آرام‌آرام مترو
متروی اصفهان آهسته‌آهسته شرایط دوره آزمایشی کارش را پشت سر می‌گذارد و بیش‌ازپیش توجه‌ها را به خود معطوف می‌کند. ازجمله حالا نگاه‌های شهروندان به زوایای مختلف شرایط متروی شهر از عملکرد تا طراحی‌های معماری ایستگاه‌های مترو اصفهان آرام‌آرام به بحث کشیده می‌شود. فعلاً جابه‌جایی با مترو همچنان از ساعت 7 صبح تا 3 بعدازظهر میسر است، با بلیتی 500 تومانی.
مترو اصفهان که تاریخچه‌ای طولانی دارد و ساخت آن تاکنون 14 سال به طول اجامیده است این روزها کم‌کم بین مردم جای خود را پیداکرده و روزبه‌روز شلوغ‌تر می‌شود. این در حالی است که وقتی نیمه دوم سال 94، 10 ایستگاه نخست با تبلیغات فراوان افتتاح شد تا چندین ماه قطارها با صندلی‌های خالی رفت‌وآمد می‌کردند. گویی مردم هنوز باور نکرده بودند که بوق مترو آنها هم به صدا درآمده است؛ اما به‌مرور و با افتتاح فاز دوم از خط یک که تنها یک ایستگاه یعنی ایستگاه تختی را شامل می‌شد، مردم دیگر اعتماد کردند که می‌توانند از مترو استفاده کنند و صندلی‌های خالی کم‌کم میزبان اصفهانی‌ها شد. طوری که به گفته علیرضا فاتحی، مدیرعامل شرکت متروی منطقه اصفهان در حال حاضر روزانه بین 3500 تا 3700 نفر توسط مترو در اصفهان جابه جا می‌شوند؛ یعنی به‌طور میانگین هر ساعت حدود 400 نفر.
این 11 ایستگاه از اواخر پاییز سال 95 تا مرداد همین امسال، تنها ایستگاه‌هایی بودند که مردم می‌شناختند و برحسب تجربه 14 ساله، احتمال می‌دادند که مابقی ایستگاه‌ها حداقل چندین سال دیگر افتتاح شوند؛ اما تقریباً خردادماه بود که خبر آمد مترو به «آزادی» رسید و به‌زودی افتتاح می‌شود. این اصطلاح «به‌زودی» اما حدود سه ماهی طول کشید و میانه مردادماه بود که مردم سوار بر قطار متوجه شدند چراغ‌‌های ایستگاه‌های بعد از «تختی» تا «آزادی» هم سبز شده است و از این روز بود که آنها ایستگاه‌های بالای شهر را هم دیده و تفاوت را احساس کردند.
حال افتتاح‌های قطره‌چکانی متروی اصفهان اگرچه یکی از دغدغه‌های مردم شهر بود، اما معماری و نمای داخلی و خارجی ایستگاه‌های مترو و تفاوت‌هایی که در طراحی و مصالح به‌کاربرده شده بین ایستگاه‌های پایین و بالای شهر به چشم می خورد حتی اگر دل‌مشغولی و دغدغه نباشد، حداقل کمی مردم را به فکر فروبرده است.
به‌عبارت‌دیگر، سفر از نخستین ایستگاه در شمال غرب اصفهان یعنی ایستگاه «قدس» به سمت ایستگاه «آزادی» در جنوب، گویی سفری در برزخ است که مسافر از گذرگاه‌های بی‌روح به مقصدهایی زیبا و بانشاط‌تر می‌رسند. اگرچه هنوز دو ایستگاه اصلی و شریانی یعنی ایستگاه‌های «میدان امام حسین(ع)» و «میدان انقلاب» هنوز در دست‌ساخت هستند، اما با دیدن همین ایستگاه‌های حاضر هم می‌توان تبعیض را حس کرد.
ایستگاه‌های «قدس» تا «باهنر» تقریباً همه شبیه هم هستند. سنگ نماهای خاکستری و مشکی با طراحی بسیار ساده و دم‌دستی، باعث شده تا این ایستگاه‌ها روح نداشته باشند. البته دراین‌بین تنها ایستگاه‌های «شهید مفتح» و «شهید علیخانی» با آجرهای قرمز و طراحی‌های اسلامی و هلال‌هایی که در طراحی داخلی آنها به‌کاررفته است، حداقل کمی تبعیض به‌کاررفته را تلطیف می‌کند؛ اما بااین‌حال 10 ایستگاه نخست را می‌توان یک‌طرف گذاشت و شش ایستگاه بعدی را طرف دیگر.
نقطه نه‌چندان دلچسب داستان را می‌توان در ایستگاه‌های «بهارستان»، «شهید چمران» و «باهنر» دید که سنگ نماهای خاکستری و رنگ‌های تیره، فضایی تاریک و ساکن را القا می‌کند، طوری که شاید هیچ آدم سالمی دلش نخواهد بیش از بیست دقیقه در آنجا بماند. گویی این ایستگاه‌ها را فقط برای عبور و مرور قطارها ساخته‌اند و روحیه مردم اهمیتی در طراحی و ساخت آنها نداشته است.
اما با رفتن به سمت ایستگاه‌های وسط شهر یعنی «شهدا» و «تختی» و سپس ایستگاه‌های بالای شهر یعنی سی‌وسه‌پل و «شریعتی» و «آزادی» مسافرها جان گرفته و خود را در فضایی بانشاط و انسانی پیدا می‌کنند. دراین‌بین «سی‌وسه‌پل» یکی از زیباترین و با روح‌ترین ایستگاه‌های مترو اصفهان است. سنگ نماهای کرمی و سفید، فضای روشن و عکس‌های اماکن تاریخی شهر، جَو خوبی را ایجاد کرده‌اند و مسافر دیگر نمی‌خواهد به هر نحوی از آن فرار کند.
ایستگاه «شریعتی» نیز به همین شکل است و آن‌هم فضایی روشن و بانشاط دارد. دست‌آخر و در ایستگاه «آزادی» نیز باز مسافرین می‌توانند حال خوبی داشته باشند و به‌ویژه فضای بسیار باز و گسترده آن، راحتی بیشتری را فراهم می‌کند. این ایستگاه آن‌طور که عنوان‌شده با تم صفویه طراحی‌شده تا با هویت شهری همخوان باشد.
پرسش اینجاست که این سطح تفاوت در طراحی‌ها از کجا نشئت می‌گیرد؟ در پاسخ آن‌طور که برخی مسئولین عنوان می‌کنند، گویا سلیقه طراحان و معماران و پیمانکاران در کار دخیل بوده و شهرداری هیچ قصدی برای تبعیض قائل شدن نداشته است و تنها دو سال اخیر بوده که مدیران شهری با راه‌اندازی کمیسیون معماری برای طراحی مترو، درباره این مسائل نظر داده و تا قبل از این تنها سلیقه طراحان اعمال‌شده است.
این اتفاق هم خود به‌نوعی شاید بدشانسی محسوب می‌شود. چراکه ساخت ایستگاه‌های پایین‌شهر قبل از این دو سال بوده و ایستگاه‌های بالای شهر اما بعدازاین دو سال؛ یعنی برای ایستگاه‌های پایین‌شهر فقط سلیقه طراحان اعمال‌شده و اما برای ایستگاه‌های آن‌طرف شهر، دقت و زیبایی بیشتری صرف شده است.
گذشته از اینها هنوز چهار ایستگاه دیگر باید گشایش شوند تا خط یک مترو اصفهان به اتمام برسد. طراحی و چگونگی ساخت این چهار ایستگاه هنوز مشخص نیست؛ اما به خاطر اینکه ساخت آنها طبق یک توفیق اجباری در حال حاضر انجام می‌شود، می‌توان گفت که طراحی آنها همچون چند ایستگاه قبل‌تر از خود، طراحی زیبایی خواهد بود.