ترکش‌های رکود بر تن صـنایع کوچـک اصفهان
امروز ترکش‌های رکود بر تن صـنایع کوچـک اصفهان خودنمایی می‌کند و لازم است تا دولت موانع رشد را از دست و پای فعالان اقتصادی باز کند.
امروز ترکش‌های رکود بر تن صـنایع کوچـک اصفهان خودنمایی می‌کند و لازم است تا دولت موانع رشد را از دست و پای فعالان اقتصادی باز کند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، ظهور و بروز فناوری‌های نو، روش‌های تولید و توزیع و همچنین ساختار تشکیلاتی بنگاه‌های اقتصادی را دچار تحول کرده است، در همین راستا باید به اهمیت یافتن بنگاه‌های خُرد و متوسط صنعتی اشاره کرد که نتیجه این تحول به شمار می‌روند.
آنچه حاصل تجربه فعالان عرصه صنعتی است وابسته‌بودن رقابت‌پذیری صنایع بزرگ به تعامل با صنایع کوچک و متوسط است، بنابراین اهمیت بخشیدن به جایگاه کسب و کارهای کوچک و بنگاه‌های اقتصادی خُرد در نهایت به بالا رفتن شاخص‌های بهره‌وری نیروی کار، افزایش اشتغال و بالاخره رشد اقتصادی منجر می‌شود.
در گام نخست برای ترسیم جایگاه صنایع کوچک در اقتصاد کشور باید به تعریف این واژه پرداخت. تعریف صنایع کوچک و متوسط در میـان کـشورهای جهـان متفـاوت اسـت. شـرایط اقتـصادی و صنعتی حاکم بر هر کشور، معرف صـنایع کوچـک و متوسـط آن کشور است.
تعریف صنایع کوچک: بنگاه‌هایی با زیر 50 نفر کارگر
شاخصه‌هایی که به صورت معمول در تعریف صنایع کوچـک و متوسط به کار می‌روند شامل تعداد کارکنان، میزان سرمایه، حجم دارایی، کل حجم فروش و ظرفیت تولید است. اما رایج‌ترین معیار برای تعریف صنایع کوچک و متوسط، معیار تعداد کارکنـان است.
بررسی ادبیات موجود در رابطه با صنعت، مقیاس‌های بـه کار رفته برای تعریف صنایع کوچک و متوسط نیز در کـشورهای مختلف متفاوت است. اگرچه در کشور ما تعریف واحدی از صنایع کوچک و متوسط وجود ندارد حتی در سطح مراکـز آمـار صـنعتی کشور نیز از تعاریف متفاوتی استفاده می‌شود، بـا ایـن وجـود به صورت کلی بنگاه‌های خُرد شامل بنگاه‌هایی است کـه زیر 50 نفر کارگر داشته باشند.
براساس آمارهای موجود بیشترین سهم ارزش افزوده در میان بنگاه‌های صنعتی کشور، مربوط به بنگاه‌هایی با 150 نفر کارگر و بیشتر و کمترین آن، مربوط بـه بنگاه‌هایی با 100 تا 149 نفـر کارگر است. صنایع متوسط، یعنی بنگاه‌های 50 تـا 149 نفره نیز سهم اندکی در عملکرد بخـش صـنعت را به خود اختصاص داده‌اند.
راه رشد کارگاه‌های صنعتی کوچک در ایران مسدود است
براساس تحقیقات صورت گرفته در زمینه فعالیت صنایع، الگوی توزیع اشـتغال کارگاه‌های صـنعتی برحسب بنگاه نیز، مشابه الگوی توزیع ارزش‌افزوده است. این در حالی است که در کشورهای پیشرفته و تازه توسعه یافته، چنین الگوی توزیعی برای ارزش افزوده وجود ندارند. یعنی در اکثر ایـن کشورها، سهم صنایع متوسط در ارزش افزوده بیش از صنایع کوچک و یا برابر با آن است، این آمارها گویای آن است که در ایران، موانع موجود بر سر راه رشد کارگاه‌های صنعتی کوچک موجـب شـده است تا این صنایع نتوانند به کارگاه‌های متوسط تبدیل شوند.
نتایج بررسی شرایط صنایع کوچک استان اصفهان نیز نشان‌دهنده نوسان در عملکرد این صنایع طی دو دهه اخیر است که دلایل بسیاری را می‌توان برای این امر برشمرد.
ترکش‌های رکود بر تن صـنایع کوچـک استان اصفهان
صـنایع کوچـک استان اصفهان طی دهه اخیر از پیشرفت و توسعه نسبی مناسـبی در مقایسه با صنایع کوچک کل کشور برخـوردار بـوده‌اند، به طوری که روند رشد در زمینـه ارزش افـزوده و اشـتغال بـالاتر از متوسط کل کشور را به خود اختصاص داده‌اند، هرچند در زمینه شـاخص بهره‌وری نیروی کار صنایع کوچک استان علی‌رغم وجود رشد در مقایسه بـا متوسط کل کشور از شرایط بهتری برخوردار نبوده کـه ایـن امر را شاید بتوان به توسعه سریع این صنایع و توجـه بیـشتر بـه بحث اشتغال‌زایی در قالب صنایع کوچک طـی سال‌های اخیـر نسبت داد.
اما در سال‌های اخیر نیز وضعیت صنایع خرد و متوسط استان اصفهان از ترکش‌های رکود حاکم بر اقتصاد کشور در امان نمانده و امروز تعداد بسیاری از بنگاه‌های کوچک اقتصادی در این استان یا تعطیل هستند و یا با ظرفیت پایین به کار خود ادامه می‌دهند.
تحریم و تورم، مشکلات صنعت را تشدید کرده است
محمدرضا برکتین رئیس خانه صنعت و معدن استان اصفهان با اشاره به مهم‌ترین مشکلات این حوزه، می‌گوید: مشکل صنعت ریشه در درازمدت دارد و عوامل دیگر هم سبب تشدید مشکلات در این حوزه شده است، مسئله تحریم‌ها، وابستگی‌های قبل از تحریم‌ها و وابستگی کشور به نفت ازجمله دلایل پدیداری این مشکلات است. تحریم‌ها قطعاً مشکلات را تشدید کرد و شرایط تورمی و افزایش قیمت حامل‌های انرژی ازجمله موارد بروز مشکلات در بخش صنعت شد.
وی با بیان اینکه دولت یازدهم و تیم اقتصادی آن تصمیم بر این داشتند که تورم را به عنوان یکی از معضلات اصلی کشور کنترل کنند، تصریح کرد: دولتمردان برای کنترل تورم از طریق کنترل نقدینگی پیش رفتند، در نهایت نقدینگی به بهای هنگفتی که به پس‌اندازکنندگان دادند روی هم انباشته شد و امروز شرایط تولید، ما را به نقطه‌ای رساند که تاب و توانی برای صنعتگران باقی نمانده است.
وی گفت: بی‌مهری‌ها، کم‌سیاستی‌ها و بی‌سیاستی‌هایی که در حوزه صنعت به وجود آمده سبب شده است که امروز مشکلات در این حوزه یکی پس از دیگری نمایان شود.
برکتین در این باره که چند درصد از صنایع اصفهان با ظرفیت کامل در حال فعالیت هستند، بیان کرد: تعداد اندکی از صنایع با ظرفیت کامل در حال فعالیت هستند، با توجه به شرایط کنونی از لحاظ قدرت و ابتکار عمل، برخی از صنایع توانستند از طریق منابع داخلی خود بهره‌وری را بالا برده و هزینه‌ها را کاهش دهند، به‌طورکلی اکثریت واحدها چه کوچک و چه متوسط درگیر مشکلات هستند و حدود 70 درصد صنایع زیر ظرفیت کار می‌کنند.
وی با بیان اینکه جزیره‌ای برخورد کردن سبب آسیب‌هایی در سیستم اقتصادی شده است، خاطرنشان کرد: متأسفانه با جزیره‌ای برخورد کردن آسیب‌هایی در سیستم اقتصادی کشور به‌وجود آمده، این موضوع سبب شده که هر دستگاه و ارگان به‌صورت مجزا عمل کند.
برای برطرف‌کردن بخشی از مشکلات واحدهای صنعتی تعطیل و نیمه تعطیل بسته حمایتی از سوی دولت تعیین شد. استاندار اصفهان در این باره گفت: بسته حمایتی دولت از صنایع کوچک و صنایع خرد یکی از اقدامات مؤثری بود که دولت برای حمایت از صنعتگران اجرایی کرد و در همین راستا برای استان اصفهان 10 هزار میلیارد ریال تسهیلات با یارانه 5 درصدی در نظر گرفته شد.
رسول زرگرپور با بیان اینکه با این تسهیلات 600 واحد بحران‌زده که دارای مشکلات سرمایه در گردش و سرمایه ثابت هستند تحت پوشش قرار می‌گیرند، گفت: سامانه بهین یاب برای این منظور ایجادشده است و واحدهای تولیدی متقاضی برای دریافت تسهیلات در این سامانه ثبت‌نام می‌کنند.
ایجاد 130 هزار اشتغال جدید در شهرک‌ها و نواحی صنعتی
معاون وزیر صنعت و معدن نیز در سفری که به اصفهان داشت پیرامون دو مأموریت سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران در توسعه و بهینه‌سازی خدمات در شهرک‌ها و نواحی صنعتی و حمایت از تولید با رفع چالش‌ها تأکید کرد و گفت: با برنامه‌ریزی‌های انجام شده و با تجربه بازدید بیش از 400 شهرک و ناحیه صنعتی، امسال در قالب طرح رونق بیش از 23 هزار واحد صنعتی، معدنی و اصناف از تسهیلات این سازمان بهره می‌گیرند.
علی یزدانی افزود: امسال برای نخستین بار اصناف و معادن هم می‌توانند از تسهیلات طرح رونق بهره گیرند. با برنامه‌ریزی‌های انجام شده امسال بیش از 130 هزار اشتغال جدید در شهرک‌ها و نواحی صنعتی ایجاد خواهد شد.
وی همچنین به فعالیت صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری در صنایع کوچک در این سازمان اشاره کرد و گفت: این سازمان با تفاهم‌نامه همکاری با اکثر بانک‌های تجاری کشور، مسئولیت تضمین تسهیلات فعالان صنعتی را به عهده داشته و عملکرد آن بسیار مطلوب و مؤثر بوده است.
معاون وزیر صنعت و معدن با اشاره به سیاست‌های حمایتی این سازمان از تولیدکنندگان و صنعتگران گفت: یکی از سیاست‌های حمایتی این سازمان ایجاد مشوق‌هایی برای تولیدکنندگان است که امسال در اکثر شهرک‌های صنعتی رشد قیمت حق انتفاع زمین نخواهیم داشت و در شهرک‌هایی که تقاضای بیشتری دارند به میزان نرخ تورم افزایش قیمت در کنار تخفیف‌ها و تقسیط‌های حمایتی خواهیم داشت.
اما در راستای حمایت از واحدهای صنعتی خرد و متوسط مشوق‌های مالیاتی نیز نیاز است. رئیس هیئت مدیره سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران نیز بر بخشودگی جرائم تولیدکنندگانی که به این سازمان بدهکار بودند تأکید کرد و گفت: در سال گذشته بیش از 400 میلیارد تومان از بدهی تولیدکنندگان تا 90درصد مشمول بخشودگی شد.
یزدانی افزود: در ارزیابی‌های صورت گرفته این سازمان، 60 درصد مشکل تعطیلی واحدهای صنعتی مشکل نقدینگی بوده که باسیاست‌های این سازمان و ایجاد رونق و ارائه تسهیلات عموماً به چرخه تولید بازگشتند. البته واحدهایی هنوز تعطیل هستند که دچار مشکلات و اختلافات هیئت مدیره‌ای، تکنولوژی قدیمی و زیان‌ده و نداشتن بازار محصول هستند.
دولت موانع رشد را از دست و پای فعالان اقتصادی باز کند
به گزارش تسنیم، با وجود تلاش‌های صورت گرفته برای ایجاد مشوق‌ها و برطرف کردن مشکلات بنگاه‌های صنعتی کوچک و متوسط، اما امروز این بخش از اقتصاد کشور با مشکلات بسیاری روبه‌رو است، مشکل تهیه مواد اولیه مناسب، محدود بودن بازارها، نداشتن اطلاع کافی از روش‌های بازاریابی مناسب، رقابت با صنایع بزرگ به جای مشارکت، فناوری ارتقا نیافته، به کار بردن روش‌های قدیمی، عدم همکاری و مشارکت واحدهای صنعتی بزرگ و برخی قوانین دست و پاگیر داخلی از جمله این موانع است.
حرکت رو به جلوی واحدهای صنعتی خرد و متوسط نیازمند حمایت همه جانبه است تا علاوه بر آموزش‌های لازم برای حضور یافتن در عرصه یک رقابت مشارکتی، موانعی دیگر نیز به دست دولت از دست و پای این فعالان اقتصادی باز شود.