همزیستی مسالمت‌آمیز اقوام در منطقه فریدن

به گزارش خبرگزاری ایمنا از اصفهان، در طول تاریخ کشورمان ایران، اقوام و قومیت‌های مختلفی از جمله کرد، لر، ترک، بلوچ، ارامنه، گرج‌ها و دیگر قوم‌ها زندگی کردند.

این اقوام از دیرباز در جغرافیای ایران ساکن بوده‌اند و در کنار یکدیگر همزیستی مسالمت‌آمیزی داشته‌اند. یکی از نمونه‌های این همزیستی مسالمت‌آمیز اقوام ایرانی را می‌توان در شهرستان فریدن در استان پهناور اصفهان مشاهده کرد.

این منطقه واقع در غرب استان اصفهان و در نزدیکی استان چهار محال و بختیاری در یکی از مناطق سردسیر و کوهستانی و خوش آب و هوای استان در دل سلسله جبال زاگرس مرکزی است.

منطقه فریدن شامل چهار شهرستان غربی استان اصفهان با نام‌های چادگان، فریدن ، فریدون‌شهر و بویین میاندشت است.

قدمت حضور اقوام در منطقه فریدن

نورالله عبداللهی، معاون صنایع‌دستی و گردشگری مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در چادگان اظهار کرد: در منطقه فریدن پنج طایفه فارس‌ها، ترک‌، بختیاری، گرج‌ها و ارامنه ساکن هستند.

وی ادامه داد: گرجی‌ها و ارامنه حدود ۴۰۰ سال و از زمان شاه عباس اول به این منطقه آمدند و ترک‌ها از هزار سال پیش در این منطقه ساکن بوده‌اند، در شهرستان چادگان حدود سه چهارم جمعیت را ترک‌ها و حدود یک سوم را بختیاری‌ها تشکیل می‌دهند.

معاون صنایع‌دستی و گردشگری مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان خاطرنشان کرد: آداب و رسوم بختیاری‌ها و ترک‌های منطقه شبیه یکدیگر است، در طول زمان این دو قوم با یکدیگر تلفیق شده‌اند و تفاوتشان در برگزاری مراسم عزاداری ماه محرم است که در مناطق ترک‌نشین با شکوه‌تر برگزار می‌شود.

عبداللهی تاکید کرد: در بعضی روستاهای این منطقه همچون کمیتک ، علی‌آباد و فراموشجان که از روستاهای شهرستان چادگان هستند، مردم به دو زبان لری بختیاری و ترکی صحبت می‌کنند و در روستای مشهد کاوه تنها خاندان «اَبدالی» بختیاری هستند.

وی درباره اقوام گرج و ارامنه گفت: ارامنه ساکن در منطقه فریدن در نواحی شهرستان بوئین میاندشت ساکن هستند، اما طی صد سال اخیر بعضی ارامنه در روستاهای اطراف شهرستان چادگان _قلعه شاهرخ، علی‌آباد و روستایی قدیمی‌تر به نام استل بردی که امروزه تنها بقایایی از آن مانده است، ساکن بودند.

موقعیت جغرافیایی منطقه فریدن

موقعیت‌جغرافیایی منطقه فریدن از شمال با شهرستان خوانسار، از جنوب با استان چهارمحال و بختیاری، از شرق با شهرستان تیران و از غرب با استان‌های مرکزی و لرستان همجوار است.

در این منطقه اقوام تُرک، لر، ارامنه و گرج‌ها در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند. فریدن جزو مناطق ییلاقی قوم بختیاری است که عشایر در کوچ سالانه این منطقه را به عنوان اقامتگاه بهاره و تابستانه خود انتخاب می‌کنند.

قوم لُر به دو شاخه هفت‌لنگ و چهارلنگ تقسیم می‌شود، لُرهایی که در چهارمحال و بختیاری و فریدن ساکن هستند از طایفه چهارلنگ محسوب می‌شوند و لرهای هفت لنگ بیشتر در اندیکا ، دزفول، لالی و شوشتر زندگی می‌کنند.

قوم لر در این منطقه با گویش بختیاری صحبت می‌کند و بسیار به میهمان‌نوازی معروف هستند و غذای مورد علاقه آن‌ها برای پذیرایی از میهمان کباب‌بره است که در مراسم عروسی نیز پخته می‌شود.

سوغات اقوام بختیاری لبنیاتی همچون ماست، دوغ، کشک خشک، کره و قره قروت است و از دیگر خوراکی‌ها نانی محلی «نان تیری» است که با آرد بلوط و روی وسیله‌ای به نام توه و روی آتش پخته می‌شود.

آداب و رسوم و لباس محلی بختیاری

در مراسم عروسی رقص‌هایی همچون رقص یک پا، رقص دستمال بازی، رقص شمشیر و «رزم چوب بازی» وجود دارد که رقص محلی مرسومی است. زنان قوم بختیاری در فریدن از لباس‌های محلی همچون مِینا، کَله چه، دامن قر و لباس بلند و مردان بختیاری از دَبیت ، جوقا و کلاه نمدی «کلاه‌خسروی» استفاده می‌کنند.

ترک‌های قشقایی در چادگان

با توجه به پراکندگی قوم ترک در این منطقه، سه چهارم آن‌ها در شهرستان چادگان ساکن هستند و بعضی روستاهای این شهرستان همچون روستای فراموشجان و مشهد کاوه نیز به زبان ترکی قشقایی و به زبان لری، سخن می‌گویند.

ترک‌های ساکن در این منطقه از اقوام قشقایی ایران هستند که از شیراز به این منطقه کوچ کرده‌اند و دارای آداب و سنن مخصوص خود هستند. در گذشته برای مراسم عروسی، آش محلی « شله‌کشک » از جمله برنج، کشک و حبوبات می‌پختند و داخل مجمعه‌های مسی می‌ریختند و سازهای محلی همچون « سازو ناقاره » را می‌نواختند.

مردم هنوز رسم ساز محلی خود را حفظ کرده‌اند و علاوه بر عروسی‌ها، در اعیاد بزرگ شیعیان همچون عید غدیر و نیمه شعبان این ساز را می‌نوازند؛ آش محلی « شله کشک» را در مراسمی همچون یلدا روی آتش می‌پزند و لباس‌های محلی را در جشن حنابندان عروسی می‌پوشند.

اقوام گرج و ارامنه و لباس‌های محلی ترک‌های فریدن

قوم ترک ساکن در فریدن لباس‌های محلی زیبایی دارند، لباس زنانشان از دامن مخمل و روسری ابریشمی بافته شده است و مردان لباسی به نام « دُن آرخالوق »، کلاه نمدی و کفش‌های سفید رنگی به نام « ملیکی » به پا می‌کنند. از تولیدات محلی ترک‌های قشقایی محصولات لبنیاتی، دامپروری و تولید گوشت است.

برای آشنایی با اقوام گرج ساکن در فریدن باید به سمت میاندشت و فریدون‌شهر برویم. گرج‌های این منطقه از زمان شاه عباس صفوی به اینجا آمده‌اند و از همان ابتدا به دو گروه تقسیم شدند. شعبه شمالی به سمت دشت آمدند و میاندشت را برای زندگی انتخاب کردند و شعبه جنوبی به سمت کوهستان و فریدون‌شهر رفتند.

بعضی آداب و رسوم گرجی‌‎ها همچون رسم "شال درازی" توسط پسران نوجوان و رسم " علفات " که یک شب قبل از سال تحویل انجام می‌شود با ترک‌های منطقه مشترک است.

از حدود ۲۵ روستای ارمنی‌نشین در منطقه فریدن ، امروزه تنها روستای « زرنه » از توابع شهرستان بوئین میاندشت باقی مانده است و ساکنان این روستا در کنار دیگر اقوام آداب و رسوم خود را حفظ کرده‌اند.

صنایع‌دستی مردم این منطقه از جمله قالیبافی، جاجیم‌بافی، گلیم‌بافی و خرسک بافی از گذشته میان زنان رایج بوده است. در گذشته خامه‌های مورد نیاز برای قالیبافی را زنان به وسیله گیاهی به نام « رنداس » و پوست گردو رنگ می‌کردند که رنگ ثابتی داشته و برای قالیبافی استفاده می‌شده است.

خرسک‌بافی که نوعی از فرش‌بافی رایج در این منطقه بوده و امروزه کمتر بافته می‌شود؛ این قالیچه که معمولاً به ابعاد ۹ یا ۶ متری بافته می‌شد، خامه‌های قالیچه را قیچی نمی‌کردند و به همین علت قالیچه به این نام معروف شده است.

به گزارش ایمنا، وجود طبیعت بکر و زیبا نظیر دریاچه زاینده رود، چشمه‌ها و طبیعت بکر و آب و هوای مطبوع فریدن میزبان مسافران از جای جای کشور است.

صالحه عباسی؛ خبرنگار ایمنا