تحول در صحنه هنر نصف جهان؛ دروازه فجر از چهار سالن و دو میدان می‌گذرد
آغاز سی و هفتمین جشنواره تئاتر اصفهان: رقابت ۱۸ اثر برگزیده با تمرکز بر نسل نو؛ از فضای مجازی تا زاینده‌رود
سی و هفتمین جشنواره تئاتر اصفهان از ۲۶ آبان آغاز شد. ۱۰ اثر صحنه‌ای و ۸ اثر خیابانی در این رویداد معتبر با رویکرد ویژه به هنرمندان جوان رقابت می‌کنند. موضوعاتی چون زاینده‌رود، فضای مجازی و جنگ ۱۲ روزه در کانون توجه قرار دارند.
نفس‌های تئاتر نصف جهان با شروع سی و هفتمین دوره جشنواره تئاتر اصفهان، دوباره تازه شد. از امروز دوشنبه ۲۶ آبان‌ماه، چراغ سالن‌های نمایشی و فضاهای باز شهری در پایتخت فرهنگی کشور روشن شده و رقابت نفس‌گیر ۱۸ اثر برگزیده آغاز می‌شود. این رویداد که معتبرترین بستر برای نمایش ظرفیت‌های هنری استان است، امسال با یک ویژگی خاص متمایز شده است: تمرکز و حمایت قاطعانه از نسل جدید هنرمندان تئاتر. معاونت هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اصفهان ضمن اعلام رسمی جزئیات این رویداد بزرگ، از حضور رایگان عموم مردم در تمامی اجراها خبر داد. جشنواره‌ای که در نهایت، برترین‌های خود را راهی صحنه ملی در جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر خواهد کرد.
سی و هفتمین جشنواره تئاتر اصفهان آغاز شد؛ رقابت ۱۸ نمایش با نگاه به آینده
سی و هفتمین دوره جشنواره تئاتر اصفهان با حضور آثار برگزیده صحنه‌ای و خیابانی، رسماً از امروز، دوشنبه ۲۶ آبان، آغاز به کار کرد. این جشنواره که یکی از معتبرترین و مهم‌ترین رویدادهای هنری استان اصفهان محسوب می‌شود، امسال با حضور آثار منتخب صحنه‌ای و خیابانی از ۲۶ آبان ۱۴۰۴ آغاز شده و با هدف شناسایی، حمایت و معرفی ظرفیت‌های شاخص هنرمندان تئاتر استان برگزار می‌شود و نقشی مهمی در پویا نگه داشتن فضای هنری و تئاتری اصفهان ایفا می‌کند. این رویداد به صورت سالانه در دو بخش اصلی صحنه‌ای و خیابانی برگزار می‌شود و شرکت‌کنندگان آن، پس از داوری آثار ارسالی، فرصت نمایش و رقابت در سطح استانی را پیدا می‌کنند. آثار برگزیده هر دو بخش نیز به عنوان نمایندگان شایسته اصفهان به جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر معرفی خواهند شد که این مسیر، فرصتی طلایی برای دیده شدن در سطح ملی و حتی جهانی را برای گروه‌های خلاق اصفهانی فراهم می‌سازد.
رضا دهقانی، معاون امور هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اصفهان، روز دوشنبه با ارائه آمار دقیق، بیان داشت که در مجموع ۱۰ اثر در بخش صحنه‌ای و هشت اثر در بخش خیابانی این دوره از جشنواره تئاتر اصفهان رقابت خواهند کرد. وی تشریح کرد: برای بخش صحنه‌ای، ۴۲ اثر فاخر به دبیرخانه جشنواره رسید که از این میان تنها ۱۰ اثر توانستند به بخش مسابقه راه یابند؛ همچنین در بخش خیابانی نیز از میان ۳۱ اثر ارسالی به دبیرخانه، هشت اثر پس از بررسی‌های دقیق، برای رقابت نهایی انتخاب شدند.
دهقانی در ادامه تأکید کرد که هیات بازبین جشنواره در سال جاری، با یک رویکرد ویژه و استثنایی به نسل جدید تئاتر، بررسی آثار را با دقت و حساسیت بیشتری نسبت به دوره‌های گذشته انجام داد. به‌گفته وی، هیات بازبین بخش صحنه‌ای، متشکل از اساتیدی چون هوشنگ جمشیدیان، محمدظاهر آقامیرزایی و پیمان کریمی بوده‌اند و هیئت بازبین بخش خیابانی نیز وظیفه بررسی آثار را بر عهده ویدا موسوی، سید پویا امامی و محمد رادمهر قرار داده است. معاون هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اصفهان با بیان این نکته که بخش قابل توجهی از آثار راه یافته به جشنواره توسط هنرمندان جوان تولید شده است، هدف اصلی این دوره را ایجاد فضای دیده شدن و سکوی پرتابی برای نسل جدید تئاتر استان دانست.
مضامین اجتماعی داغ در کانون توجه؛ از زاینده‌رود تا جنگ و فضای مجازی
آثار راه یافته به سی و هفتمین جشنواره تئاتر اصفهان طیف بسیار گسترده‌ای از موضوعات اجتماعی و فرهنگی روز جامعه را دربرمی‌گیرند. رضا دهقانی درباره مضامین برجسته این آثار گفت:
«مواردی چون فرزندآوری، فضای مجازی، زاینده رود، شهدای اصفهان، جنگ ۱۲ روزه، محیط زیست و میراث فرهنگی از جمله برجسته‌ترین و مهم‌ترین موضوعاتی هستند که هنرمندان با نگاه خلاقانه خود به آن‌ها پرداخته‌اند.»
این جشنواره همچنین به لحاظ معرفی اجراهای خاص و برجسته نیز حائز اهمیت است. در این دوره، چند نمایش به عنوان اجراهای ویژه و مهم برجسته شده‌اند که توانسته‌اند توجه مخاطبان و منتقدان را به خود جلب کنند. این آثار به لحاظ مضمون عمیق، کارگردانی نوآورانه یا حضور گروه‌های باسابقه، جایگاه متمایزی در جدول اجرای جشنواره داشته‌اند. بر اساس اطلاع‌رسانی منابع هنری، تعدادی از نمایش‌های اجرا شده دارای موضوعات اجتماعی، تاریخی و تحلیلی چشمگیر بوده‌اند که با رویکرد نوآورانه یا اقتباس‌های خلاقانه به روی صحنه رفته‌اند. نمایش‌هایی با مضمون جنگ، دفاع مقدس و هویت ایرانی مانند «ذرات آشوب» که پرتره‌ای از دلاوری مردم هرمز را روایت می‌کند، از جمله اجراهای خاصی بوده‌اند که همزمان رویکرد ملی و هنری جشنواره را به نمایش گذاشته‌اند. در حوزه اجرای موزیکال و طنز نیز، نمایش‌های پرمخاطبی نظیر «بلیط لعنتی» نیز مورد توجه قرار گرفته‌اند که با استفاده از زبان نقد اجتماعی و طنز، توانسته‌اند ارتباط مستقیم و قوی با مخاطبان برقرار کنند. گروه‌های برجسته و اجراهایی که توسط کارگردانان شناخته‌شده یا گروه‌های باسابقه تئاتر اصفهان روی صحنه رفته‌اند، با استقبال ویژه‌ای همراه بوده‌اند و شانس بالایی برای حضور در جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر و کسب جوایز برتر داشته‌اند.
جزئیات کامل اماکن و زمان‌بندی اجراها و معرفی داوران نهایی
معاون هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اصفهان درباره سالن‌ها و فضاهای برگزاری جشنواره اظهار داشت: در بخش صحنه‌ای، چهار مکان فرهنگی شهر اصفهان و شاهین‌شهر میزبان اجراها هستند. سالن جم شاهین‌شهر، سالن مهستان، سالن ماه حوزه هنری و سالن فرشچیان در شهر اصفهان میزبان اجراهای بخش صحنه‌ای خواهند بود. لازم به ذکر است که برنامه کامل اجراهای صحنه‌ای شامل ارائه آثار در تماشاخانه ماه، تالار هنر (دو سالن)، و پردیس هنر (دو سالن) است که از ساعت ۱۶:۳۰ تا ۲۰:۳۰ در روزهای سه‌شنبه ۱۶ آبان تا پنج‌شنبه ۱۸ آبان ۱۴۰۴ برنامه‌ریزی شده‌اند.
بخش خیابانی نیز در قلب تاریخی شهر، یعنی میدان امام حسین(ع) و ابتدای خیابان سپه اجرا می‌شود و طبق روال دوره قبل، اجراهای نمایش خیابانی عمدتاً در میدان امام اصفهان و در ساعات ۱۴ تا ۱۸ برگزار می‌شوند. این ساختار برنامه‌ریزی موجب شده تا مخاطبان بتوانند انتخاب مناسبی بین نمایش‌های متعدد جشنواره داشته باشند.
در بخش داوری نهایی، چهره‌های شناخته‌شده تئاتر کشور آثار منتخب را ارزیابی خواهند کرد. دهقانی داوران نهایی بخش صحنه‌ای را رضا کیانی، مریم‌السادات معلایی و محسن رهنما و داوران بخش خیابانی را احمد شاهین و منصور قربانی معرفی کرد. هیأت‌های انتخاب و داوری جشنواره از میان هنرمندان و فعالان باسابقه تئاتر استان اصفهان انتخاب می‌شوند و معمولاً متشکل از چهره‌های شناخته شده و متخصص در حوزه نمایش هستند.
دهقانی در پایان با دعوت عمومی از شهروندان برای تماشای آثار ارزشمند جشنواره تئاتر اصفهان، مجدداً تأکید کرد: «حضور در تمامی اجراهای جشنواره برای عموم مردم به صورت کاملاً رایگان است». وی توضیح داد که فقط به دلیل محدودیت‌های مربوط به داوری، ممکن است همه علاقه‌مندان امکان تماشای برخی اجراها را نداشته باشند، اما آثار پس از پایان جشنواره در قالب اجرای عمومی در دسترس عموم قرار خواهند گرفت.
نقدهای تخصصی منتشر شده؛ تحسین «ذرات آشوب» و بحث بر سر «بلیط لعنتی»
بررسی‌ها و نقدهای تخصصی منتشرشده درباره اجراهای مهم سی و هفتمین جشنواره تئاتر اصفهان نشان می‌دهد که منتقدان و فعالان حوزه نمایش استان در ارزیابی این آثار بیشتر به چند محور کلیدی توجه داشته‌اند: خلاقیت در کارگردانی، نوآوری در روایت و مضمون نمایش‌ها، و کیفیت بازیگری گروه‌های حاضر.
محورهای نقد برجسته بر اجراهای مهم:
-
در نقدهای منتشرشده، نمایش‌هایی چون «ذرات آشوب» به دلیل جسارت در روایت جنگ و دفاع مقدس با تأکید بر ابعاد انسانی مورد تحسین ویژه منتقدان قرار گرفته‌اند. این اثر بیشترین تحسین را به خاطر روایت خلاقانه و بازتاب ارزش‌های ملی و انسانی کسب کرده است. منتقدان به طراحی صحنه، کارگردانی جسور و ایفای نقش قوی گروه اجرایی این نمایش اشاره کرده و آن را نقطه قوت جشنواره دانسته‌اند.
-
اجراهای طنز مانند «بلیط لعنتی» نیز در یادداشت‌های منتقدان با استقبال مواجه شده‌اند و به توانایی این نمایش‌ها در ایجاد ارتباط مستقیم با مخاطب و نقد شرایط اجتماعی روز اشاره شده است.
نقاط قوت و ضعف از نگاه منتقدان:
منتقدان برخی آثار را به خاطر نوآوری‌های صحنه‌ای، میزانسن متفاوت و بهره‌برداری مناسب از ظرفیت‌های گروه اجرایی ستوده‌اند. در عین حال، تعدادی از نقدها بر ضعف‌های ساختاری یا پرداخت یکسان به مضامین اجتماعی، و گاهی فقدان پیچیدگی روایی در بعضی اجراها تأکید داشته‌اند. نمایش‌هایی نظیر «بلیط لعنتی» ضمن جذب مخاطب با لحن طنزآمیز و زبان تند نقد اجتماعی، انتقادهایی در زمینه اجرای یکدست، کمبود تنوع میزانسن و گاهی ساده‌سازی موضوع دریافت داشته‌اند.
در مجموع، «ذرات آشوب» و گروه‌های باسابقه توانستند تحسین و توجه ویژه داوران و تماشاگران را جلب کنند، در حالی که اجراهای طنز و اجتماعی بیشتر محل نقد و بحث در میان منتقدان قرار گرفتند و نقاط ضعفشان برجسته شد. فضای نقد امسال جشنواره متنوع و برآمده از مشارکت طیف گسترده‌ای از اساتید تئاتر و علاقه‌مندان این حوزه بوده است.