عبدالمالک ریگی را ایفا می‌کند. روز صفر سعید ملکان فیلمی جاسوسی و اکشن است که توانسته از پس روایت دستگیری یکی از مهم‌ترین چهره‌های تروریستی ایران که خواب و امنیت را از زنان و کودکان مناطق مختلف سیستان گرفته بود بربیاید تا جایی که مسعود فراستی در نشست مطبوعاتی این فیلم لب به ستایش باز کرد و روز صفر را بهترین فیلم جشنواره نامید.