رهاسازی ۷۵ روزه زاینده‌رود جای نگرانی ندارد / بازگشایی مقطعی زاینده رود، اکوسیستم رودخانه را نیمه جان می‌کند

عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان گفت: آب باید برای کشاورزی به مدت ۷۵ روز رهاسازی شود. امسال برای کشت کشاورزان آب دیر بازگشایی شد، از سوی دیگر با توجه به بارش های امسال، رها سازی ۷۵ روزه زاینده رود نباید موجب نگرانی باشد.

مهدی بصیری در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: مقدار زیادی از آبی که برای کشاورزان بازگشایی می شود چاه‌ها را نیز در مسیر رودخانه تغذیه می کند اما باز و بسته شدن های مقطعی زاینده رود، اکوسیستم رودخانه را نیمه جان نگه می دارد و این در حالی است که اگر آب رهاسازی نشود، بسیاری از چاه ها از بین رفته و فرونشست زمین اتفاق می افتد.

وی خاطرنشان کرد: شهر اصفهان در حال فرونشست است و اگر آب در رودخانه رهاسازی نشود، پدیده فرونشست افزایش یافته، به آثار تاریخی، خانه های مردم، ساختمان های دولتی و غیره خسارت های زیادی وارد می شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی تاکید کرد: احیاء زاینده رود باید به صورت علمی و جدی انجام و پیگیری شود، اگر مصوبه ۹ ماده ای شورای عالی آب را اجرا می کردند امیدی برای احیاء زاینده رود بود.

• آب باقیمانده به اندازه‌ای نیست که برای نمایش رهاسازی شود

بصیری با اشاره به اینکه آب زاینده رود باید تا نیمه خرداد برای کشاورزان رهاسازی شود، تصریح کرد: دستور بازگشایی آب زاینده رود برای ایام نوروز در حالی صادر شد که میزان آب باقیمانده برای زاینده رود در استان اصفهان به اندازه ای نیست که بتوان آب را برای زیبایی و "نمایش" رهاسازی کرد.

وی با بیان اینکه رهاسازی آب در نخستین روزهای فروردین برای نیاز آبی گندم کاشته شده کشاورزان نیز هست، اظهار کرد: بنابراین آب باید پس از رهاسازی در رودخانه جریان داشته باشد تا حاصل کشت و کار کشاورزان نیز به نتیجه برسد و کشاورزان دچار خسارت نشوند.

بازگشایی مقطعی زاینده رود، اکوسیستم رودخانه را نیمه جان می‌کند

عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی با بیان اینکه بازو بسته شدن رودخانه زیستمندان و موجودات زنده زاینده رود را نابود کرده است، گفت: شهر اصفهان در حال فرونشست است، بازگشایی مقطعی زاینده رود، اکوسیستم رودخانه را نیمه جان نگه می دارد.

بصیری با اشاره به اینکه حدود ۱۸ سال از خشک شدن رودخانه زاینده رود می گذرد، اظهار کرد: بیشتر چاه‌های اطرف رودخانه که از آن تغذیه می شد طی این سال‌ها برای تامین آب شرب شهر اصفهان، شهرهای حاشیه زاینده رود و فضای سبز شهری خالی شده است.

وی با بیان اینکه در بالادست، حقابه کشاورزان پایین دست را به طور غیرقانونی استفاده می کنند، افزود: این در حالی است که بر اثر تصمیمات اشتباه و همچنین تصویب قانون استانی شدن آب از سال ۱۳۸۴ نه تنها زاینده رود که همه ایران دچار خسارت شده است.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه به هر حال باز و بسته شدن های مقطعی آب درست نیست، ادامه داد: تا ۲۰ سال پیش هر سال حدود ۹ ماه برای انواع کشاورزی آب در رودخانه جریان داشت، آب را از اواخر اسفندماه تا پایان آذر ماه سال بعد برای کشاورزی رهاسازی می کردند و زاینده رود از قلب شهر می گذشت، فضای سبز و چاه‌های اطراف رودخانه نیز تغذیه می شد.

وی ادامه داد: اما از وقتی که آب فروشی کردند و برای توسعه باغات در ارتفاعات و کوه‌ها و پمپاژ آب مجوز دادند و از سوی دیگر وقتی میزان مصارف شهری، فضای سبز بالا رفت، تعادل منابع و مصارف در حوضه زاینده رود برهم خورد، رودخانه به وضعیت اسفبار کنونی مبتلا شد.

نخستین قربانی تالاب بین المللی گاوخونی بود

بصیری گفت: نخستین قربانی خشکی زاینده رود، تالاب بین المللی گاوخونی بود زیرا در آخرین نقطه رودخانه قرار دارد پس از آن روستاها و کشاورزی های در مسیر رودخانه و شرق اصفهان تحت تاثیر خشکی رودخانه قرار گرفت و بعد زاینده رود در قلب شهر اصفهان خشک شد و در نهایت، این خشکی ها دامن غرب اصفهان را نیز گرفت.

وی تصریح کرد: همه این مشکلات ناشی از رعایت نکردن ظرفیت و توان رودخانه و بارگذاری بیش از حد این رودخانه است.

عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان با اشاره به حجم ۱۵۰ میلیون مترمکعبی سد زاینده رود با وجود بارندگی‌های مطلوب امسال، افزود: مدیران کشوری و استانی آب بدشان نمی‌آید که مردم فکر کنند ما تا سال اینده همین ۱۵۰ میلیون مترمکعب آب را در اختیار داریم نگران باشیم که تکلیف شرب چه می شود!

وی اضافه کرد: با گرم شدن هوا و ذوب شدن برف‌های کوه‌های زاگرس و بارش های بهاری، می توان انتظار داشت که حداقل ذخیره سد تا حدود ۷۰۰ میلیون مترمکعب افزایش خواهد یافت. بر این اساس تابستان آینده نگرانی برای تامین شرب اصفهان وجود ندارد.

وی با بیان اینکه طرح هایی که در بالادست به عنوان آبخیزداری اجرا شده است در برخی از موارد سبب جلوگیری از جریان آب در آبراهه ها به سمت رودخانه می شود، افزود: شماری از آنها نیز به عنوان سدهای ذخیره کوچک مورد استفاده و برداشت قرار می گیرد آبخیزداری واقعی نمی تواند جلوی روان آب را بگیرد.

بصیری با اشاره به اینکه آبخیزداری از فرسایش خاک و ایجاد رسوب جلوگیری می کند، ادامه داد: به طور کلی حفظ و و ایجاد پوشش گیاهی بهترین نوع آبخیزداری است که باید اجرا شود با این حال پمپاژهای بالادست در دو استان اصفهان و چهارمحال و بختیاری نقش و تاثیر اصلی را در ایجاد شرایط نامطلوب رودخانه دارند.

این استاد دانشگاه یادآور شد: هرگونه سد و بندی بر مسیر آبراهه ها و روان آبهای حوضه آبریز زاینده رود غیرقانونی است زیرا بر روان آبهایی احداث شدند که رودخانه را تشکیل می دهد.

دولت پنج برابر آب فروخته است

وی افزود: از نظر من تاثیر پمپاژ آب در بالادست بر کاهش حجم ذخیره سد زاینده رود نسبت به تاثیر وجود بندهای آبخیزداری بیشتر است.

بصیری تصریح کرد: رودخانه باید ساماندهی و برداشت‌ها کنترل شود و دولت باید آبی را که فروخت تامین کند، دولت پنج برابر سهمی که از حوضه آبریز زاینده رود دارد در حوزه های مختلف آب فروخته و یا مجانی واگذار کرده است.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: اگر آب زاینده‌رود به مصارف مختلف و بیش از توان اکولوژیکی اش از جمله انتقال آب به استان‌های مجاور، حفر و برداشت غیرمجاز از چاه‌های حریم رودخانه نمی‌رسید رودخانه به این روز نمی افتاد. این‌ها باید به رودخانه زایند رود برگردد در غیر این‌صورت رودخانه دیگر احیا نمی‌شود.