نسخه‌پیچی بورسی برای اقتصاد بیمار ایران
بورس اوراق بهادار به‌عنوان یک نهاد محوری، تأمین‌کننده منابع مالی برای فعالیت‌های اقتصادی است. این بازار، نقدینگی را جذب و با کاهش خطرات و افزایش شفافیت، شرایط را برای سرمایه‌گذاری فراهم و به گسترش مقوله کارآفرینی کمک می‌کند.
احمدرضا منزه: توسعه اقتصادی مستلزم تعهد به سرمایه‌گذاری درازمدت است. بورس اوراق بهادار سرمایه‌های طولانی‌مدت برای بخش‌های اصلی اقتصاد کشور از جمله کسب‌وکارها و فعالیت‌های دولتی فراهم می‌کند. شاخص‌های بورس اوراق بهادار اغلب به‌عنوان شاخص سلامت اقتصادی استفاده می‌شود.
فرض کنید شرکتی پس از انجام مطالعات کارشناسی، به این نتیجه رسیده است که با افزایش تعداد خطوط تولید خود، می‌تواند محصول جدیدی را به بازار عرضه کند. طبیعتاً موفقیت شرکت در راه‌اندازی خط تولید جدید، منجر به افزایش میزان تولید، فروش و سودآوری شرکت، ایجاد فرصت‌های شغلی بیشتر، خودکفایی در عرصه ملی و در نهایت، رشد و رونق اقتصادی خواهد شد اما شرکت برای راه‌اندازی این خط تولید، نیاز به سرمایه مالی دارد. پس سؤال اصلی این است که منابع مالی موردنیاز برای راه‌اندازی این خط تولید، چگونه باید تأمین شود؟
یک راه متداول، مراجعه مسئولان شرکت به بانک و دریافت تسهیلات بانکی است. این روش از نظر زمانی، معمولاً فرایندی زمان‌بر و طولانی است. همچنین هزینه بالایی را به شرکت تحمیل می‌کند؛ چون شرکت در صورت دریافت تسهیلات، باید سود تسهیلات را به بانک پرداخت کند و نرخ سود نیز معمولاً قابل‌توجه است؛ بنابراین با این روش، ریسک شرکت نیز تا حد زیادی افزایش پیدا می‌کند.
اما در کنار این، روش دیگری هم وجود دارد که تأمین مالی از طریق بورس اوراق بهادار است. در این روش، شرکت می‌تواند در صورت پذیرش در بورس، طرح توجیهی خود برای راه‌اندازی خط تولید جدید را به بورس ارائه کند. درصورتی‌که کارشناسان بورس تشخیص دادند که طرح ارائه شده، از نظر میزان سودآوری و سایر شرایط، طرح قابل‌قبولی است، به شرکت اجازه می‌دهند تا با عرضه و فروش سهام جدید به سرمایه‌گذاران در بورس اوراق بهادار، منابع مالی موردنیاز خود را برای راه‌اندازی خط تولید جدید تأمین کند.
به‌این‌ترتیب، از یک سو شرکت توانسته است با سهیم کردن دیگران در طرح خود، به‌راحتی تأمین مالی کند، از سوی دیگر، سرمایه‌گذارانی که طرح شرکت را سودآور تشخیص داده‌اند نیز توانسته‌اند با خرید سهام آن شرکت، هر چند به میزان بسیار کم و با سرمایه اندک، در یک طرح سودآور و ملی، شریک شوند. نتیجه چنین مشارکت مؤثری نیز قطعاً، به رشد و شکوفایی اقتصاد کشور منجر خواهد شد.
توجه به این نکته ضروری است که چون سرمایه‌گذاران در بورس اوراق بهادار، پس از بررسی و تحلیل اطلاعات منتشر شده از سوی شرکت‌ها، سهام شرکت‌های سودآور و دارای عملکرد قابل‌قبول را انتخاب می‌کنند، بنابراین بورس در واقع با ایجاد فضای رقابتی، باعث می‌شود که شرکت‌های موفق و سودده، بتوانند از طریق فروش سهام به تأمین مالی بپردازند و برعکس شرکت‌های زیان ده به‌طور خودکار از گردونه خارج شوند تا تخصیص منابع، به‌صورت مطلوب و بهینه انجام شود؛ امری که به نوبه خود رونق اقتصادی را به دنبال خواهد داشت.
به همین علت است که کشورهایی که دارای بورس تکامل‌یافته‌تر هستند، توانسته‌اند رشد اقتصادی بیشتری را تجربه کنند.
بورس مزایای زیادی دارد که بسیاری را به سرمایه‌گذاری در این فضا ترغیب می‌کند. بورس، بازاری است که انواع دارایی در آن مورد خریدوفروش قرار می‌گیرد. البته بازاری که از آن، با عنوان بورس نام برده می‌شود، با بازارهای متداول و سنتی مثل بازار طلا، بازار خودرو، بازار فرش و ... تفاوت‌های عمده‌ای دارد.
شاید بخشی از مردم همچنان به دلیل ناآگاهی از مزایای بورس، سرمایه‌گذاری در بازارهای سنتی مسکن، طلا و ... را به حضور در بورس ترجیح می‌دهند اما باید توجه داشت مزیت‌های بورس در مقایسه با سایر بازارها بسیار فراوان و قابل‌توجه است. به‌طورقطع همین محاسن، نقش بازار بورس در اقتصاد کشور را این‌قدر مهم و حیاتی می‌کند.
شاید بتوان رسمی بودن، شفافیت و برخورداری از پشتوانه محکم قانونی را از مهم‌ترین تفاوت‌های بورس با بازارهای دیگر دانست. به این معنا که بورس، برخلاف بازارهای سنتی، یک بازار کاملاً رسمی است و خریدوفروش در آن، بر اساس قوانین، مقررات و ضوابط مشخص و نظام‌مند انجام می‌شود.
تفاوت دیگر بورس با سایر بازارها، شفافیت بالای بورس است، به این معنا که وقتی فردی تصمیم به خرید یا فروش سهام یک شرکت در بورس می‌گیرد، به‌راحتی و صرفاً با دسترسی به اینترنت، می‌تواند به همه اطلاعات مربوط به آن شرکت دسترسی داشته باشد و بعد از بررسی کامل این اطلاعات، درباره خرید یا فروش سهام تصمیم‌گیری کند، درحالی‌که بازارهای سنتی از چنین شفافیتی برخوردار نیستند.
تفاوت بعدی بورس با بازارهای سنتی هم به برخورداری فعالان بورس از پشتوانه قانونی مربوط است؛ زیرا به دلیل اهمیت فوق‌العاده بورس در نظام اقتصادی کشور، قانون‌گذار، مقررات و ساختارهای لازم را برای حفظ حقوق سرمایه‌گذاران در بورس در نظر گرفته است تا سرمایه‌گذاران، با اطمینان خاطر از عدم بروز اتفاقاتی مثل سوءاستفاده، کلاه‌برداری و... در این بازار سرمایه‌گذاری کنند؛ مزیتی که در بازارهای سنتی وجود ندارد.
با توجه به‌تمامی این موارد به‌خوبی مشخص می‌شود نقش بازار بورس در اقتصاد کشور تا چه اندازه مهم و تأثیرگذار است، بازاری که می‌تواند مزایای بی‌شماری برای اقتصاد کشور به همراه داشته باشد و کمک کند تا بسیاری از مشکلات اقتصادی همچون عدم شفافیت کافی، حجم انبوه نقدینگی، فساد اقتصادی، بیکاری و... به‌خوبی مدیریت شده و به مرور زمان با کاهش حجم این مشکلات و آثار سوء آنها روبرو باشیم. از طرفی سرمایه‌گذاری در بازار بورس دارای محاسن بسیاری است که هیچ کدام از سایر بازارها از آن بهره‌مند نیستند لذا ضروری است عموم مردم با ویژگی‌های خاص و منحصربه‌فرد بورس آشنایی پیدا کنند تا حجم نقدینگی به‌جای متمایل شدن به فعالیت‌های غیر مولد به سمت بخش‌های مولد اقتصادی سوق پیدا کند.