یزد در طومار شیخ بهایی حقی از زاینده‌رود نداشت

کاهش ذخیره سد زاینده رود به ۱۲۹ میلیون مترمکعب که به گفته مسئولان آبی کشور و شرکت آب منطقه ای اصفهان، در ۴۷ سال اخیر بی سابقه است و ساکنان این حوضه آبریز را با مشکلات بسیار مواجه کرده است تا جاییکه اکنون در تامین آب آشامیدنی ۵ میلیون نفر در استان اصفهان با چالش مواجه هستیم.

به گزارش ایمنا با وجودی که قرار بود که بعد از افتتاح تونل سوم کوهرنگ، طرح انتقال آب زاینده رود به یزد انجام شود اما این طرح حدود ۱۷ سال زودتر و در حالیکه اجرای این طرح تونل سوم کوهرنگ در هاله ای از ابهام قرار دارد و سد کوهرنگ سه هنوز اجرا نشده است و امروز به دلیل کاهش بارش ها و یک دهه خشکسالی مداوم در استان، نه تنها زمین های کشاورزان شرق تشنه یک قطره آب هستند بلکه تامین آب آشامیدنی ۵ میلیون اصفهانی به مخاطره افتاده است. در این شرایط قرار است ۱۰ درصد از آب انتقالی به یزد کاهش یابد اما رییس مجمع نمایندگان استان یزد تاکید دارد که «سهمیه آب مردم یزد باید برقرار باشد»! در واکنش به این صحبت، سید ناصر موسوی لارگانی می گوید «استان یزد در گذشته و در زمان تقسیمات طومار شیخ بهایی هیچ سهمی از زاینده رود و سرشاخه های زاینده رود نداشت اما در دوره ریاست جمهوری آقای خاتمی قرار شد برای تامین آب شرب یزدی ها از سهم آب اصفهان و زاینده رود برداشت شود». آنچه در می خوانید گفتگوی ایمنا با رییس مجمع نمایندگان اصفهان است.

با توجه به شرایط آبی اصفهان، آیا ادعای رییس مجمع نمایندگان استان یزد مبنی بر اینکه « سهمیه آب مردم یزد باید برقرار باشد»، می تواند درست باشد؟

استان یزد در گذشته و در زمان تقسیمات طومار شیخ بهایی هیچ سهمی از زاینده رود و سرشاخه های زاینده رود نداشت اما در دوره ریاست جمهوری آقای خاتمی قرار شد برای تامین آب شرب یزدی ها از سهم آب اصفهان و زاینده رود برداشت شود به شرطی که تونل سوم کوهرنگ به طور کامل به بهره برداری برسد. سهم آب تونل اول و دوم کوهرنگ قبلا تقسیم و حق‌آبه کشاورزان، صنعت و ... مشخص شده بود و یزد سهمی از این دو منبع نداشت. براین اساس قرار بود بعد از حفر تونل سوم کوهرنگ آب به استان یزد منتقل شود اما متاسفانه از زمان کلنگ زنی این پروژه که هنوز بعد از ۱۶ سال به اتمام نرسیده آب به یزد منتقل می شود.

با وجودی که این طرح هنوز به بهره برداری نرسیده، چرا یزدی ها همچنان بر انتقال آب به این استان در شرایط بی آبی زاینده رود، تاکید دارند؟

اصفهانی ها مخالف انتقال آب آشامیدنی به یزد نیستند، اما متاسفانه اکنون آب انتقالی از زاینده رود به یزد در بخش های صنعت و کشاورزی مصرف می شود در حالیکه کشاورزان اصفهانی از سهم آب خود محروم هستند و صنعتگران ما با هزینه های بسیار، از پساب فاضلاب استفاده می کنند و شرایط به نحوی شده که امسال اصفهانی ها در تامین آب آشامیدنی خود دچار مشکل هستند. در حال حاضر شهرستان هایی همچون خمینی شهر، نجف آباد، لنجان، مبارکه، شاهین شهر، میمه و ... دچار خشکسالی شدید بوده و حتی در تامین آب آشامیدنی خود با مشکل مواجه شده اند.

در این شرایط آیا وزارت نیرو نباید تقسیم بندی جدیدی برای سهم آب بخش های مختلف انجام دهد؟

در حال حاضر میزان سهمی که پیش از این به آب آشامیدنی استان داده می شد، کمتر شده است، روزانه ۱۱ مترمکعب آب از طریق لوله برای آشامیدن به اصفهان و شهرهای همجوار اصفهان داده می شود، در حالیکه میزان نیاز استان، ۱۴ مترمکعب است. به دلیل کاهش بارش ها و سهم آب استان اصفهان، در حال حاضر بیشتر شهرها و روستاهای استان با افت فشار آب مواجه شده اند. به دلیل کاهش حجم ذخیره سد زاینده رود و به دنبال آن کم شدن سهم آب آشامیدنی مردم اصفهان، از وزارت نیرو و شرکت آب منطقه اصفهان درخواست کرده ایم که به همین میزان باید سهم آب انتقالی به یزد کاهش شود. باید توجه داشت که «چراغی که به خانه رواست به مسجد حرام است».

اگر بخواهیم به سهم بندی آب در طومار شیخ بهایی توجه کنیم، در این شرایط سهم واقعی مردم اصفهان از زاینده رود نباید رعایت شود؟

مردم اصفهان سال هاست که از آب زاینده رود بهره می برند و حتی در طومار شیخ بهایی، حق‌آبه دار بودند و برای حفر تونل دوم نیز از جیب خود، پول گذاشتند تا این سهم آب را داشته باشند. با توجه به اینکه حق‌آبه ها، ارزش مالی و مالکیتی داشت، مردان پیشتر به عنوان قباله نکاح خود آن را به عنوان سند مالکیتی به همسران خود می دادند. متاسفانه به دلیل سیاست های غلط، آب انتقالی به یزد پیش از حفر تونل سوم کوهرنگ کلید خورد، در حالیکه هنوز تونل سوم کوهرنگ به بهره برداری نرسیده است.

پس انتقال آب از زاینده رود به یزد اکنون از حق‌آبه های مردم اصفهان، انجام می شود؟

باید توجه داشت، در حالی آب زاینده رود به یزد و چهارمحال و بختیاری منتقل می شود که از بودجه اصفهان برای اجرای طرح هایی همچون تونل سوم کوهرنگ هزینه می شود اما در نهایت برداشت آب توسط استان دیگری انجام می شود.

در این شرایط آیا ادعای رییس مجمع نمایندگان یزد می تواند منطقی باشد؟

گفته های رییس مجمع نمایندگان یزد در حالی می تواند منطقی باشد که آب در زاینده رود جاری و کشاورزان حق‌آبه های خود را تحویل گرفته باشند اما زمانی که آب نیست و سهم حق‌آبه داران کم شده و به دلیل بی آبی در تامین آب آشامیدنی با مشکل مواجه هستیم، وزارت نیرو نیز مکلف است از سهم آب انتقالی به یزد و دیگر بخش ها کم کند. در این شرایط دولت مکلف است با ایجاد صندوق خسارت، خسارت نکشت آبی را که از کشاورزان برداشت می کند را به آنها پرداخت کند. این در حالی است که دولت هنوز حق کشاورزان را پرداخت نکرده است. آورده طرح های انتقال آب به زاینده رود که توسط دولت ایجاد شده حدود ۳۴۳ میلیون متر مکعب است در حالیکه بیش از ۹۰۰ میلیون متر مکعب آورده طبیعی زاینده رود و سهم حق‌آبه داران است. متاسفانه دولت سهم آب کشاورزان اصفهانی را به صنعت، شرب و ... فروخته و به حال کشاورزان اصفهان فکری نمی کند.