بنزین یورو 4 هست، نیست؟
در روزهایی که در کلانشهرهای کشور به علت تداوم آلودگی هوا، مدارس چند روزی است تعطیل شده؛ دوباره بحث سهم بنزین و گازوئیل از آلودگی هوا مطرح شده است. اما برخلاف سال‌های قبل که معمولا بحث بر سر کیفیت بنزین و گازوئیل میان سازمان استاندارد، محیط‌زیست و وزارت نفت بود؛ این بار دستگاه قضایی نیز برای پیگیری حقوق عامه مردم وارد این بحث دنباله‌دار شده است.
در روزهایی که در کلانشهرهای کشور به علت تداوم آلودگی هوا، مدارس چند روزی است تعطیل شده؛ دوباره بحث سهم بنزین و گازوئیل از آلودگی هوا مطرح شده است. اما برخلاف سال‌های قبل که معمولا بحث بر سر کیفیت بنزین و گازوئیل میان سازمان استاندارد، محیط‌زیست و وزارت نفت بود؛ این بار دستگاه قضایی نیز برای پیگیری حقوق عامه مردم وارد این بحث دنباله‌دار شده است.
در هفته جاری شاهد دو اظهارنظر متضاد از سوی دستگاه های دولتی درباره کیفیت بنزین بودیم. ابتدا رئیس سازمان استاندارد اعلام کرد گوگرد بنزین توزیع شده در تهران، بالاتر از سطح استاندارد است؛ اما وزیر نفت این ادعا را تکذیب کرد.
وزارت نفت واقعیت را بپذیرد
با این حال، دیروز محمدجواد حشمتی معاون دادستان کل کشور اعلام کرد: بر اساس نظر کارشناسان مربوط در حوزه های استاندارد و محیط زیست نزدیک به 80 درصد آلودگی هوای تهران و کلانشهرها به دلیل استفاده از بنزین، گازوئیل و گاز مایع غیراستاندارد است.
به گزارش روابط عمومی دادستانی کل کشور، محمدجواد حشمتی، خواستار توجه جدی و واقعی به بهینه سازی سوخت از سوی وزارت نفت منطبق با استانداردهای یورو 4 شد و گفت: برای حفظ سلامت و جان مردم باید به دور از هر ملاحظه سیاسی و حتی اقتصادی، نظرات کارشناسی و نتایج آزمایش های متعددی که آلودگی بنزین و دیگر سوخت ها را تائید کرده است، بپذیریم و اقدام فوری و مناسب را انجام دهیم.
وی با اشاره به انجام برخی مصاحبه ها از سوی برخی مقامات مسئول در وزارت نفت مبنی بر یورو 4 بودن بنزین گفت: در طول یک سال گذشته بارها و بارها جلساتی با حضور مسئولان و نمایندگان سازمان های مرتبط با موضوع آلودگی هوا، از جمله سازمان استاندارد، سازمان محیط زیست، وزارت نفت و حسب مورد دیگر نهادها برگزار کرده ایم و در این جلسات خود آقایان هم به نتیجه قطعی رسیده اند که آلودگی هوای کلانشهرها ناشی از سوخت غیراستاندارد است، اما جای سوال است که چرا اقدامی انجام نمی شود و تعجب برانگیز است که چرا در مصاحبه های خود اعلام می کنند بنزین یورو 4 است؟!
حشمتی با بیان این که آزمایش هایی در چند مرحله در خصوص وضعیت سالم و استاندارد بودن بنزین و گازوئیل انجام شده که نتیجه همه آنها غیراستاندارد بودن این سوخت ها را تائید کرده است، افزود: در سال 95 که به دستور دادستان کل کشور نسبت به سنجش آلایندگی سوخت و تأثیر مخرب آن بر سلامت مردم ورود کردیم، ابتدا از تعدادی جایگاه سوخت در سطح کلانشهر تهران نمونه هایی را به آزمایشگاه های معتبر فرستادیم که نتیجه آن تائید آلایندگی بنزین بود. اما متاسفانه به ما ایراد گرفتند که ظرف های آزمایشگاهی شما استاندارد نبوده است. بنابراین ادعا، دوباره آزمایش ها را تکرار کردیم. باز هم گفتند که ما قبول نداریم، باید خود ما هم در جریان آزمایش ها حضور داشته باشیم.
معاون دادستان کل کشور با تاکید بر این که «در مقام و جایگاه احیای حقوق عامه، دغدغه دادستانی کل کشور حل مشکلات و حرکت در مسیر قانون و اجرای وظایف و تکالیف قانونی است» افزود: در مرحله بعد باز هم آزمایش ها در حضور و نظارت نمایندگان نهادهای متولی از جمله وزارت نفت و در آزمایشگاه های مختلف انجام شد؛ متاسفانه در تمام این مراحل پارامترهایی مانند گوگرد نامنطبق با شرایط استاندارد نشان داده شد.
حشمتی اظهار کرد: سازمان بازرسی هم به این موضوع ورود و گزارش جامعی تهیه کرده که برای متولیان ذی ربط هم ارسال شده است، اما با وجود حالت و شرایط اضطراری که به وجود آمده باز هم بنا به ملاحظات سیاسی و اقتصادی مانند بحث اشتغال، کار خاصی انجام نمی شود؛ در حالی که هیچ ملاحظه ای بالاتر از سلامت و حفظ جان مردم وجود ندارد.
وی به وظیفه وزارت بهداشت به عنوان متولی حفظ سلامت مردم و شهروندان اشاره کرد و گفت: این وزارتخانه هم باید به صورت جدی تری نسبت به موضوع ورود پیدا کند و در کنار سازمان استاندارد و سازمان محیط زیست با حساسیت ویژه پیگیر باشد.
این مقام قضایی تاکید کرد: ما قانون هوای پاک را هم داریم که شش ماه از اجرایی شدن آن می گذرد و محیط زیست مجری آن است، اما تاکنون عملا اثری از اجرای آن ندیده ایم.
حشمتی در ادامه به وضعیت گازوئیل مورد استفاده در کشور هم اشاره کرد و گفت: در بررسی های خود متوجه شدیم گازوئیل مصرفی هم مطابق با ضوابط استاندارد اجباری نیست؛ در حالی که در طول شبانه روز هزاران کامیون در سطح کشور تردد می کنند و همین مساله موجب تولید آلودگی بیشتر است.
وی افزود: در این موضوع هم مکاتبات زیادی داشته ایم و جلساتی برگزار کرده ایم و حتی شورای عالی استاندارد هم موضوع لزوم استانداردسازی اجباری
آن را پذیرفته، اما تاکنون نتیجه ای حاصل نشده است.
حشمتی افزود: سازمان استاندارد به عنوان تنها مرجع ملی حاکمیتی ناظر بر استاندارد تولید محصولات داخلی بوده و وزارت نفت هم موظف است مطابق قانون از نظرات سازمان استاندارد در این زمینه تبعیت کند.
معاون حقوق عامه دادستان کل کشور همچنین به ضرورت توجه جدی به استانداردسازی تولید خودرو و موتورسیکلت در کشور هم اشاره کرد و گفت: درنهایت باید همه نهادها و سازمان های متولی دلسوزانه و برحسب وظایف و تکالیف قانونی خود به موضوع آلودگی هوا و آلایندگی سوخت در کشور که 80 درصد وضعیت فعلی کلانشهرها را ناشی شده است، ورود بسیار جدی و مسئولانه پیدا کنند.
واکنش های نفتی
این اولین بار نیست که دستگاه قضایی نسبت به آلایندگی سوخت هشدار می دهد. چند هفته پیش هم بعد از اعلام معاون دادستان کل کشور مبنی بر این که بنزین یورو4 در تهران توزیع نمی شود، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی واکنش نشان داد.
سعید مداح مروج، مدیر هماهنگی و نظارت بر تولید شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی خبر منتشرشده درباره این که 80 درصد آلودگی هوای تهران به دلیل سوخت بی کیفیت است را غیرعلمی خواند و تصریح کرد: از 80 میلیون لیتر بنزینی که در کشور تولید می شود، نیمی از آن یورو 4 است.
وی تاکید کرد وزارت نفت بر اساس تکلیفی که دولت و سازمان محیط زیست تعیین کرده است، هشت کلانشهر و شهرهای اطراف آن را تحت پوشش بنزین یورو 4 قرار داده است. مداح مروج اظهار کرد: بیش از 40 میلیون لیتر بنزین یورو 4 با مشخصات بنزن کمتر از یک درصد، آروماتیک کمتر از 35درصد، گوگرد زیر ppm 50 و الفین زیر 18درصد در کشور تولید می شود و قطعا این مقدار بنزین، آلودگی های مربوط به گوگرد، بنزن و حتی آلودگی های کربنی را به میزان زیادی کاهش داده است.
مدیر هماهنگی و نظارت بر تولید شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی تاکید کرد: تا زمانی که سوخت فسیلی به این اندازه در کشور مصرف شود، خودروها بی کیفیت باشند، به نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی بی توجهی شود، فرهنگ عمومی اصلاح نشود و شرایط جوی نامناسب در کشور وجود داشته باشد، آلودگی هوا اجتناب ناپذیر است.
پاک کردن صورت مساله
گزارش اخیر معاون دادستان کل کشور به بی کیفیتی بنزین عرضه شده در تهران اشاره دارد، اما پاسخ شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی فقط به کیفیت بنزین های تولید داخل اشاره می کند و امکان دارد که بنزین تست شده در آزمایشگاه وارداتی باشد. این در حالی است که 17 مرداد سال جاری نیره پیروزبخت، رئیس سازمان استاندارد، غیراستاندارد بودن بنزین وارداتی را تائید کرد و گفت: بنزین وارداتی توزیع شده در دو کلانشهر دارای مشکل بوده و بنزین یک کلانشهر خارج از استاندارد بود. وی از همکاری گسترده سازمان استاندارد با وزارت نفت و سازمان حفاظت محیط زیست خبر داد و افزود: با سختگیری هایی که سازمان ملی استاندارد انجام داده است هم اکنون در تعدادی از پالایشگاه های کشور بنزین یورو 4 تولید و واردات بنزین نیز کنترل می شود.
همه استانداردهای یورو 4 را نداریم
از سوی دیگر دکتر وحید حسینی، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران از یورو 4 نبودن بنزین در تهران خبر می دهد و به جام جم می گوید بنزین یورو 2 و یورو 4 از نظر کیفیتی فاصله زیادی ندارد و از 15 پارامتری که باید مورد محاسبه و پایش قرار بگیرد تنها در چند مورد مشکل وجود دارد که یکی از آنها بتازگی برطرف شده است.
وی افزود: بنزن مدتی است که به حالت استاندارد رسیده است، اما موردی که هنوز رفع نشده گوگرد است که از نظر استاندارد برای بنزین یورو 4 کمی فاصله دارد. مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران ادامه داد: پایش کیفیت بنزین از سال90 انجام می شود و در طول این مدت همین دو آیتم با مغایرت استانداردی روبه رو بود که یکی از آنها نیز برطرف شده است.
حسینی با رد این موضوع که همه آلودگی هوای تهران به بنزین بازمی گردد، تصریح کرد: کیفیت خودروهای تولید داخل و موتورسیکلت های کاربراتوری بسیار پایین است که هم مصرف را بالا می برند و هم سیستم احتراق مناسبی ندارند.
وی با بیان این که دادستانی محترم کل کشور باید نتیجه آزمایش خود را منتشر کند، گفت: اگر نتیجه آزمایش منتشر شود، کارشناسان بهتر می توانند در این زمینه اظهارنظر کنند. در شرایط فعلی ما نگرانی بابت کیفیت سوخت نداریم و بیشتر نگران کیفیت موتور خودروهای تولید داخل هستیم.
رفتار دوگانه سازمان ملی استاندارد در قبال کیفیت بنزین پایتخت
نیره پیروزبخت ، رئیس سازمان ملی استاندارد طی ماه های گذشته و با اوج گرفتن آلودگی هوای تهران در زمستان طی دو اظهارنظر، نخست کیفیت بنزین تهران را تائید کرد و چندی بعد آن را زیر سوال برد.
به گزارش مهر، با تعطیلی مدارس پایتخت به دلیل آلودگی هوا و تکرر آن در زمستان سال جاری بحث داغ کیفیت بنزین بار دیگر در مرکز توجه اذهان عمومی قرار گرفت.
گرچه رئیس سازمان ملی استاندارد پیشتر گفته بود بنزین پایتخت از کیفیت مطلوبی برخوردار است، اما وی چند روز قبل در یک نشست خبری، کیفیت بنزین پایتخت را زیر سوال برد و گفت: نتایج جدیدترین آزمون کیفی بنزین در دو نمونه برداری که از بنزین تهران صورت گرفته نشان می دهد مشکلاتی در میزان گوگرد وجود داشته به طوری که این رقم در تهران 60 بوده در حالی که طبق استاندارد باید 50 باشد. گرچه رقم گوگرد نسبت به سال گذشته بهتر شده است. وی درباره میزان اکتان موجود در بنزین عرضه شده در تهران که یکی از مولفه های کیفی سوخت به شمار می رود، توضیح داد: نتایج 50 مورد نمونه برداری نشان می دهد عدد اکتان بنزین حدود 90 است که زیر حد استاندارد است؛ گرچه در شاخص های نگران کننده مانند بنزن و آروماتیک ها مورد مردودی نداشتیم و میزان گوگرد نیز در حد استاندارد بوده است.
کیفیت بنزین تهران مطلوب است
البته بیژن زنگنه، وزیر نفت نیز در پاسخ به موضوعات مطرح شده از رئیس سوی سازمان ملی استاندارد درباره میزان اکتان بنزین تهران گفت: اطلاع دقیقی در حال حاضر از این میزان ندارم، اما درباره میزان گوگرد موجود در بنزین، نمونه برداری انجام شده در کلانشهر تهران 60PPM عنوان شده بود در حالی که میزان استاندارد آن 50PPM است. وی درباره سخنان رئیس سازمان ملی استاندارد مبنی بر این که گوگرد بنزین در تهران بالاتر از حد استاندارد بوده است، اظهار کرد: ممکن است در یک یا دو جایگاه چنین گفته ای تائید شود، اما به طور کلی بنزین عرضه شده در کلانشهرها از کیفیت مطلوبی برخوردار است.
یک بام و دو هوا
نکته جالب در این میان این اظهارنظرها، رویکرد متفاوت رئیس سازمان ملی استاندارد است. به نحوی که یک مرتبه میزان گوگرد 60PPM ای در بنزین تهران را نسبت به میانگین، مناسب می داند و در زمانی دیگر این رقم را بالا! حتی اگر این گفته رئیس سازمان ملی استاندارد درباره بالا بودن میزان گوگرد را معیار تلقی کنیم، به نظر می رسد بیشتر مسئولیت درباره این موضوع متوجه نهاد نظارتی و کنترل کیفیت بنزین عرضه شده است. یعنی همان «سازمان ملی استاندارد.»
این سازمان طی سال های اخیر، بارها بی کیفیت بودن بنزین تهران را رد و تاکید کرده بود نمونه های دریافت شده از وزارت نفت که مورد آزمایش قرار گرفته نشان می دهد بنزین توزیعی، از کیفیت لازم برخوردار است و مشکلی ندارد.