اصفهان، فاقد نگاه ضابطهمند در حفظ بافت تاریخی
دلیل اینکه کمیته میراث جهانی یونسکو، شهر تاریخی یزد را در فهرست میراث جهانی خود ثبت کرده و چنین اتفاقی برای اصفهان نیفتاده، این است که بافت تاریخی شهر یزد دستنخورده است، برخلاف بافت تاریخی اصفهان.
اصفهان امروز- محمود قلعه نویی*: دلیل اینکه کمیته میراث جهانی یونسکو، شهر تاریخی یزد را در فهرست میراث جهانی خود ثبت کرده و چنین اتفاقی برای اصفهان نیفتاده، این است که بافت تاریخی شهر یزد دستنخورده است، برخلاف بافت تاریخی اصفهان. ما در اصفهان تنها دانههای تاریخی و تکبناها را حفظ کردهایم و یزدیها به حفظ شبکه و بافت تاریخی اهمیت دادهاند. این موضوع به همت و سیاستگذاریهای نهادهایی چون اداره میراث، شهرداری و سازمان مسکن و شهرسازی این دو شهر برمیگردد. مدیریت شهری یزد از زمان پهلوی تاکنون، بافت تاریخی مرکزی آن را دستنخورده باقی گذاشته و آن را حفظ کرده است.
به نظرم، تأثیر نهادها بیشتر از عملکرد و نظر مردم است. درواقع اگر قاعده و ضابطه مشخصی برای حفظ بافتهای تاریخی وجود داشته باشد، مسائلی چون مهاجرپذیری اصفهان نمیتوانست باعث نابودی بافت تاریخی این شهر شود. البته شاید بتوان گفت ریتم تغییرات در اصفهان بهعنوان یک کلانشهر بالاتر از شهری چون یزد است، اما مطرح کردن چنین ادعایی به پژوهش نیاز دارد.
مدیریت شهری اصفهان آنقدر به حفظ بافت تاریخی این شهر بیتوجه است که بافتهای تاریخی محلههایی مثل پشت مسجد جامع، پشت مسجد شیخ لطفالله و پشت میدان نقشجهان تخریبشده و صرفاً تکبناها حفظشدهاند. مسئولان شهری اصفهان از جامعه انتخابشدهاند و شاید بازتابدهنده تفکر شهروندان باشند، ولی مسائل سیاسی و اقتصادی هم در این میان اهمیت دارد.
*استادیار گروه شهرسازی دانشگاه هنر اصفهان