اصفهان بهشتی برای کشت‌های گلخانه‌ای
اصفهان به عنوان اصلی‌ترین کانون‌های کشاورزی کشور اگرچه با برخورداری از تجارب در نوع کشت و کار در بسیاری از زمینه‌ها موفق بوده اما توسعه گلخانه‌ها بویژه به دلیل لزوم مصرف بهینه آب در آن اهمیت مضاعف دارد که این امر مستلزم حمایت‌ها به خصوص در زمینه مالی و سرمایه‌گذاری اولیه است.
کشت گلخانه‌ای به‌عنوان روشی پیشرفته در کشت و کار را می‌توان راهی مطمئن برای رونق کشاورزی بویژه در مناطق کم‌آب در نظر گرفت زیرا محصولات این نوع کشت برخلاف باور عمومی، کیفیت بالایی دارد و بخوبی می‌تواند جایگزین تولیدات کشت سنتی شود، کنترل آفات و بیماری‌ها، شرایط محیطی مناسب و رسیدگی دقیق‌تر به آن در زمره دلایلی است که این نوع محصولات را با کیفیت بهتر به دست مصرف‌کنندگان می‌رساند.
مساحت اراضی کشاورزی استان اصفهان ۵۶۹ هزار هکتار است و ۱۱ درصد از اشتغال وهفت درصد از تولید ناخالص ملی آن به بخش کشاورزی اختصاص دارد.
به گزارش اصفهان امروز، سطح زیر کشت محصولات گلخانه‌ای شامل سبزی و صیفی و گل و گیاه زینتی این استان رتبه دوم کشوری را به خود اختصاص داده، اما مشکل بزرگ کشاورزی آن بر اساس شاخص‌های بلندمدت این است که هم‌اکنون 4/53 درصد از مساحت این استان درگیر خشکسالی شدید و از نظر پراکنش مکانی 3/4 درصد از مساحتش در شرایط نرمال، 8/8درصد خشکسالی خفیف، ۲۴ درصد خشکسالی متوسط، ۱۴ درصد خشکسالی شدید و 7/47 درصد خشکسالی بسیار شدید است.
همچنین بر اساس گزارش‌های دیگر، 1/98 درصد از مساحت استان درگیر خشکسالی هیدرولوژیک(آب شناسی) و بر اساس این شاخص‌ها 5/5 درصد مساحت استان با خشکسالی خفیف، 2/33 درصد خشکسالی متوسط و ۶ درصد خشکسالی بسیار شدید دست و پنجه نرم می‌کند.
تحلیل آمار فوق حاکیست که با روش‌های سنتی کشاورزی نمی‌توان پیش رفت و تغییر در شیوه‌های کشت و کار در چنین مناطقی که خشکسالی بر روی آنها سایه انداخته است باید بطور جدی دنبال شود که البته تحقق آن به زدودن موانع و حمایت‌های لازم بویژه در مباحث مالی نیاز دارد.
*افزایش گلخانه‌ها نیازمند تسهیلات بانکی
در همین زمینه، عضو هیات علمی و دانشیار دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اصفهان می‌گوید: راندمان در مصرف آب و بهبود کیفیت محصولات تولیدی از مهمترین شاخص‌های این نوع کشت به شمار می‌رود و از آنجایی که اصفهان از لحاظ میزان و تنوع محصولات کشاورزی در بین دیگر استان‌ها در جایگاه ممتازی قرار دارد می‌تواند بیش از گذشته در این صنعت وارد عمل شود و تولیدات خود را روز به روز افزایش دهد.
مریم گُل‌آبادی، کشت گلخانه‌ای را قابل اجرا در تمام طول سال دانست و تصریح کرد: این روش به گونه‌ای است که فارغ از وضعیت آب و هوایی در روزهای سرد زمستان و هم در روزهای گرم تابستان قابلیت تولید دارد و گرما و سرما نمی‌تواند آن را دستخوش تغییر دهد و به دیگر سخن و به زبان ساده‌تر، کشت گلخانه‌ای چهار فصل است.
این استاد دانشگاه که خود تولیدکننده محصولات کشاورزی و مدیرعامل شرکت دانش بنیان است، اضافه کرد: افزایش گلخانه‌ها نیازمند وام و تسهیلات بانکی است زیرا تاسیس یک گلخانه به سرمایه اولیه بالایی نیاز دارد و برای احداث یک گلخانه به مساحت یک هکتار دست‌کم ۲ تا سه میلیارد تومان سرمایه اولیه نیاز است، البته کسانی که زمین ندارند باید رقم بالایی هم صرف خرید زمین مورد نیاز کنند که بی‌شک برای همه کشاورزان مُیسر نیست.
او بهبود کیفیت تولید محصولات گلخانه‌ای را مزیتی در مقایسه با دیگر روش‌ها برشمرد و اظهارداشت: درصد بالایی از محصولاتی که به صورت گلخانه‌ای کشت می‌شوند از کیفیت بالاتری برخوردارند زیرا شرایط کنترل تا برداشت بخوبی و بهتر انجام می‌شود و مصرف‌کنندگان با خیال آسوده‌تر از آنها استفاده می‌کنند.
به گفته عضو هیات علمی و دانشیار دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد، اصفهان از جمله استان‌هایی به شمار می‌رود که با کمبود منابع آبی روبه روست و باید از روش‌های جدید و فناوری‌های روز برای کشت و کار استفاده کند در غیر این صورت نمی‌تواند در سال‌های آینده به‌عنوان یکی از قطب‌های اصلی محصولات کشاورزی در کشور مطرح باشد.
به اعتقاد گل‌آبادی توسعه گلخانه‌ها نیازمند تسهیل در ساز و کار اداری و ارائه تسهیلات کم بهره است و باید روند دریافت تسهیلات را آسان کرد تا افراد بیشتری برای توسعه گلخانه‌ها وارد عمل شوند.
این کارشناس یادآور شد: تمام مناطق استان قابلیت توسعه احداث گلخانه را ندارد، چراکه کشت گلخانه‌ای نیازمند وجود منابع آبی زیرزمینی با کیفیت بویژه چاه است و در نقاطی که کیفیت آب چندان بالا نیست تا حدودی توسعه گلخانه‌ها موفق نخواهد بود پس از ظرفیت‌های کنونی باید نهایت بهره را برد.
*نگاه مثبت اصفهان به کشت گلخانه‌ای
آنطور که معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی اصفهان می‌گوید: توسعه کشت گلخانه‌ای از اولویت‌های وزارتخانه است و اصفهان نیز نگاه ویژه‌ای به این صنعت دارد و سال به سال برنامه‌ریزی‌ها برای حمایت هرچه بیشتر از این صنعت بهبود پیدا می‌یابد.
اصغر رستمی، برخورداری از مطلوبیت نسبی محصولات، افزایش تعداد برداشت‌ها در سال، ارتقا میزان برداشت محصول نسبت به سطح زیر کشت، تعیین زمان بهره‌برداری محصول و ثبات در فعالت شاغلان و کارگران را از مزایای این صنعت می‌داند.
به گفته او در هر هکتار از گلخانه‌ها بطور متوسط ۱۰ نفر بصورت دائم مشغول بکارند، بنابراین با توسعه آنها نفرات بیشتری در طول سال کار ثابت خواهند داشت که موضوعی مهم در اشتغالزایی پایدار به شمار می‌رود.
*اشتیاق کشاورزان به توسعه گلخانه‌ها
عضو هیات مدیره نظام صنفی کشاورزی استان اصفهان گفت: اصفهان در منطقه خشک و نیمه خشک کشور قرار گرفته لذا استفاده از فناوری‌های روز دنیا در زمینه نوع کشت آبیاری از اهمیت بالایی برخوردار است و بدون تردید با ادامه روش‌های قدیمی، صنعت کشاورزی در سال‌های آتی با مشکل مواجه خواهد شد.
عبدالحسین میرمیران افزود: در کشت گلخانه‌ای میزان بهره‌وری ۷۰ تا ۸۰ درصد بالا می‌رود در حالی که در کشت معمولی این میزان حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد است، بنابراین هیچ شکی بر توسعه این صنعت نیست بویژه اینکه اصفهان از مراکز اصلی صنعت کشاورزی کشور محسوب می‌شود و دانش و تجربه در آن بالاست.
به اعتقاد او البته سرمایه‌گذاری اولیه مهمترین مشکل در توسعه کشت و کار گلخانه‌ای است زیرا همه کس نمی‌تواند از پس تامین پول اولیه برآید، حتی در منطقه شرق اصفهان یکی دو محل برای احداث شهرک گلخانه‌ای مدنظر قرار گرفت که بدلیل نبود سرمایه‌گذاری، عملیات ساخت متوقف شد، بنابراین ارائه تسهیلات بانکی با نرخ سود نسبت مناسب در راه توسعه گلخانه‌ها موثر خواهد بود.
به گفته میرمیران اشتیاق لازم برای تغییر و تحول در کشاورزی استان و انجام هرچه بیشتر کشت گلخانه‌ای وجود دارد، البته ممکن است نسل قدیمی کشاورزان کمتر به این تغییرات تن دهند اما نسل جدید با دیدگاه‌های نو کامل انس دارد و برای بهبود کار و فعالیت آماده است و در صورت تامین نیازهای اولیه قادر خواهد بود در توسعه صنعت کشت گلخانه‌ای کشور سهیم و حتی پیشتاز باشد.
عضو هیات مدیره نظام صنفی کشاورزی استان اصفهان، خرید تضمینی محصولات تولیدی در صنعت گلخانه‌ای را لازم می‌داند و یادآور شد: محصولی که با سرمایه‌گذاری زیاد و مشقت تولید می‌شود باید راه خود را با سهولت به سوی بازار پیدا کند که این امر مستلزم حمایت جهاد کشاورزی و تدوین طرح‌های حمایتی است و این عامل می‌تواند کشاورز را برای تحول و ایجاد هرچه بیشتر، روی‌آوری به روش‌های نوین امروزی و توسعه فضای گلخانه‌ها تشویق و ترغیب کند.