نوحهخوانی به سبک بوشهری
در مراسم سنتی بوشهری که قدمتی دیرینه دارد، معمولا چهار نوحه دو ضرب و یک واحد خوانده میشود، البته به صلاحدید نوحهخوان، ریتم بعد واحد، چاوش و نوحه دو سنگ را به آن اضافه میکند که دارای اشعاری قوی و آهنگهای پیچیدهای هستند که هرکدام از واحدها، نوحهها، آهنگ و اشعار مربوط به خود را دارند و تکراری نیستند. اینها خود، شناسنامهدار هستند که اگر با اصل آهنگ و رعایت نکات فنی در این مهم دیده شوند و صلاحدید کبریای بزرگ و لطف آل طاها باشد، یقینا در دل مستمع هیجان معنوی بهوجود میآورد.
حسن توزی(مداح اهل بوشهر)/اصفهان امروز: در مراسم سنتی بوشهری که قدمتی دیرینه دارد، معمولا چهار نوحه دو ضرب و یک واحد خوانده میشود، البته به صلاحدید نوحهخوان، ریتم بعد واحد، چاوش و نوحه دو سنگ را به آن اضافه میکند که دارای اشعاری قوی و آهنگهای پیچیدهای هستند که هرکدام از واحدها، نوحهها، آهنگ و اشعار مربوط به خود را دارند و تکراری نیستند. اینها خود، شناسنامهدار هستند که اگر با اصل آهنگ و رعایت نکات فنی در این مهم دیده شوند و صلاحدید کبریای بزرگ و لطف آل طاها باشد، یقینا در دل مستمع هیجان معنوی بهوجود میآورد.
احمد ابتدائی، چراغ پرفروغ مداحی خارگ است. وی علم مداحی را در خارگ زمین نگذاشت و باعث شد این سنت حفظ شود. او همچنین جوانها را جذب این راه کرد. کمتر صدایی است که ماندگار شود، او با کارهای قدیمی، آثار نو ساخته است که ماندگارند. بخشی از کارهای او را در محرم، صدا و سیما هم پخش میکند. ابتدائی مورد احترام خانواده شهدا نیز هست. کارهای وی در عین سنتی بودن، جوانپسند نیز هست.
در وصف پیادهکردن نوحههای بوشهری باید گفت که پیچیدگی آهنگ در بعضی نوحهها بسیار فراوان وجود دارد.
برای نمونه من خود وقتی که خواستم نوحه واحدی را برای نخستینبار پیاده کنم و بعضی نکات طبق خواسته شاعر و آهنگساز باید در آن نگاشته میشد و آن نکات، نوگرایی، پیچیدگی آهنگ واحد، ضرب کار و رعایت ملودی سنتی در قالب دشتی بود همزمان باید دوبیتی دشتی از همان مصراعها نیز در قالب مرثیه در نوحه واحد اجرایی میشد که کار سختی بود ولی به لطف خدا مورد اسقبال عزاداران حسینی واقع شد.
حقیر حدود چهل و دوسال است که افتخار ذاکری دارم و نخستین نوحهای که در زمان نوجوانی اجرا کردم، نوحه «این دل تنگم عقدهها دارد/ گوییا میل کربلا دارد» بود که با آهنگ سنتی خوانده میشد. اهل بندر گناوه هستم از توابع استان بوشهر، فرزند ملاح منصور از منبریها و روضهخوانهای قدیم.
ابتدائی حالا یک چهره درخشان، مردمی و شناختهشده است و هنوز هم مردم خارک با صدای او و خودش در محرم خاطرههای زیادی دارند. میشود گفت یکی از سکانداران عرشه موسیقی و عزاداری بوشهر در خارگ ایشان هستند و در بحث مداحی شناسنامهای موفق دارند، ایشان نهتنها فقط در نوحهخوانی که در چاووشیخوانی، مرثیهخوانی، مناجاتخوانی و شروهخوانی مسلط هستند و با توجه به اینهمه تجربه اما انسانی بسیار افتاده و مخلص هستند. همانند درختی که هرچه پربارتر باشد افتادهتر است، ایشان هم همانطور است.
از افتخارات بنده این است که سالهاست که در کنار ایشان هستم و دوستی صمیمانهای در بین ما حاکم است. ایشان از مداحانی هستند که در کربلا، نجف، سوریه و در مرقد حضرت زینب(س)، حضرت و رقیه(س) و حضرت علیبنموسیالرضا(ع) در مشهد مقدس مداحی کردند. ایشان هم در ولادتها و میلادهای اهلبیت(ع) و هم در شهادتها و مناسبتهای حزن و اندوه اهلبیت(ع) فعالیت بسزایی دارند.
در پایان هم تشکر میکنم از آقای آقایی که بانی خیر شد و صحبتهای یک مداح بوشهری را به گوش مردم شریف و مهماننواز اصفهان رساند.