مسکن 25 متری راهکار حل بحران مسکن نیست
درحالی‌که اغلب مسوولان و کارشناسان با ایده مسکن‌های 25 متری مخالفت می‌کنند. اما باوجود انکار و مخالفت مسئولان ، ایده پرداز خانه‌های 25 متری وعده اجرایی شدن طرح مسکن اقتصادی را به‌زودی داده است.
درحالی‌که اغلب مسوولان و کارشناسان با ایده مسکن‌های 25 متری مخالفت می‌کنند. اما باوجود انکار و مخالفت مسئولان ، ایده پرداز خانه‌های 25 متری وعده اجرایی شدن طرح مسکن اقتصادی را به‌زودی داده است.
حتی شهریورماه همین امسال، خبری از کلنگ زنی طرح مسکن اقتصادی در متراژهای ۲۵ تا ۸۰ مترمربع در ماهدشت کرج ،منتشر شد که به گفته مسئول پروژه واحدها در قالب تعاونی با هزینه متقاضیان ساخته می‌شود و ۴۸ ماه آینده تحویل داده خواهد شد.
طرح ساخت مسکن ۲۵ متری در ایران باهدف تأمین مسکن ارزان‌قیمت برای اقشار کم‌درآمد مطرح اما ازهمان آغاز با انتقادات گسترده‌ای از سوی مسئولان و کارشناسان مواجه شد.
یک موضوع حساس که از دیدگاه بسیاری ،طرح غیراستاندارد و نقطه مقابل سیاست رشد جمعیت است علاوه برآنکه عاملی برای سقوط جایگاه مسکن ایرانی بشمار می‌آید.
نخستین مرتبه این طرح در سال ۹۸ مناسب برای دانشجویان،زوج‌های جوان و افراد شاغل در بازار که به‌تنهایی زندگی می‌کنند معرفی شد. که بر اساس آن قرار بود در هر ساختمان در حال ساخت ۲۰درصد تراکم به واحدهای کوچک اندازه اختصاص پیدا کند.
اما درهمان زمان با مخالفت جدی وزیر راه و شهرسازی وقت، روبرو گردید.به‌طوری‌که اعلام شد در وزارت راه و
شهرسازی چنین طرحی وجود ندارد و طبق الگوی جامع مسکن،کمترین متراژ مسکن ۷۵ متر است و اصلاً چنین متراژهایی موردتأیید نیست.
مردادماه سال گذشته نیز پس از مطرح‌شدن چندباره مسکن ۲۵ متری وزارت راه و شهرسازی در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: این وزارتخانه نه‌تنها چنین طرحی را ارائه نکرده است بلکه طرح‌های خارج از دولت در خصوص خانه‌های ۲۵ متری را تائید هم نمی‌کند.
در این حال خشایار باقر پور، رئیس اتحادیه تعاونی‌های عمرانی تهران بابیان اینکه به دنبال دریافت مجوز ساخت خانه‌های 25 متری است این طرح خاک خورده را گشود و واکنش‌های زیادی را هم به دنبال خود آورد.
اخیراً نیز با یادآوری اینکه ۳۳۰۰ واحد در فاز اول کلنگ‌زنی شد،می‌افزاید : ۲ سال قبل هزینه ساخت هر مترمربع واحد مسکن ۲۵ متری ۲۰ تا ۲۲ میلیون تومان بود که اوایل امسال به متری ۳۰ میلیون افزایش یافت.
او تصریح می‌کند : بر اساس واقعیت‌های بازار برآوردها نشان می‌دهد ساخت هرمتر واحد مسکن اقتصادی (مسکن ۲۵ متری) ۴۰ تا ۴۵ میلیون تومان هزینه دارد.
باقرپوربا پیش‌بینی اینکه به دلیل تأثیرگذاری بازار ارزبر نرخ‌ها، قیمت تمام‌شده مسکن با جهش زیادی همراه است، می‌گوید: اولین پروژه مسکن ۲۵ متری در مرحله صدور پروانه ساختمانی است که ۸ تا ۱۰ ماه زمان می‌برد.در حال حاضر تجهیز کارگاه و مراحل اولیه خاک‌برداری انجام‌شده است. این واحدها از ۴۸ ماه آینده تحویل خواهد شد.
مسکن 25 متری بافرهنگ و ذائقه خانواده ایرانی سازگار نیست
طرفداران اجرای طرح مسکن 25 متری معتقدند عرضه واحدهای مسکونی۲۵ متری بخش بزرگی از تقاضای بازار را پاسخ می‌دهد و از همین رو، موجب کاهش قیمت مسکن می‌شود. همچنین، مدت‌زمان انتظار برای خرید خانه را کاهش می‌دهد، که اکنون برای نسل جدید به ۱۲۷ سال (با پس‌انداز یک‌سوم درآمد ماهانه) رسیده است.
حرف عده‌ای هم آن است در فضای بحرانی بازار مسکن که قشر فرودست جامعه توانایی اجاره خانه را ندارند و به اجاره کانتینر راضی می‌شوند، دیگر متراژ خانه برای آن‌ها مهم نیست و فقط به دنبال سرپناه هستند.
علاوه برآنکه از نقطه‌نظر برخی عوامل بازار مسکن تعیین می‌کند که نیاز متقاضیان بازار مسکن به چه متراژی از مسکن است نه دستور دولت.
اما مخالفان علاوه بر بیان این موضوع که چنین خانه‌هایی برای ذائقه خانواده ایرانی مناسب نیست، تأکید برآن دارند چرا دولت به‌جای سوق دهک‌های پایین به سمت رفاه وزندگی بهتر ، شرایط سخت‌تری را برای آن‌ها در نظر می‌گیرد؟
همچنین گفته می‌شود ساخت واحدهای ۲۵ متری نه‌تنها مردم را خانه‌دار نمی‌کند بلکه خانه را گران‌تر می‌کند. درواقع ساخت و عرضه واحدهای کوچک برای جذب سرمایه‌های خُرد، تورم مسکن را افزایش می‌دهد؛ درنتیجه تنها انبوه‌ساز در ساخت این واحدها سود می‌کند. اگر وزارت راه و شهرسازی به دنبال مسکن‌سازی برای مردم است با واگذاری زمین به متقاضیان می‌تواند این مهم را محقق کند.
محمود محبی کارشناس و فعال بازار مسکن در گفتگو با اصفهان امروز با اشاره به عدم سنخیت مسکن‌های 25 متری با فرهنگ و ذائقه و نوع زندگی خانواده ایرانی بیان می‌کند: اگر درکشورهای دیگر چنین واحدهایی مطرح است نخست آنکه فرهنگ‌ها با یکدیگر متفاوت و دلیل دیگر آنکه معمولاً اعضای خانواده از خانه به‌عنوان خوابگاه استفاده می‌برند و بخش زیادی از زمان خود را در بیرون از منزل مشغول هستند.
او اظهار می‌کند :در ایران هم اگر قرار ،برساخت این‌گونه واحدها است برای دانشجویان و افراد مجرد ،قابلیت استفاده را دارد. اما برای یک خانواده حتی بایک فرزند ، مناسب نیست زیرا این واحدها فاقد تفکیک فضایی مناسب بوده و نمی‌توانند نیازهای خانواده‌ها را برآورده کنند.
وادامه می‌دهد :به‌علاوه زندگی در فضاهای کوچک و متراکم می‌تواند منجر به افزایش افسردگی، تنش‌های اجتماعی، و کاهش کیفیت زندگی شود. تحقیقات هم این موضوع را ثابت کرده است.
به گفته این کارشناس قوانین بالادستی کشور نیز ساخت واحدهای زیر ۳۰ متر را مجاز نمی‌دانند. سرانه استاندارد فضای مسکونی برای هر نفر در ایران بین ۳۰ تا ۳۵ متر تعیین‌شده است، که نشان‌دهنده ناسازگاری این طرح با اصول شهرسازی کشور است.
محبی تصریح می‌کند : درنهایت آنکه ساخت واحدهای کوچک متراژ، نمی‌تواند بحران مسکن را حل کند، زیرا مشکل اصلی بازار مسکن ایران به کمبود عرضه واقعی و تبدیل مسکن به کالای سرمایه‌ای مرتبط است. همچنین، این واحدها ممکن است به دست دلالان برسد و به افزایش قیمت‌ها منجر شود حتی ممکن است تقاضای مازاد ایجاد کرده و قیمت این واحدها را افزایش دهد. از طرفی خرد شدن زمین‌ها باعث افزایش هزینه تمام‌شده می‌شود.
او می‌گوید :باوجود شرایط تورمی مسکن و آمار بالای افراد بدون خانه در کشور اما همچنان خانواده ایرانی دارای ارزش‌هایی است که نباید با ارائه هر طرحی زیر سؤال برود.
این کارشناس اظهارمی کند:اگر دولت خواستار حمایت از مردم است می‌تواند زمین‌های بزرگ‌تری را همراه با تسهیلات در اختیار مردم قرار دهد تا به‌طور اشتراکی ساخت‌وساز چندطبقه انجام دهند. همچنین راهکارهای دیگری هم وجود دارد که به نظر بسیار پاسخگوتر از مسکن 25 متری باشد.
یک راهکارموقت وناکارآمد
طرح مسکن ۲۵ متری در ایران باهدف کاهش هزینه‌ها و کمک به اقشار کم‌درآمد، مطرح اما با چالش‌های جدی فرهنگی، اقتصادی و قانونی مواجه است. هرچند راهکاری موقت برای رفع مشکل بی‌مسکنی عنوان می‌شود. اما منتقدان بر ناسازگاری آن بافرهنگ ایرانی و ناکارآمدی آن در حل بحران مسکن تأکیددارند.
وپیشنهاداتی مانند افزایش قدرت خرید مردم از طریق ابزارهای مالی مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری املاک ،در اختیار قرار دادن زمین رایگان یا ارزان برای ساخت مسکن ،فعالیت بیشتر تعاونی‌های مسکن و.... ارائه می‌شود.
درمجموع، ساخت مسکن ۲۵ متری مبحثی است که مخالفان آن بسیار ،بیشتر از موافقانش ،چراکه پاسخگوی نیازهای جامعه ایرانی نیست، بلکه ممکن است مشکلات اجتماعی، فرهنگی، و اقتصادی بیشتری را هم ایجاد کند.
به نظر می‌رسد رفع ریشه‌ای چالش مسکن در ایران ،نیازمند تمرکز بر راه‌حل‌های بلندمدتی چون، افزایش قدرت خرید مردم و اصلاح سیاست‌های کلان بازار مسکن است.
