لوازم خانگی هم گرفتار اختلاف قیمت کارخانه تا بازار شد!
بازار لوازم خانگی هم گرفتار همان آفتی شده که در بازار خودرو وجود داشت، اختلاف قیمت بازار و کارخانه که سود آن به جیب دلال‌ها می‌رود.
بازار لوازم خانگی کشورمان بعد از خروج کامل دو برند پر مصرف کره‌ای تحول بزرگی را تجربه کرد. توجه‌ها چندین برابر گذشته به برند‌های ایرانی جلب شد و این برند‌ها هم در قدم‌های ابتدایی توانستند به معنای واقعی جهشی را در تولیدات خود رقم بزنند. ابتدا واردات این اقلام ممنوع شد و محصولات ایرانی به سرعت بخش عمده‌ای از بازار را در بر گرفتند.
به مرور اندک محصولاتی که از این دو برند در انبار‌ها باقی مانده بود هم رو به پایان رفته و بازار برای تولید کنندگان داخلی شخصی سازی شد، اما گویی هنوز توان تامین بازار را ندارد. سرکشی‌های ما به بازار نشان می‌دهد کاهش عرضه باعث شده است تا بازار لوازم خانگی به دست دلالان مدیریت شود.
اغلب شرکت‌های لوازم خانگی جدول نرخ‌های مصوب خود را مطابق با قیمت‌های ثبت شده در جداول سازمان حمایت اعلام می‌کنند، اما بررسی‌های ما از بازار نشان می‌دهد که پیدا کردن کالایی با نرخ مصوب چندان آسان نیست. اگر برای خرید هر یک از این اقلام به نمایندگی‌های فروش این شرکت‌ها مراجعه کنید احتمالا با عدم موجودی مواجه خواهید شد یا اگر برای خرید این اقلام اسرار داشته باشید شماره به خرید از واسطه‌ها ارجاع خواهند داد.
این داستان، ماجرای تازه‌ای نیست و حدود دو ماه قبل بود که بازار لوازم خانگی گرفتار گرانفروشی شد و در نهایت تشکیل جلسه فوری در ستاد تنظیم بازار را به همراه داشت.
عباس تابش رئیس سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان دوم تیر و در حاشیه جلسه ستاد تنظیم بازار، وعده ثبات در قیمت‌ها را داد و اظهار کرد: سازمان حمایت از مصرف کنندگان، اقدام به قیمت گذاری برای هزار و ۵۰۰ قلم لوازم خانگی در قالب ۳۲ شرکت از ۴۰ شرکت موجود در سامانه ۱۲۴ کرده است. کالا‌ها بر اساس معیار‌های معین در سامانه ۱۲۴ قیمت گذاری شده اند و مصرف کنندگان در صورت مشاهده هر گونه تخلف می‌توانند از طریق روش‌های از قبل تعیین شده نسبت به ثبت شکایت خود اقدام کنند.
تابش ادامه داد: برند و قیمت تمام اقلام لوازم خانگی باید در سامانه ۱۲۴ ثبت شود و در صورتی که شرکت یا برندی به غیر از این سامانه ۱۲۴ اقدام به قیمت گذاری کند، سازمان تعزیرات حکومتی و حمایت از مصرف کنندگان با این واحد‌ها برخورد خواهند کرد.
هر بار که صحبت از افزایش قیمت به میان کشیده می‌شود سراغ بخش عرضه را میگیریم. بدون شک اصلی‌ترین دلیلی که می‌تواند باعث افزایش قیمت و اختلال در بازار شود کاهش عرضه و کمبود درد بازار است. اما این بار بازار در حالی دچار التهاب شده که متولیان صنعت خبر از تولید کافی لوازم خانگی برای نیاز بازار می‌دهند.
مهدی صادقی نیارکی معاون صنایع وزارت صمت در گفت‌وگو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره میزان تولید لوازم خانگی و اختلال در بازار این اقلام گفت: اگر اختلالی در بازار محصولات وجود دارد باید علت آن را مسئولان حوزه بازرگانی جویا شوید، اما در تولید اقلام مهم در لوازم خانگی مثل تلوزیون، لباسشویی و یخچال و فریزر افزایشی بوده و نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد‌های قابل توجهی داشته‌ایم. امروز در بازار برند‌های خارجی وجود ندارند این یعنی تولید کنندگتن ما نه‌تنها سهم خود را ایفا کردند، که جای خالی دو برندی که ایران را ترک کردند را هم پر کردند.
او ادامه داد: با تمام مشکلاتی که در تامین و لجستیک مواد اولیه بنگاه‌ها وجود دارد، مجموع سیاست‌های دولت و کشور منجر به افزایش تولید شده است. در بخش توزیع هم باید اقلام تولیدی در سامانه جامع تجارت ثبت شده و از تخلف در این حوزه جلوگیری شود.
ظرفیت تولید لوازم خانگی ۱۹ میلیون دستگاه است
نیارکی تصریح کرد: با توجه به افزایش نرخ ارز و محدودیت‌هایی که در واردات داشتیم بازار لوازم خانگی تحت تاثیر قرار گرفت. ظرفیت تولید لوازم خانگی در کشور ما حدود ۱۹ میلیون دستگاه بوده و برنامه امسال تولید ما حدود ۱۲ میلیون دستگاه است که بنا بر گفته همکاران ما در ستاد تنظیم بازار این رقم به نیاز بازار نزدیک است. با توجه به ظرفیت خوبی که در کشور نصب شده و رشد تولیدی که امسال داشتیم می‌توانیم امسال پاسخگوی نیاز بازار باشیم.از طرفی پیش از این سرپرست معاونت بازرگانی وزارت صمت خبر تامین ارز، فولاد و مواد اولیه تولیدات این حوزه را داده بود. تامین مواد اولیه یکی از مهمترین دغدغه‌های بخش تولید است، اما متولیان حوزه بر تامین این مواد اولیه برای واحد‌های تولید تاکید دارند پس تولیدات این این حوزه باید بدون دغدغه و دردسر وارد بازار شود و به دست مردم برسد.
شرکت‌های لوازم خانگی مشکلی در مواد اولیه ندارند
محمد رضا کلامی سرپرست معاونت بازرگانی داخلی وزارت صنعت، معدن و تجارت دوم تیر و در تشریح مصوبات جلسه ستاد تنظیم بازار گفت: مهمترین تصمیم امروز ستاد تنظیم بازار در اولویت قرار گرفتن بازرسی انبار‌ها و مراکز نگهداری کالا‌ها در سطح کشور است؛ با توجه به اینکه امروز در شرایطی قرار داریم که برخی دلالان و واسطه‌ها با سوءاستفاده از موقعیت بازار، اقدام به احتکار و عدم عرضه کالا می‌کنند، این ستاد در مصوبه‌ای مقرر کرد همه بازرسان دستگاه‌های نظارتی با بازرسی مستمر از تمام مراکز نگهداری و انبار‌های رسمی و غیررسمی برخورد قانونی سختی داشته باشند.او افزود: همچنین مقرر شد، ارز مورد نیاز برای تامین مواد اولیه تولید لوازم خانگی از سوی بانک مرکزی تخصیص و تامین شود و تولید کنندگان لوازم خانگی، سهمیه ویژه ورق فولادی با نرخ مصوب از بورس کالا دریافت کنند.
با وجود تمام این اظهارات، به دست آوردن اقلام لوازم خانگی با نرخ مصوب کار چندان راحتی نیست. به نظر می‌رسد ماجرای لوازم خانگی، همان قصه تکراری است که پیش از این بر سر بازار خودرو آمده بود. انحصاری در اختیار تولید کنندگان داخلی که تحت حمایت دولت قرار می‌گیرند، اما بازار آن کنترل نشده و در نهایت به دست دلالان و عمده فروشان اداره می‌شود.
طبق گفته سرپرست سابق وزارت صمت لاین جداگانه‌ای برای تامین فولاد مورد نیاز خودروسازان و تولیدکنندگان لوازم خانگی ایجاد شده و گمانه زنی‌ها حاکی از آن است که این صنعت هم در جایگاهی کنار صنعت خودرو قرار خواهد گرفت. از مدتی قبل جملاتی تکراری از زبان تولید کنندگان لوازم خانگی می‌شنویم که پیش از این از زبان خودروساز‌ها شنیده بودیم، از مشکل در تامین مواد اولیه گرفته تا حمایت‌های دولتی و اختلاف قیمت کارخانه و بازار.
در بازاری که هیچ ساختاری برای کنترل خروجی کارخانجات وجود ندارد و تولید کنندگان می‌توانند به راحتی از عرضه مستقیم در بازار جلوگیری و از اختلاف قیمت بازار و کارخانه سود کلانی کسب کنند. در بازار خودرو ساختار پلاک گذاری حداقل سازوکاری است که می‌تواند سودجویی‌ها را محدود کند. به اعتقاد کارشناسان بازار این چنین انحصاری، در اختیار تولید کنندگان لوازم خانگی قرار گرفته است و بدون شک فروشندگان مستقیم آن‌ها ترجیح می‌دهند سود ناشی از اختلاف قیمت بازار و کارخانه به جیب خودشان برود. با این روند، احتمالا باید منتظر قرعه کشی یخچال و تلوزیون هم باشیم.